Жана тарийх1 Times doc
Yüklə 0,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Styuardlardin` restavratsiyalaniwi 1688 jil awdarispaq.
- Paydalaniwg`a usinilatug`in a`debiyat
- 2-Tema: Frantsiya XVII a`sir aqiri XIX a`sir basinda
7 ruxsat etildi. Navigatsiyaliq akt Gollandiyag`a qarsi qaratilg`an edi, Gollandiya Amerikag`a sawda jasawi qadag`an edi. Dvoryanlar burjuaziyaliq revolyutsiyani joq etiu kerek boldi. 1653-jil aprelde Kromvel` kaldiqlardi quwip tarqatti. Jan`a parlament joq etildi. 1654-jil Krovel` Angliya republikasinin` o`mirlik Lord protektori bolip tayarlandi. Diktatura xaliqti aldadi, Angliya askeriy okruglerge bo`lindi. Elde qatti tsenzura baslandi. Angliya 1656-jil Kromvel` o`lgennen keyin vlast` ofitserler qolina o`tti. Dvoryanliq burjuaziya revolyutsiyasinin` tabislarin qorg`aytug`in qatti vlast` kerek edi. Monarxiya qayta tikleniwin duris dep tapti.
Karl II eski ta`rtipti qayta tiklewge ha`reket etti. Grajdanliq uris qatnasiwshilarina amnistiya beriwi, jeke menshik iyelerine huqiq tastiyiqlansin dep ta`rtip berdi. Karl II ma`mlekette saliq ma`selesin tek parlament biylik jasawina kelsim berdi. Korol` turaqli a`sker saqladi. Karl II bas kesiwshilerdi quwdaladi Kromvel` h.t.b revolyutsiya g`ayratkerlerinin` qaldiqlarin go`rden alinip qayta darg`a asildi. Parlamet ayiplarin aldina qoydi. Angliya feodal ta`rtipten azat etildi, o`ndiris qatnaslari barliq tarawlarda tez pa`t penen rawajlandi. Fermerler sani o`sti. Diyxanlar jer iyelewi ha`m jerdi qorg`aw o`sti. Sanaat u`lken tabislarg`a eristi. Burjuaziya koloniyalar menen ko`p baylanis topladi. Indiya menen sawda etti, qul sawdasi rawajlandi. Burjuaziya qatlami ma`mleket menen duris esaplaspadi. Korol` ha`m saray aristokratlari siyasatinda narazliq ku`sheydi. A`sirese Karl II sirqi siyasatti ulken narazliqti payda etti. Karl II jas waqtinda Frantsiyada bolg`an edi. Ol Angliyag`a korol` bolg`annan keyin, Lyudovik 16 menen Angliya tovarlari ushin Frantsiya bazarlarinin` jabiliwina kelisti. Ol Niderlandiyag`a shig`ip ketti. Korol` ha`m korol` sarayi ta`rtipsizligi absolyutizmdi qayta tiklewge urindi. Bul parlamentte Lordlar palatasi ha`m obshina palatasinda naraziliq tuwdirdi. 1679 jil parlament Angliyada grajdanliq huqiq xaqqinda ayriqsha nizamlar qabil etti. Angliya grajdanlari jan`a nizam boyinsha qamaqqa aling`an, adam sudta o`z jumisina hadal qarawdi, guwa arqali bosatiwdi talap etti. Bul zakon ha`m ayiriqshaliqlarina qaramastan korol` vlasti administratsiyasi biybastaqliqlarin shekledi. Eldegi siyasiy gu`res 2 partiya Toriy ha`m Vigiler payda boliwina alip keldi. Toriy partiyasina iri jer iyeleri Angliya ruxaniylari kirdi. Vigiler iri jer iyeleri finans orayi ku`shli korol` vlasti Vigi korol` vlasti esabinan, parlament pravalarin ken`eytiwdi talap etti. Angliyada eki parlament payda boldi. 1688-jili Toriy, Vigiler Yakov I ku`yew balasi Gollandiya basqariwshisi Vil`gel`m Oranskiy Angliyag`a shaqirildi. Vil`gel`m Oranskiy Pravalar deklaratsiyasina qol qoyiwg`a ma`jbu`r boldi. Korol` parlament pravalarina sadiq qaliw pravasin aldi. Deputat azatlig`in moyinlawg`a ma`jbu`r boldi. Korol` kelisimi boyinsha turaqli armiya saqlaniwi tiyis boldi. Deklaratsiya huqiqi villa dep atalg`an hu`jjetke qol qoydi. Solay etip XVII a`sirde baslang`an Angliya burjuaziyaliq revolyutsiyasi xarakteri boyinsha konservatorliq revolyutsiya bolip feodalizm ja`miyetinen jan`a da`wirge o`tiw ushin atilg`an birinshi adim boldi.
8
Independentler, Yakov I Styuard, Sukno sanaati, Karl I, Parlament, Oliver Kromvel`, Marsten Mure, Djon Lil`bern, Vigiler, Vigl`gel`m Oranskiy. Paydalaniwg`a usinilatug`in a`debiyat 1.
Angliyskaya burjuaznaya revolyutsiya XVII veka. Pod. red. Kosminskogo. T. I , T. 2, Moskva 1954 g. 2.
3.
Istoriya diplomatii v pyati tomax. Moskva 1959-1979 godi. 4.
Novaya istoriya stran Evropi i Ameriki. Perviy period A. V. ADO. Moskva 1986 g. 5.
Novaya istoriya. Vtoroy period 1971-1917 gg. Pod redaktsiey A. Ovcharenko. Moskva 1984 g. 6.
7.
Mejdunarodniy ejegodnik. Za 1990 g. M. 1991 g. 8.
Hidoyatov T. Iz istorii Anglo-russkix otnosheniy v Sredney Azii T.,FAN 1969 g. 9.
Jahan tarixi. S.I.Gavrilyan, A.T.Xalliev. Toshkent, 2002.
1. XVII a`sir ekinshi yarimi XVIII a`sir basindag`i Frantsiya absolyutizmi. 2. Frantsiyadag`i ma`deniyat. 3. XVIII a`sirde feodalliq absolyutizm krizisi, jer iyelewshilik. Sawda ha`m sanaat. 4. Frantsiyadag`i ideologiyaliq gu`resler.
XVII a`sir baslarinda 1618-1648 jillari 30 jilliq uristan keyin o`zgerisler boldi. 1643 jil korol` Lyudovig XIII o`lgennnen son` onin` bes jasar balasi Lyudovig XIV 1643-jili korol` taxtina shiqti Lyudovig XIV jas bolg`anliqtan Anna Avstritskaya regent bolip tayarlandi. Anna Avstritskaya waqtinda 1643-60 jillari elde basqariw Italiyali absolyut monarxiyanin` ta`reptari sum ha`m aqilli 1-shi ministr Kordinal Mazorini qolinda boldi. Ko`pshilik pomeshikler korol` soveti ta`repi monarxiyalik duzimdi qolladi.Parij parlamentine korol` vlast basina keldi.1648 jil Korol` Parijden qaship ketti. 1649 jili Korol` sarayi Parijge qaytip keldi. 1648-1653-jillardag`i waqiya Frantsiya tariyxinda fronda (opozitsiya) dep ataldi. 1661 jil birinshi kordinal 22 jasar LyudovigXIV Frantsiya taxtin iyeledi. 1661- 1711 jillari Lyudovik XIV vlast` basina keldi.Frantsiyada bir jaqtan absolyutlik monarxiya qulay basladi. Lyudovik XIV o`zinin vlastin quday ta`repinen berilgen G`Ma`mleket bul menG` uraninda basqardi. Lyudovik XIV o`z da`wirin G`Quyash koroliG` dep atadi. Frantsiyada u`lken Versal` sarayin saldi. Usi saraydi saldiriw ushin ma`mleketten shig`in jumsalip,qiyin awhalg`a tu`sti. Korol` ha`m saray saltanatlari uris waqtinda xaliqqa saliqlardin` sanin ko`beytti. Xaliq turmisinin` jag`dayi awirlasti. Yüklə 0,87 Mb. Dostları ilə paylaş:
|