İQTİsadiyyati
Yüklə 119,04 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Telefon biznesi rəqabətə hazırlaşırmı *
Yeni Dünyada Yeniləşən Azərbaycan İqtisadiyyatı ‐ 118 ‐ Yeni Dünyada Yeniləşən Azərbaycan İqtisadiyyatı Telefon biznesi rəqabətə hazırlaşırmı? * Bəhruz Məmmədli Son məqaləmizdə “VOIP” (voice over internet protocol) texnologiyasından bəhs etmişdik. “VOIP” ‐ internet üzərindən səs ötürülməsi, yəni telefon əlaqəsi mənasına gəlir. İnternet texnologiyasındakı bu innovasiya sayəsində dünyanın istəni‐ lən nöqtəsi ilə çox ucuz qiymətə danışmağın mümkün olduğu‐ nu bildirmişdik. Rabitə şirkətlərinin gələcəkdə rəqabət apara bilmələri üçün bu innovasiyaları mənimsəmənin zəruriliyini vurğulamışdıq. Bu məqalədə isə mövzunun daha konkret mə‐ qamları üzərində dayanmaq istəyirik. İnternet üzərindən telefon əlaqəsi əsasən “Skype” texnolo‐ giyası vasitəsi ilə həyata keçirilir. “Skype”dan müxtəlif ölkələ‐ rə zəng etmənin faydasının nə olduğu yəqin ki, hamı üçün maraqlı olar. “Skype”ın internet səhifəsində bununla əlaqədar bir qiymət cədvəli var. Bəzi ölkələrə zəng etmək nisbətən baha olsa da, internet və rabitə infrastrukturunun yaxşı inkişaf etdi‐ yi ölkələrə telefon açmaq qat‐qat ucuzdur. Fikrimizi əsaslan‐ dırmaq üçün həmin cədvəldən bəzi ölkələrlə bir dəqiqəlik da‐ nışıq qiymətlərini seçdik. Qeyd edək ki, qiymətləndirmədə çox sadə bir prinsipə riayət edilir. Başqa sözlə, burada əsas məsələ haradan yox, haraya zəng etməyinizdir. Dünyanın istənilən ölkəsindən Azərbaycanla sabit telefonla (ev‐ofis telefonları) “Skype” üzərindən danışmağın qiyməti bir dəqiqə üçün 21,2 sentdir. Azərbaycandakı hər hansı mobil te‐ lefonla danışığın bir dəqiqəlik qiyməti isə 23,7 sentdir. Bu qiy‐ mət Rusiya ilə 4,8, Moskva ilə 2,1 (mobil 4,9), Türkiyə ilə 13,7, * 22 oktyabr 2005. ‐ 119 ‐ Yeni Dünyada Yeniləşən Azərbaycan İqtisadiyyatı İstanbulla 6,8 (mobil 21,3), İranla 13,3 (mobil 16,8), ABŞ‐la isə cəmisi 2,1 sentdir. Danışıqlar üçün əlavə dəyər vergisini yalnız Avropa Birliyi ölkələrinin vətəndaşları ödəyirlər. Bu qayda di‐ gər ölkələrin vətəndaşlarına şamil edilmir, yəni onlar heç bir əlavə dəyər vergisi ödəmirlər. Telefon danışıqlarının hazırkı tarifləri ilə müqayisədə bu, olduqca ucuzdur. Bizi “VOIP”dən bəhs etməyə məcbur edən də məhz bu reallıqlardır. Bəzi ölkələrdə telekommunikasiya şirkətləri artıq “VOIP” texnologiyasını mənimsəməyə başlayıblar. Ancaq buna “Lu‐ dizm” məntiqi ilə qadağa qoyan Çin kimi ölkələr də mövcud‐ dur. Əlbəttə, belə davranış çıxan günəşin qabağını almaq istə‐ yindən başqa bir şey deyil. Ona görə də bunu əngəlləməyə ça‐ lışmaqdansa, zəruri hazırlıq tədbirləri görmək daha rasional davranış olar. Rabitə şirkətlərinin “internet biznesi”nin qabağında duruş gətirməsi yalnız və yalnız onların yenilikçi dəyişiklikləri həya‐ ta keçirməsi ilə mümkün ola bilər. Bu, bizim ölkəmiz üçün də keçərlidir. Çünki ölkəmizdə internetdən istifadənin genişlən‐ məsi və onun tariflərinin enməsi ilə birlikdə rabitə şirkətlə‐ rinin daha da çətin vəziyyətə düşə biləcəyini proqnozlaşdır‐ maq elə də çətin deyil. Məsələn, keçən ay “Barmek Azərbay‐ can Elektrik Şəbəkəsi MMC”‐nin prezidenti Azərbaycanda re‐ allaşdıracaqları bir layihə sayəsində internet tariflərinin iki də‐ fə düşəcəyini söylədi. “Dünyada analoqu olmayan” layihə ki‐ mi təqdim olunan bu layihənin əslində analoqu var. Amma tə‐ bii ki, onun Azərbaycanda da olması çox gözəl olardı. Bu layi‐ hənin digərlərindən fərqi və üstünlüyü internetə elektrik xət‐ ləri vasitəsilə qoşulmasındadır. Əlbəttə, reallaşacağı təqdirdə bu layihə Azərbaycanda internet istifadəçilərinin sayını da ar‐ tıracaq. Əgər “Skype” istifadəçisi üçün bir kompüter və inter‐ net xəttinin yetərli olduğunu nəzərə alsaq, bu durum ilk baxış‐ da rabitə sektoruna bir zərbə kimi görünə bilər. Ancaq zəruri ‐ 120 ‐ Yeni Dünyada Yeniləşən Azərbaycan İqtisadiyyatı hazırlıqlar həyata keçirilsə, rabitə şirkətləri rəqabət gücünü qoruya biləcəklər. Bu rəqabətdən ən çox qazanan isə heç şüb‐ həsiz ki, ölkə vətəndaşları olacaq. Azərbaycanda rabitə sektoruna son zamanlar yeni investi‐ siyaların qoyulduğunu və radikal innovasiyaların planlaşdırıl‐ dığını da qeyd etmək lazımdır. Belə ki, NJN şəbəkəsi (Ən Son Şəbəkə Avadanlığı) texnologiyasının tətbiqi nəticəsində video‐ telefonlardan hələlik yalnız Bakı ərazisində istifadə olunacaq. Ev telefonu ilə danışan abunəçilər bir‐birilərinin video görün‐ tülərini izləyə biləcəklər. Bundan əlavə, Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyindən verilən məlumata görə, ev tele‐ fonlarından da mesaj göndərmək mümkün olacaq. Digər tərəf‐ dən, ölkədə ADSL (Asimmetrik Rəqəmsəl Abonent Xətti) tex‐ nologiyasının tətbiqi ləng də olsa, genişlənməkdədir. Dünya ölkələrində internet biznesinin, telefon biznesini “öldürdüyünü” iddia edirlər. Ancaq Azərbaycanda rabitə sek‐ toru ilə əlaqədar qeyd etdiyimiz faktlar, hələlik ölkədə telefon biznesinin, internet biznesi ilə rəqabətdə daha üstün olduğunu göstərir. Bu əlbəttə ki, bizdə internetin daha az yayılması və adambaşına düşən kompüterlərin sayının az olması ilə bağlı‐ dır. Əslində bu durum ölkəmizdə rabitə sektoruna yeni texno‐ logiyaları tətbiq etmək və innovasiyaları həyata keçirmək üçün bir fürsət kimi də qəbul edilə və bu layihələr zaman iti‐ rilmədən reallaşdırıla bilər. ‐ 121 ‐ Yüklə 119,04 Kb. Dostları ilə paylaş:
|