Inocte 2017 II. International New Tendencies Congress in Ottoman Researches
Yüklə 4,02 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Inocte 2017 International New Tendencies Congress in Ottoman Researches September 12-14, 2017 Baku
- Anahtar Kelimeler
- Anahter Kelimler
Inocte 2017 International New Tendencies Congress in Ottoman Researches September 12-14, 2017 Baku 76 TÜRKİYE VE GÜRCİSTAN KAYNAKLARINDA TÜRK-GÜRCÜ İLİŞKİLERİ Murat ESEDOV * ÖZET Kafkasya cografyası içinde yer alan insan topluluklarının tarihi paleolit çağlarına kadar inmektedir. Gürcülürin bu coğrafiya içinde m.ö II binlerden itibaren doğulu doğulu halklarla ilişkiler içinde olmuşdur. Gürcülər, Kafkasya’nın yerli halklarından olup “Kartveli” adıyla anılmışdır. Tarihsel süreçde Kartlar, Megrel-Çavanlar ve Savanlar olmak üzere üç kol olmuşlar. Grek ve Roma gibi antik dönemlerde demir işçiliği ile bilinen Gürcüler, Asıyalı kavimlerin siyasal ve kültürel etkileri altında uluslaşma sürecinde Kartlar gibi adlanmış ve belirleyici rol oynamıştır. Gürcüler Kafkas dillerinin Kartveli dil grubu olup, oldukça zengin bir ses sistemine sahibtirler. Gürcüler Kafkasya’da olan eski Asya kökemli kavimlerle iç içe yaşamışlardır. Bu dönemlerde ise genelde Transkafkasya ve bu arada da Gürcüler, sırasıyla Bizans, Arap, Selçuklu ve Moğol işgallerini yaşamışdılar. Türk-Gürcü ilişkileri Selçukluların Kafkasya’ya gelişi ile başlamıştır. 1060’lardan itibaren bölgeye Selçuklu boyları gelmeye başlamıştır. 1067-1068’de Sultan Alpaslan zamanında Horasan’dan büyük bir ordu ile Kafkasya’ya gelmiş ve Gürcistan torpaklarını işgal etmiştir. Sultan Alp Arslan döneminde başlatılan Kafkasya’nın fetihleri oğlu Melikşah (1072-1092) tarafından başarıyla devam ettirilerek pekiştirildi. Tarihin ilk devirlerine kadar dayanan Türk-Gürcü münasebetlerinin Selçukluların ortaya çıkmasından sonra daha yoğun hissedildiği görülmektedir. Ortaçağda, Gürcüler, sadece Selçuklular ile değil, birçok Türk ve Müslüman devletle siyasi, kültürel, sosyal ve ekonomik münasebetlerde bulunmuştur. Türk-Gürcü ilişkileri Selçuklu döneminden başlasada Osmalıların 1578’de Güneybatı Gürcüstanın ilhakı ile yoğun olmuştur. Bu tarihden itibaren Gürcüler arasında Müslümanlık yayılmaya başlarken, bu aynı zamanda Türkiye Gürcüleri’nin de tarihi başlanğıcı olmuştur. Osmanlı döneminden Müslümanlığı beninseyen Gürcistan’ın Güneybatı’sı gederek Hıristiyan Gürcülerden kopmuşlardı. Bu dönemden beri Anadoluya köç edən Müslüman Gürcüler daha çok Karadeniz ve Anadolu’nun yüksək yerlərinde yerleşmişlerdir. Gürcülerin tarihi ve kültürel bilgi ve birikimleri, hem dünya tarihi açısından hem de Türk tarihi açısından çok büyük önem arz etmektedir.Bu çalışmada Türk-Gürcü ilişkilerinin tarihi, Selçuklu, Osmanlı ve Cümhuriyet döneminde Türk-Gürcü ilişkileri, Sovetler Birliyinin dağılması sonrası Tükiye-Gürcistan ilişkileri incelenecektir. Anahtar Kelimeler: Türkiye, Gürcistan, Sovetler Birliyi, Osmalı, Selçuklu * Arşivist, Bakü Devlet Üniversitesi, email: esedov-m@mail.ru , AZERBAYCAN Inocte 2017 International New Tendencies Congress in Ottoman Researches September 12-14, 2017 Baku 77 SINDIRGI KAZÂSI AVÂRIZ-HÂNE DEFTERİ Murat Mustafa ÖNTUĞ * ÖZET XVI. ve XVII. yüzyıllarda Anadolu Eyâleti’nin Karesi Sancağı’na bağlı olan Sındırgı Kazâsı bu özelliğini uzun yıllar sürdürmüştür. Günümüzde ise Balıkesir iline bağlı bir ilçedir. Bu incelemede XVII. yüzyıl demografik ve iskân çalışmalarının temel kaynaklarından olan bir avârız- hâne defteri esas alınarak Sındırgı Kazâsı’nın iskân ve nüfusu ortaya konulmaya çalışılacaktır. 1683 yılında yaşanan Viyana bozgunu sonrasında Avrupa’da uzun yıllar devam eden savaşlar sonrasında Osmanlı Devleti’nin hemen her bölgesinde önemli nüfus değişimleri meydana gelmiştir. Sındırgı Kazası da bu süreçten olumsuz şekilde etkilenmiştir. Sındırgı ahalisinin ve kazanın ileri gelenlerinin merkeze yaptıkları müracaat üzerine Karlofça antlaşması sonrasında XVIII. yüzyılın hemen başında bölge tahrir edilmiştir. Yapılan tahrir neticesinde 1700 yılında kazanın toplam 54 köyünün 12’si eşkıya istilasından harap olup ahalisinin dağılmış olduğu ve diğer 42 köyünde ise önemli nüfus azalması meydana gelmiş olmasından dolayı tahrir öncesi 170 avârız-hânesi, 114 hâneye düşürülmüştür. Anahtar Kelimeler: Sındırgı kazâsı, Karesi sancağı, Avârız-hâne, Nüfus, İskân * Prof. Dr., Uşak Üniversitesi, email: muratmustafa.ontug@usak.edu.tr , TÜRKİYE Inocte 2017 International New Tendencies Congress in Ottoman Researches September 12-14, 2017 Baku 78 KİTABİ –DƏDƏ QORQUD” DASTANINDA QOPUZUN TƏSVIRI Musayeva Türkən XƏLİL * ÖZET Türk xalqlarının, o cümlədən azərbaycanlıların ana kitabı sayılan "Kitabi-Dədə Qorqud" dastanlarının tarixi və mədəni əhəmiyyəti çox böyükdür. Eyni zamanda "Kitabi-Dədə Qorqud" boyları o zamanlar musiqi sənətinin inkişaf səviyyəsi, ictimai vəzifələri və təsir qüvvəsi haqqında da müəyyən təsəvvürlər oyadır, qədim çalğı alətlərini, musiqi ilə bağlı maraqlı ifadə və deyimləri canlı şəkildə əks etdirir. "Qopuz" adı ilkin ibtidai mərhələdə türk arealında ümumiyyətlə musiqi aləti məfhumunu ifadə etmişdir. Oğuz Ozanlarının əsas musiqi aləti qopuz idi və mifoloji rəvayətlərə görə bu aləti icad edən və onun gözəl ifaçısı da Dədə Qorqud olub. Bu qopuza çox vaxt “Dədə Qorqud” qopuzu da deyirdilər. Yaranma tarixi eramızdan çox əvvəllərə dayanan qopuzun iki növü var: Ozan qopuzu və Rum qopuzu. Dədə Qorqud qopuzu oğuz igidlərinin arasında müqəddəslik rəmzinə çevrilmişdi.“Kitabi-Dədə Qorqud”da qopuzdan başqa, müxtəlif hadisələr, əhvalatlar, vuruşlarla bağlı bir sıra digər musiqi alətlərinin də adı çəkilir. Türkə məxsus simli musiqi aləti qopuz qədim musiqi alətlərindən biri kimi zaman-zaman təşəkkül etmiş, formalaşmış, əsasında yeni çeşidləri yaranmış, müxtəlif türk xalqları arasında fərqli adlarla tanınmışdır. Sənətin tarixi mənzərəsi göstərir ki, qopuz ayrı-ayrı bölgələrdə bir sıra digər adlar da qazanmışdır. Bunlardan ən çox yayılanı tanbur və onun çeşidli variantlarıdır: tambur, dombra, domrik və s. Qopuz bir çox xalqların musiqisində indi də mövcuddur, onun müxtəlif növləri yaşayır, səslənir. Anahter Kelimler: Dədə Qorqud, qopuz, musiqi, şeir, dastan. * Azərbaycan Milli Konservatoriyası, email: shoray@mail.ru , AZERBAYCAN Yüklə 4,02 Kb. Dostları ilə paylaş:
|