İsa Həbibbəyli akademik Şahlar Əsgərov professor Oruc İbrahimoğlu Türksevər
DEKABR. 2012. № 13 www.uluturk.info
Yüklə 0,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Türkiyədə Azərbaycan tarixi-mədəni dəyərlərinin tanınması və qəbul edilməsinə dair bəzi məsələlər Ələsgər Ələsgərli
20 DEKABR. 2012. № 13 www.uluturk.info Mehmet Öz yüzünde yer alır. Bugün gelişen iletişim imkanları, televizyon, sosyal medya, film ve dizi sektörü vb. bir dizi araç bizi bu anlamda daha da yakınlaştıracaktır. Ortak tarih yazımı gibi konular da yine uzlaşma ile gerçekleştirilebilir. Avrupa’da tarih boyunca çatışmış milletler Avrupa Birliği ideali doğrultusunda ortak tarih yazmaya çalışırken bunun bizim için daha kolay olacağına inanıyorum. Bu konuda 2000’lerde epeyce bir mesafenin alındığını, şimdilerde de Türk Şurasının yine bu konudaki çalışmaları başlattığını biliyorum.
- Türk Ocakları olarak ikinci yüzyılımız olarak genel ülkümüzü Türk ve İslam alemi için yeni bir medeniyet tasavvuru olarak ortaya koymuştuk. Daha 2009’da Söğüt Toplantıları adlı bir çalıştay dizisi başlattık. Bu faaliyeti 2009’da, Osmanlı cihan devle- tinin 710. Kuruluş yılında, Osmanlı çınarının kök salmaya başlattığı Söğüt ve Bilecik’de başlattık. Bunun anlamı şuydu. Biz, Türkiye Türklüğü olarak tarihte kurduğumuz büyük medeniyetlerinin sonun- cusunu bu topraklarda kurmuş, çoğu yerde 400, 500 yıl kadar süren bir adalet nizamını gerçekleştirmiştik. Elbette ki tarih değişiyor, Osmanlı’yı, Selçuklu’yu, Karahanlı’yı yeniden diriltmekten bahsetmiyoruz. Geçmişimizden aldığımız ilhamla geleceğe doğru yürümek istiyoruz. Bunun için de yüz yüz elli yıldır bize tek medeniyet olarak dayatılan medeniyetin al- ternatifini, tarihte olduğu gibi bugün de Türk mil- letinin ortaya koyacağına inanıyoruz. Türk Ocakları olarak 2011’de Gerede’de yaptığımız toplantıda da bu medeniyet tasavvurunun genel çerçevesini çizm- eye çalıştık. Bizim bundan sonraki faaliyetimiz, eğitim, sanat, bilim, kültür, mimarî, inanç vb. alan- larında Türk-İslâm medeniyetinin bu çağın diliyle, bu çağın ihtiyaçlarına göre yeni bir ruhla imar ve in- şası davasına hizmet etmek istikametinde olacaktır. Eski başkanlarımızdan merhum tarihçi Prof. Dr. Osman Turan’ın tarihî açıdan Türk Cihan Hakimiyeti mefkûresi adını verdiği millî, İslâmî ve insanî esaslara dayandırdığı tarihî rolümüzü, merhum Mehmed Âkif’in sözüyle “asrın idrâkine” söyletm- eye çalışacağız. - Azərbaycanın 20 faiz torpaqları Er- mənistan Respublikası tərəfindən işğal edilib, Qarabağ adlı problemi var. Bu problemin həllində yardımçı olmaq üçün Türk Ocaqları tərəfindən hansı addımlar atılıb? Bilmək istərdik ki, Azərbay- candakı dövlət qurumları, ayrı-ayrı təşkilatlar, ziyalılarla münasibətlərinizi necə qurursunuz və bundan sonra bu istiqamətdə hansı işləri görmək niyyətindəsiniz? Xüsusi olaraq gənclərə hansı məs- ləhətləri vermək istərdiniz? - Azerbaycan’ın işgal altındaki toprakları konusunda Türk Ocakları her dönemde açıklamalar yapmış ve milletlerarası kuruluşların bu işgalin hukuksuzluğu karşısındaki tutumlarını kınamıştır. En son, 9 Haziran 2012’de yaptığımız basın açıkla- masında bu konuyu dile getirdik. Türk Ocağı olarak bu konularda düşen tarihî sorumluluğun idrakindeyiz. Azerbaycan Türklüğü, geçmişte olduğu gibi bugün de haklı davasını savunurken bizi yanı başında bulacaktır. Şahsen ben Hocalı Katliamı ile il- gili olarak mensubu bulunduğum Hacettepe Üniver- sitesinde yapılan anma toplantısına katıldım ve orada bir konuşma yaptım. Toplantıda Azerbaycan büyükelçisi, TBMM Azerbaycan Dostluk grubu başkanı da vardı. 100. Yıl faaliyetlerimizden birisi İs- tanbul şubemiz tarafından Baku’da yapıldı. Türkiye ile Azerbaycan gerçekten de tek millet iki devlet olarak çok yakın münasebetler içindedir. Bunları daha da yoğunlaştırmak, Azerbaycanlı dostlarımızın faaliyetlerimize daha fazla iştirak etmesini sağlamak Türk Ocağı olarak arzu ettiğimiz bir husustur. Baku’- daki Temsilciliğimiz vasıtasıyla bu tür faaliyetleri in- şallah daha da ilerleteceğiz. Genel Merkezdeki TÜRDAM bünyesinde bütün Türk Dünyasında ve tabii ki Azerbaycan’daki gelişmeleri daha yakından izlemeye çalışacağız. Gençlere ise şunu söylemek isterim: Onlar bizim geleceğimizdir. Milletin istikbali için kendilerini iyi yetiştirmeleri, millî şuur sahibi olmaları, tarihi iyi öğrenmeleri gereklidir. Milletlerin geleceğinde artık bilgi ve eğitim faktörü ön plandadır. Her gencimiz kendisini kendi alanında daha iyi yetiştirmeye çalış- malıdır. Türk Dünyası ile ilgili faaliyetlere katılıp bir- birimizi tanımamız ve kardeşliğimizi pekiştirmemiz lazım. Millet olarak daha iyi bir geleceğe iyi yetişmiş ve millî şuur sahibi gençlerle yürüyeceğiz.
21 DEKABR. 2012. № 13 www.uluturk.info Türkiyə-Azərbaycan münasibətlərinin ən az tədqiq olunan yönlərindən biri də münasibətlərin siyasi-mədəni xarakteridir. Ümumiyyətlə ölkələr arasındakı münasibətlərdə bir qayda olaraq mədəni əlaqələr siyasi və iqtisadi əlaqələrdən sonra gəlir. Lakin Azərbaycan və Türkiyə arasındakı münasi- bətlər bir qədər spesifik xüsusiyyətə sahibdir. İki ölkənin xalqları arasındakı soy birliyi, dil, din, adət və ənənələrdəki yaxınlıq və s. faktorlar mədəni əlaqələrin daha sürətlə inkişaf etməsi üçün zəngin baza yaradır. Bu münasibətlər nəticə etibarıyla iki ölkə arasındakı siyasi münasibətlərin xarakterinə də təsir göstərir. Ona görə də iki ölkə arasındakı ik- itərəfli münasibətlərin inkişaf etdirilməsində mədəniyyət və mədəni dəyərlər faktoru müstəsna əhəmiyyətə sahibdir.
Türkiyədə “Azərbaycan imiсinin” formalaşması baxımından tarixi və mədəni dəyərlərin Türkiyə ic- timaiyyəti tərəfindən tanınması və qəbul edilməsi böyük əhəmiyyətə malikdir. Bu sahədə müəyyən problemlərin olduğunu söyləmək vacibdir. Lakin bu problemlərdən bəhs etməzdən əvvəl Azərbaycan mədəniyyətinin yayıldığı coğrafi sahə barədə ümumi məlumat vermək yerinə düşərdi. Hər bir milləti mil- lət olaraq tanıdan onun mədəni varlıqları, mədəni dəyərləridir. Kökləri çox qədimlərə uzanan mədəni dəyərlər tarixi inkişaf prosesində yaranır, formalaşır və dəyişir. Bu dəyərlər dinamikdir, yəni hərəkətsiz qalmayaraq inkişaf edir. Bu inkişaf bir tərəfdən o dəyərlərə zənginlik gətirir, onlari yeniləşdirir, digər tərəfdən isə onların bir qismini sıradan çıxarır, bəzən də özgəninkiləşdirir. Bu proses tarixi şərtlərlə yaxın- dan bağlıdır və onun təsiri altında baş verir. Bu dəyərlərin yaşandığı coğrafiya isə mədəniyyət coğrafiyası və ya mədəni coğrafiya adlanır. Hər hansı bir xalqın mədəni coğrafiyasının sərhədləri siyasi coğrafiyasının sərhədlərindən fərqlidir. Azər- baycan mədəni coğrafiyasının da sərhədləri bu mə- nada siyasi coğrafiyasının sərhədlərindən daha genişdir. Cənubi Azərbaycan, Dağıstan, Qərbi Azər- baycan, Borçalı, Şərqi Anadolunun böyük bir hissəsi Azərbaycanın mədəni coğrafiyasının sərhədləri dax- ilindədir. Siyasi coğrafiyadan fərqli olaraq, mədəni coğrafiya bir neçə xalqa aid ola bilər. Yaşadığımız bölgədə bir çox xalqlar bir arada yaşadıqları üçün Azərbaycanın mədəni coğrafiyası xeyli dərəcədə zəngin ünsürləri ehtiva edir. Mədəni coğrafiyanın sərhədlərini müəyyən- ləşdirmək, onun ünsürlərindən faydalanmaq nəticə etibarilə müəyyən bir güc yaradır. Bu güc son dövrdə beynəlxalq münasibətlər nəzəriyyəsinə daxil olmuş ‘'yumşaq güc'' (soft power) anlayışına tam uyğun gəlir. Yumşaq gücün istifadəsi üçün mədəni coğrafiya sərhədləri daxilində yer almaq şərt deyil. Lakin mədəni coğrafiyanın ünsürlərini diqqətə aldıqda bu güc daha da artır. Nəzəri ümu- miləşdirmələr çərçivəsində Azərbaycan-Türkiyə mü- nasibətlərinə baxdığımız zaman hər iki dövlət baxımından yumşaq güc mənbələrinin həddindən artıq çox olduğunu görə bilərik. İki ölkə arasındakı ortaq soy, dil, din, tarix və mədəniyyət yumşaq gücün istifadə sahəsinin sərhədlərini olduqca genişləndirir. Lakin bunu da vurğulamaq lazımdır ki, sadəcə bu qaynaqlara sahib olmaq kifayət deyil. Yumşaq gücü meydana gətirən qaynaqların məqsədə uyğun şəkildə gücə çevrilməsi, gücün effektiv şək- ildə istifadə edilməsi çox vacibdir. Yumşaq gücdən istifadə edildikdə qarşı tərəfin bunun qəbul edib-et- məməsi, nə dərəcə qəbul etməsi, hansı nəticələri verə biləcəyi və s. kimi məsələlərin dərin analizini Türkiyədə Azərbaycan tarixi-mədəni dəyərlərinin tanınması və qəbul edilməsinə dair bəzi məsələlər Ələsgər Ələsgərli* * Hüquq elmləri doktoru, politoloq (Türkiyə) Yüklə 0,92 Mb. Dostları ilə paylaş:
|