JurnaliSTİkasi bülənt Çaplı
Yüklə 83,66 Kb. Pdf görüntüsü
|
77 IV BÖLÜM TELEXƏBƏRİN HAZIRLANMASI / XƏBƏRLƏRİN REDAKTƏ DƏYƏRLƏRİ TELEXƏBƏRÇİYƏ YADDAŞ 1. Bu xəbərlər Fakt-xəbər sayılır və öncədən hazırlanaraq səhər-səhər müzakirəyə çıxarılır: • olayların təqvimi; • rəsmi məlumatlar; • press-relizlər; • qəzet və dərgilər; • rəqiblər (digər KİV); • «embarqo» reportajlar (efirə verilməsinə bəlli zaman yasağı qoyulan reportajlar); • xəbər agentlikləri, xəbər xidmətləri; • informatorlar (xəbər «çuğulçuları»); • seyrçi zəngləri; • çalışdığın TV-nin son xəbərləri. 2. Mövzu planlayıcılarına, jurnalistlərə olayların nədən qaynaqlandığını bilmək üçün qəzet və dərgi kəsiklərinə, teleradioproqramlarının arxiv qovluqlarına, fonotekaya, ekspertlərlə ünsiyyətə ehtiyac var. 3. Hamının gördüyü, bütün əməkdaşların sezdiyi, üstəlik, müzakirələrdə doğulan ideyaları unutma. Bəlli günlə bağlı olmayan «gələcək xəbər»lərin də faylını yaratmaq mümkündür. 4. Xəbərləri işləmək, heyəti yönəltmək lazım gəlir. Bu prosesə buraxılış redaktoru rəhbərlik edir. Həftəlik görüşlərdə prodüserlər, planlaşdırıcılar, «araşdırıcılar», əlaqələndiricilər (koordinatorlar), buraxılışa məsul redaktorlar birgə müzakirələr keçirirlər. 5. Xəbər şöbəsinin redaktoru yaşca ən böyük jurnal- istdir, heyətə başçılıq edir və redaktor işini görməklə yanaşı, TV-nin siyasətini gerçəkləşdirir. 6. Reportyor bütünlükdə reportaja, özəlliklə də reportajın mətninə cavabdehdir. 7. Səs mühəndisi, əsasən, səsin keyfiyyəti, təbii küyün koloritiylə məşğuldur, uyğun mikrofonların seçimini də o təmin edir. 8. Digər yardım heyəti yerli qanunvericiliyi mükəmməl bilən və seyrçilər sırasından olan hüquqçuların varlığı, informatorların, TV-nin dostlarının, buraxılışlar barədə vaxtaşırı rəy söyləyən adi seyrçi və mütəxəssis rəylərinin olması deməkdir. 9. Xəbər otağında çalışanlar (newsroom heyəti) cürbəcür önəmli işləri görə biləcək yardımçılardır (minimum sayda). 10. Aparıcılar çox önəmli adamlardır! Onlar reportaj da hazırlaya, montaj bacara, mətn də yaza bilərlər. 78 IV BÖLÜM TELEXƏBƏRİN HAZIRLANMASI / TAPŞIRIQLAR TAPŞIRIQ 1: İctimai önəminə və hesabladığınız auditoriyanın – izləyicilərinizin marağına görə, bu mövzuları öndən-sona sırala: - Üçqulaq buzov doğulub; - Türkiyədə hakimiyyəti devirməyə cəhd göstərilib; - Yuxunun dərinlik dərəcəsini ölçən “ağıllı” qurğu yaradılıb; - Tıxacdan qurtulmaq üçün Ödənişli körpü istifadəyə verilib; - Minimum əməkhaqqı artıb; - Azərbaycanda sərbəst iqtisadi zona açılıb; - Milli Məclisə seçkilər başlanıb; - “Qarabağ” Avropanı heyrətə salıb. TAPŞIRIQ 2: Nadir şahın Muğanda keçirdiyi qurultay ekoloji araşdırmalarda ciddi mübahisə mövzusuna çevrilib. Olayla xəbər arasındakı fərqlər baxımından əsaslandır. TAPŞIRIQ 3: a) yerli və xarici telexəbərlərdə “4 doğru qaydası”nın pozulduğuna dair 4 misal tap; b) hər xəbərhazırlama üsuluna 2 misal hazırla. TAPŞIRIQ 4: a) telexəbər standartlarını pozan 5 misal göstər; b) telexəbər standartlarını ödəyən 5 misal göstər. TAPŞIRIQ 5: Test 1: Böyük bir olay baş verib. Xəbər otağında bu informasiyanı birinci vermək üçün bir çaxnaşma var. Bacardığınız bütün bilgiləri toplayır, rəqib media qurumlarının da həmin olayı işıqlandırmağa çalışdığını unutmursunuz. Amma topladığınız bilgiləri hələ də təsdiqləyə bilməmisiniz. Necə davranardınız? a) nəyinsə baş verməsinə dair şayiələrdən bəhs edər, Twitter və Facebook-da, eləcə də sizinlə rəqabət aparan jurnalistlər arasında dolaşan informasiyaları da gözdən qaçırmazdınız; b) olayın gerçəkdən də baş verdiyini azı iki müstəqil və ilkin qaynaqdan doğrulayana, gələn bilgiləri təsdiqlətmək imkanı qazananadək xəbəri verməzdiniz; c) fürsətdən faydalanıb, başqalarının da həmin olayın baş verdiyini söyləməsinə dayanaraq, xəbəri diqqətə yetirər və hər an bu xəbəri təkzib etməyə – yalanlama- ya da hazır olardınız. Test 2: Tərəflərdən birinin haqsız olduğunu duyduğunuz mövzunu işıqlandırırsınız. Həmin tərəflərin dilə gətirdiyi fikirlərinin etiraz doğurduğunu və alçaldıcı olduğunu da bilirsiniz. Ancaq jurna- list olaraq davranış kodeksinə əməl etməlisiniz. Bu fikirlərdən hansı həmin mövqeyi dəstəkləmir? a) olayda toxunulan məsələ və mövqelərin balansını yaratmaq; b) auditoriyanı alçaldıcı və faydasız şərhlərdən qoru- maq; c) fikir müxtəlifliyini əks etdirmək; d) ziddiyyətli mövqeləri araşdırmaq; e) hər bir önəmli fikir çalarının dolğun diqqətə yetirilməsini təmin etmək. TAPŞIRIQ 6: İkibölümlü tapşırıqdır. Öncə testi çözür, sonra ssenari hazırlayırsan. 1) Test: İki binanın ziyan gördüyü yanğın ərazisindəsiniz. Sakinlər tüstülənən binaların yan- yörəsində bacardıqları şeyləri toplamağa çalışır, yanğınsöndürənlərsə alovu söndürürlər. Olaydan sarsıntı keçirən, ağlayaraq öz-özünə danışan bir qadını da görürsünüz. Ona yaxınlaşanda sizə hər şeyini itirdiyini, indi evsiz qalıb nə edəcəyini bilmədiyini söyləyir. Qadın başını itirib, fikri özündə deyil, ancaq kameramandan onunla söhbətinizi çəkməyi xahiş edirsiniz. Çəkiliş bitəndən sonra bir yanğınsöndürən və tibb işçisi sizə deyir ki, qadının uşağının itkin düşməsi barədə dediklərindən istifadə etməyəsiniz. Onların fikrincə, qadın müsahibə vermək halında deyilmiş. Amma müsahibə əla alındığından ondan yararlanmaq istəyirsiniz. Bu halda nə edəcəksiniz? a) fövqəladə xidmət işçilərinin rahatsızlığını anlayıb deyəcəksiniz ki, onların söylədiklərini nəzərə alacaq, ancaq müsahibəni efirə verəcəksiniz; b) qadının psixoloji baxımdan zədələndiyini anlayıb, onun kədər və çaşqınlığına sayğılı yanaşacaq, sözügedən görüntülərdən yararlanmamağa qərar verəcəksiniz; c) videogörüntülərdən yararlanacaq, ancaq izah edəcəksiniz ki, bu müsahibə olay baş verən zaman – təhlükəsizlik xidmətləri qadının itkin uşağını hələ də axtarmaqda olarkən çəkilib. TAPŞIRIQLAR Yüklə 83,66 Kb. Dostları ilə paylaş:
|