İstanbul’da sosyo‐KÜLTÜrel heleniZM’İn temsiLCİSİ Bİr cemiyet: "syllogos" (1861‐1923)
Yüklə 0,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
114 • THE PURSUIT OF HISTORY INTERNATIONAL PERIODICAL FOR HISTORY and SOCIAL RESEARCH • 7/13
çekmektedir. 57 Bu madde cemiyetin siyasi Helenizm’den uzak durmak ve kültürel Helenizm’e yönelmek konusundaki kararlılığını göstermesi açısın‐ dan önemlidir. Bu bağlamda Syllogos, siyasetten uzak kalmak ilkesinin de etkisiyle Osmanlı yönetimiyle hemen her dönem iyi ilişkiler kurmuştur. Bunda, şüp‐ hesiz ki yukarıda da belirtildiği gibi, Osmanlı bürokrasisinde yer alan Fe‐ nerli Rumların cemiyet içindeki etkinliği büyük rol oynamıştır. Ancak Yu‐ nan araştırmacı Eksetzoglou’nun tespitiyle hareket edilirse, cemiyet her ne kadar kültürel ve eğitsel bir misyon üstlenmiş olsa da, ulusal bir kimliğin geliştirilmesini amaçlaması, siyasi bir örgüt olmamaya özen göstermiş olsa da, kaçınılmaz olarak siyasi bir tınıya sahip olmasına yol açmıştır. 58
amacıyla bilimsel faaliyetlerini artırmış ve laik nitelikteki eğitimin öncüsü konumuna gelmiştir. Dolayısıyla Syllogos dini çemberin dışına çıkmış ve etkinliklerini seküler çerçevede sürdürmüştür. Üyelerinin giderek çoğalma‐ sı, yabancı bilim adamlarının cemiyete destek vermesi, cemiyet bünyesinde muazzam bir kütüphane oluşturulması, 59 sempozyum ve konferans gibi önemli bilimsel etkinlikler düzenlemesi, “Anadolu’nun Akademisi” şeklinde adlandırılmasının önünü açmıştır. 60
lu ve Rumeli’deki Rum okullarının programlarını hazırlayacak kadar etkin bir duruma gelmiş ve Rum okullara gönderdiği müfettişlerle söz konusu okulları denetlemiştir. Diğer yandan Rum ilköğretimi Fransız modeline göre, diğer Rum eğitim kurumları ise Alman modeline göre tasarlanmıştır. İlköğretimin Fransız ekolüne göre biçimlendirilmesinin, Osmanlı merkezi yönetiminin ve o dönemin aydınlarının Fransa’yı örnek alarak gerçekleştir‐ dikleri modernleşme çabalarıyla uyumlu olduğu söylenebilir. Öte yandan İstanbul’da eğitim veren Ruhban, Zografyon, Hacı Hristo, Zapyon, Yuva‐ kimyon ve Heybeliada Ulusal Dil ve Ticaret Okulu öğrencileri de doğrudan Avrupa’daki Üniversitelere ve Atina Üniversitesi’ne kabul edilmiştir. 61 Bu
durum Syllogos’un Yunanistan ve Avrupa ile ortak çalışmalar yaptığını ve uluslararası bağlamda da bir güç unsuru olduğunu göstermesi açısından önemlidir.
57
58
Eksertzoglou, age., s. 52. 59
Syllogos, tıp, matematik, coğrafya ve pek çok bilim alanında muazzam bir külliyat oluşturmuştur. Bk. M. Cevdet, “Rum Sillogu ve Vakf Mükâfatları Ale’l Umum Rum Sillogus ve Ahi Cemiyetleri”, Muallimler Mecmuası, Nisan 1924, Sayı 20, Cilt 2, s. 519. 60
61
Tekeli- İlkin, age., s. 103. 7/13 • ULUSLARARASI TARİH ve SOSYAL ARAŞTIRMALAR DERGİSİ TARİHİN PEŞİNDE • 115
Cemiyetin 1909 yılından itibaren Syllogos’un amb‐ lemine gelince; Cemiyete dair nizamnameler, kütüpha‐ nesinde bulundurduğu kitaplar ve süreli yayını incelen‐ diğinde hemen hepsinde bir mühür olarak kullanılan amblemi dikkate değerdir. Cemiyetin amblemindeki ana obje bir kandildir. Ölümsüzlük, inanç ve bilgeliği sembolize eden bu kan‐ dil,
62 bir ucunda yanan ebedi alev ve diğer tarafında sapını oluşturan bir yılan figürüyle desteklenmiştir. Alev, bir kişi, topluluk, uluslararası önem taşıyan bir olay ya da dünya barışı gibi soylu bir amacı işaret etmektedir. Öte yandan dünyayı aydınlatmak gibi bir anlamı da olan ebedi alev, olim‐ piyatlarda kullanılan bir simge olması açısından da oldukça önemlidir. 63
şifa ve diriliş anlamı taşımaktadır. 64
Amblem olarak tek bir obje ya da simgenin yerine, üç figürlü bir kom‐ pozisyonun tercih edilmesi, Syllogos’un öznesini, görevini ve amacını açık‐ lamaya yönelik bir yaklaşımdır. Amblemde bulunan söz konusu üç simge yorumlandığında, kandilin Rum toplumunu, yılanın dirilişi ve ebedi alevin de aydınlanmayı sembolize ettiği yorumu yapılabilir. Ebedi alevin olimpi‐ yatlarda da kullanılması ve Yunan toplumunda önemli bir simge olması da altının çizilmesi gereken diğer bir noktadır. Amblemin, aslında bir kimliği tasvir eden sembol olduğunu söylemek hiç de abartılı bir yorum değildir. Öte yandan cemiyetin 1909 yılından itibaren yazış‐ malarda kullandığı amblemde bazı değişikliklerin yapıl‐ dığı dikkati çekmektedir. 2. şekilde göze çarpan ilk deği‐ şiklik lambanın yönünün değişmesidir. Lambanın ucu sağ tarafa, bir haritadaki yön anlamında ise doğuya bakmaktadır. Bu da Syllogos’un dikkatini ve faaliyetlerini doğuya yani Anadolu’ya çevirdiği fikrini desteklemektedir. Syllogos, ilkelerini hayata geçirmek konusunda da gecikmemiştir. Ça‐ lışmaları yalnızca kitap basmak, eğitime dönük yardımlar yapmakla sınırlı kalmamıştır. Öyle ki cemiyet, kurmuş olduğu komisyonlarla imparatorluk çapında araştırmalar yapmış ve Rum eğitim sistemindeki aksaklıkları belir‐ lemiştir. Bilim, arkeoloji, sentaks ve filoloji gibi alanlarda kurulan komisyon‐ lar 65
62
Kathryn Wilkinson, Kökenleri ve Anlamlarıyla Semboller&İşaretler: Binlerce Yıllık Görsel Bir Yolculuk, Alfa Yayınları, İstanbul, 2009, s. 131. 63
64
Wilkinson, age., s. 66. 65
94-95.
Yüklə 0,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|