İsrafil İsmayılov azərbaycan nefti XX əsrdə
Yüklə 425,17 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- «Bakı neftçiləri cəbhəyə və ölkəyə o qədər yanacaq verdilər ki, nə qədər ki, ölkəni müdafiə etmək, düşmənin üzərində qələbə çalmaq üçün lazım
- «Bakı neftçiləri ölkəyə o qədər
- . almaq üçün lazım idi. Bu gün biz daha aydın və qətiyyətlə hiss edirik ki, Azərbaycan böyük qələbəyə çox böyük bir töh- və vermişdir
- V Fəsil. Azərbaycanda dənizdə neft istehsalı sahələrinin genişlənməsi. SSRİ-nin şərq zonasında yeni neft
Qafqaz uğrunda döyüşlərdə1 əmək qəhrəmanlığına gö rə 36180 nəfər Azərbaycan vətəndaşı yüksək dövlət m üka fatlarına layiq görülmüşdür.2 3 Xəzər Hərbi Donanması müharibə illərində Bakı nef tini düşmənin bomba zərbələri altında müharibə cəbhələrinə çatdırmaqla yüksək qəhrəmanlıq nümunələri göstərdilər. Bütün bunlara görə Donanma 1945-ci ilin 27 aprelində «Qırmızı Ulduz» ordeni ilə təltif edildi. Bundan əlavə Xəzər Donanması müharibə illərində digər cəbhələrə 5000 nəfər döyüşçü göndərmişdir. Marşal G.K.Jukov demişdir: «Bakı neftçiləri cəbhəyə
bizim şahinlərin hər bir bomba zərbələrində, qorxmaz şa hinlərin hər bir döyüş zərbələrində, qəhrəman Sovet tankçı- larının hər bir hücumunda, alman faşist işğalçıları üzərində hər bir qələbədə uğurların böyük bir hissəsi Bakı neftçilərinə məxsusdur .4 Tarixi həqiqətdir ki, Bakı nefti olmasaydı Sovetlər İtti faqının Hitler Almaniyası üzərində qələbəsi mümkün deyil di. Bu fikri ümumi milli liderimiz Heydər Əliyev qətiyyətlə demişdir və təkrar söyləmişdir. Moskva altında tarixi döyüşlərin 65-ci ildönümü ərəfə sində 2001 -ci ilin noyabrında «Müharibə və əmək cəbhələri nin qəhrəmanları: 1941-1945-ci illər» seriyası ilə Moskvada nəşr edilən növbəti kitab üçün yazdığı müraciətində Azər baycan Respublikası Prezidenti, görkəmli dövlət xadimi Heydər Əliyev yazmışdır: «Bakı neftçiləri ölkəyə o qədər neft verdilər ki, nə qədər ki, düşmən üzərində tezliklə qələbə 1 Bu haqda daha geniş bax: İsrafil İsmayılov, Azərbaycanlıların II dünya müharibəsində iştirakı, B 2000, s.47-54; 69-80 2 Qurban Orucov, Azərbaycan Qafqaz döyüşlərində, B.: 1984,1 156. 3 «Правда» qəzeti, 10 mart, 1985. 4 Письма славы и бессмертия. Баку. 1987, с. 199 40
1941-1945-ci illərdə Azərbaycan ölkəyə (SSRİ) 75 milyon ton neft, 22 milyon ton benzin və müharibə cəbhələ rinə tələb olunan qədər başqa neft məhsulları (mazut, sürtgü yağları və s.) vermişdir. Bakı neftçilərinin müharibə illərində cəbhələri tələb olunan qədər benzin, neft və sürtgü material- hi n ilə təmin etməkdə qəhrəmanlığı layiqincə qiymətləndi rilməli idi. Bu yanacağın Xəzər dənizində üzən gəmi və təyyarələr vasitəsilə düşmənin bomba zərbələri altında cəb hələrə çatdırılması da yüksək qəhrəmanlıq nümunəsidir. Bütün bunlar heç olmasa müharibənin sonunda qeyd edil məli idi və Bakı şəhərinə də «Qəhrəman şəhər» adı verilməli idi.
Bu ədalətsizliyin əsasım onda axtarmaq lazımdır ki,Kremldə oturan Qafqazlı bolşeviklər (t.V,Stalin, Beriya, Mikoyan) bunu ona görə etməlidirlər ki, belə bir adı Tiflis və İrəvana da vermək üçün heç bir əsas yox idi. Məlumdur ki, Sovetlər İttifaqınının partiya rəhbərliyinə Azərbaycan haqqında belə ədalətsizlik həmişə xas olmuşdur. Belə ədalətsizliyə baxmayaraq, Azərbaycan öz xalqı nın qəhrəmanlıq tarixinin II dünya müharibəsi dövrünü dünya tarixində ən yüksək qəhrəmanlığı kimi qeyd edir və bununla fəxr edir. Bakı neftinin Almaniya faşizminin hərbi qüvvələri üzə rində qələbədə həlledici rolundan danışarkən II dünya müharibəsi illərində SSRİ rəhbərliyində bütün köçürmə təd birlərinə rəhbərlik edən Anastas Mikoyanın Azərbaycan türklərinin müharibə illərində Sibirə köçürülməsi (sürgün edilməsi) planı haqqında ayrıca demək lazımdır. Bu qatı şo vinist plan strateji məqsəd pərdəsi altında gizlədilmişdi: A.Mikoyan Sovet rəhbərliyini inandırmağa çalışırdı ki, Türkiyə dövləti SSRİ-yə qarşı müharibəyə başlayarsa, Azərbaycan xalqı mütləq Türkiyə tərəfinə keçəcəkdir. 41
Xoşbəxtlikdən, İ.V.Stalin daşnak A.M ikoyanın bu planım qəbul etmədi. Aydındır ki, A.Mikoyan 1918-1920-ci illərdə həyata keçirmək istədiyi planlarım II dünya m ühari bəsi dövründə reallaşdırmaq üçün baş sındırırdı. 42
Xəzər dənizi hövzəsində yerləşən Azərbaycanın beynəl xalq siyasətdə mənafelərin kəsildiyi bir məkan olması faktı II dünya müharibəsindən sonrakı dövrdə öz əhəmiyyətini nəinki itirmədi, hətta daha da aktual oldu. Təbii ki, bu mə nafelər SSRİ-nin tərkibində həll edilirdi. Azərbaycanda neft istehsalı müharibədən sonrakı bər pa dövrünün ilk beşillik planı ərzində (dördüncü beşillik plan) 28,8% artdı.1 Bakı neftçiləri ölkənin (SSRİ) beynəlxalq mövqelərini və iqtisadi qüdrətini artırmaq üçün neft və neftdən əldə edi lən sənaye məhsulları istehsalını daima artırmaqla yanaşı, eləcə də ölkənin yeni neft rayonları üçün kadrlar hazırlan masında misilsiz xidmətlər etmişlər. SSRİ-nin Şərq rayonla rında yaradılmış II Bakı və III Bakı neft rayonlarının (əsa sən Sibirdə) texniki təminatı və bu yeni neft rayonlarında işləyən mühəndis-texniki kadrlarının hazırlanması Neft Akademiyası adlanan Bakısız qeyri-mümkün idi. Bu sahədə t->rülmüş işləri təsəvvür etmək üçün təkcə Azərbaycan Neft və K'.mya institutunun (1920-ci ildə təsis edilmişdir) xidmət- ləı ini qisjca alaraq göstərmək kifayətdir. Instituwn 7 fakültəsi, 57 kafedrası, aspirantura və doktoranturası, 10 elmi-tədqiqat və problem laboratoriyası əsasən neftçi mütəx*4sislər hazırlamaq ilə məşğul olmuşdur və əksəriyyət hallarda dünya standartları səviyyəsi ilə ölçü lən nailiyyətlər əldə etmişbı XX əsrin 70-ci illərinin -^vəlinə olan məlumata görə institut SSRİ-nin 22 sənaye şəhərnin və xarici ölkələrin on- ' ASE. I cild, s.518. 43
Yüklə 425,17 Kb. Dostları ilə paylaş:
|