JurnaliSTİkasi bülənt Çaplı
Yüklə 83,66 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Siz materiallarınızı vaciblik dərəcəsinə görə qiymətləndirərək düzməlisiniz.
84 V BÖLÜM XƏBƏR BURAXILIŞININ TEMPİ XƏBƏR BURAXILIŞININ YIĞILMASI XƏBƏR BURAXILIŞININ BAŞLANĞICI TELEXƏBƏR PROQRAMININ MENECMENTİ XƏBƏR BURAXILIŞININ TEMPİ / XƏBƏR BURAXILIŞININ YIĞILMASI / XƏBƏR BURAXILIŞININ BAŞLANĞICI Xəbər buraxılışında materialların düzümündə doğru tempi seçməlisiniz. Temp deyərkən izləyicinizə təqdim etdiyiniz materialın xronometrajı, uzunluğu və çatdırılma tonu nəzərdə tutulur. Bəzi materialların məzmunundan irəli gələn sürətli tempi var. Məsələn, yanğın haqqında reportaj adətən qısa cümlələrlə yazılmalı, sadə fikirləri çatdırmaq üçün dəqiq, sürətli aydın sözlər işlənməlidir. Təbii ki, bu materialın tempi sürətli olacaq. Müqayisə üçün, hansısa siyasi qarşıdurma ilə bağlı material götürək. Burada daha mürəkkəb ideyaları çatdırmaq üçün daha uzun cümlələr, daha mürəkkəb sözlər tələb olunur və reportajın templə özü də daha çox vaxt tələb edir. Olayın özü daha ağır templərlə və daha uzun zaman kəsimində çatdırılma tələb edir. Uzun, mürəkkəb materiallar buraxılışın tempini ləngidir, bununla da izləyici marağını “kütləşdirir”. Əksinə, çoxlu qısa, kəskin templi reportajlar isə bu templə gedən materialı izləməyə macal tapmayan seyrçini çaşdırır. İdeal xəbər buraxılışında izləyicinin marağını özündə saxlaya bilmək üçün temp variasiyalarla çatdırılmalıdır, Buraxılışın düzümünün təməl prinsiplərini bildikdən sonra, siz buraxılışda materialların və proqramın xəbər başlıqları və reportaj kimi komponentlərinin düzülüşü haqqında fikirləşə bilərsiniz. Xəbər buraxılışları müəyyən mənada qəzet səhifələrinin yayım ekvivalenti Başlanğıc, ilk kadrlar hər bir xəbər buraxılışının vacib hissəsidir. O, izləyicinin sizə baxıb-baxmayacağını müəyyən edir. Giriş reportajın önəmli hissəsi olduğu kimi, başlanğıc elementləri də xəbər buraxılışının çox vacib hissəsidir. Əgər bu hissə izləyicinizə darıxdırıcı gələcəksə, onun davamını izləməyə sadəcə səbri çatmayacaq. Əgər siz buraxılışınızın başlığı üçün iki eyni güclü reportajdan birini seçmək dilemması ilə üz-üzə qalmısınızsa, daha dramatik olanını seçin. İlk reportajınız kifayət qədər cansıxıcıdır, cəlbedici yəni dəyişən sürətlər bir-birini əvəz etməlidir. Sürəkli, ağır materiallardan sonra tamaşaçıya imkan vermək lazımdır ki, nəfəsini dərsin. Praktikada uğurlu balans və tempə nail olmaq üçün nə etməliyik? Siz materiallarınızı vaciblik dərəcəsinə görə qiymətləndirərək düzməlisiniz. Bundan sonra materialları yenidən gözdən keçirərək əmin olmalısınız ki, balans və temp siz istədiyiniz səviyyədədir. Məsələn, siz qərarlaşdıra bilərsiniz ki, bu buraxılış uçün üç ciddi siyasi mövzuda – vergilər, sığorta, partiyadaxili konflikt barədə vacib materialınız var. Özünüzə sual verin:“Mənim seyrçilərim buraxılışın başlanğıcında bu materialları izlədikləri ilk üç dəqiqədə nə düşünəcəklər?” Əgər fikirləşirsinizsə, onlar darıxacaqlar, bu bölümə bir qədər temp vermək üçün bir küçə savaşı haqqında reportaj əlavə etmək necə olar? Düzdür, siz partiyadaxili konflikti dördüncü verəcəksiniz, amma ondan öncə savaş haqqında dinamik material yerləşdirərək tempi dəyişməklə bu reportaja yeni həyat vermiş olacaqsınız. sayila bilər. Fərq odur ki, televiziyada vaxt daha məhduddur, bütün elementlər zaman xətti, vektoru üzərində yerləşdirilməlidir. Buna görə də siz ən effektli düzümü seçməlisiniz. deyilsə, siz ona yeni nəfəs verin. Cümlələrinizi qısa və lakonik, çatdıracağınız ideyaları isə aydın və sadə yazın. Hərçənd siz hər bir materialınızı yaxşı işləməlisiniz, amma ilk xəbərinizə, birinci veriləcək materialınıza xüsusi diqqət ayırmalısınız. Çünki izləyicinizin buraxılış haqqında təəssüratı ondan asılıdır. 85 V BÖLÜM XƏBƏR BURAXILIŞININ BAŞLIQLARI Süjetlərinizin ardıcıllığını təyin etdikdən sonra bül- leteniniz üçün başlıqlar yazmaq gərəkir. Xəbər başlıqları sizin buraxılışın menyusu, həm də vacib strukrur elenementidir. Başlıqlar izləyiciyə nələri göstərəcəyini və bəzən də onun marağını çəkmək üçün intriqaedici, cırnadıcı informasiyanı çatdırır. Bu, izləyicinin nəyi baxıb, nəyi eşidəcəyi haqqında aparıcının təqdimatı olan ümumi bir xəbərçilik üslubu- dur. Bunun müxtəlif televiziya kanallarında müxtəlif cür gerçəkləşdirilməsinə baxmayaraq, bütün dünyada başlıqlarla bağlı təməl qayda belədir – başlıq jurna- listin izləyiciyə nəyə baxacağı haqqında məsləhəti, “təlimat”ıdır. Jurnalistika nə qədər də dinamik fəaliyyət olsa da, başlıqların yazılmasına verilən tələblər uzun illərdir ki, dəyişməzdir – yaxşı başlıq ya cırnatmalı, ya şirnikləndirməli, ya vəd verməlidir. Başlıqlar elə bil ki, kitabdakı fəsillərin adıdır. YAXŞI TELEBAŞLIQ QIŞQIRIB BAĞIRARAQ DEMƏLİDİR: “BUNA BAX VƏ BUNU DİNLƏ! QAÇIRSAN, BİR DAHA GÖRƏ BİLMƏYƏCƏKSƏN”. Adətən buraxılışınızın ən önəmli materialları uçün başlıqlar yazmalısınız. Bu, uç dəqiqəlik qısa buraxılış uçün lazım deyil, amma daha uzun buraxılışlar üçün başlıqlar vacibdır, çünki izləyiçi nə tip xəbərlərlə tanış olacağını bilmək istəyəcək. Seyrçi başlıqlara əsasən, qərara alacaq ki, bu xəbər buraxılışına baxacaq, ya yox. Demək, başlıqlar materialınızı seyrçiyə “satmaq” üçün ən güclü alətdir. Öndə gələn ən vacib iki-üç və daha sonra gələn bir ya iki dramatik süjet üçün başlıqlar hazırlamaq yaxşı praktikadır. Bəzi televiziya kanalları son material üçün də başlıq hazırlayırlar. Burada da kanalın məqsədi dəyişmir: izləyicini sona kimi ekran qarşısında sax- lamaq. Nəzərə alın ki, dramatik olay haqqında elə başlıq yazmalısınız ki, detallara girmədən olay barədə, sadəcə, eyham çatdırasınız. Hər şeyi başlıqda versəniz, izləyici materialın özünə baxmaya da bilər. Eyham vurmaq, informasiyanı tam verməmək yumoristik olaydan xəbər verəndə ən yaxşı üsuldur. İngiliscə belə başlıqla “teasers” deyirlər, yəni “cırnadan” başlıqlar. Bi- zim praktikada buna xəbər anonsları, “proqram öncəsi anons (məsələn, bugünkü proqramda biləcəksiniz ki...+ görüntülü-səsli xəbər lidləri)” ( 1, səh. 171) da deyilir. Məsələn, yanacağın qiyməti qalxırsa, heç vaxt yazmayın ki, benzini qiyməti daha 20 qəpik qalxdı, bunu eşidən izləyici ya kanalı dəyişəcək, ya da gedəcək öz iş-gücünün dalınca, çünki artıq başlıqda siz lazım olan bütün informasiyanı vermisiniz. Amma yazsanız ki, “Avtomobil sahibləri benzindoldurma məntəqələrinə gələrkən bir zərbə ilə qarşılaşalaşacaqlar!!!” izləyici xəbərlərinizi izləmək istəyəcək: əcəba, nə zərbə? TELEXƏBƏR PROQRAMININ MENECMENTİ / XƏBƏR BURAXILIŞININ BAŞLIQLARI Təsvir Mətn 1. Ekranda meydanın görüntüləri 2. Bakıxanov kör- püsünün görüntüləri 3. Ekranda İsfar Sar- abski 1. Bu gün Kiyevdə Ali Radaya seçkilər günü təyin olunub. Bu, Radanın önündə artıq ikinci gündür nümayış edən vətəndaşlardır, onların tələbləri nədir? 2. Bakıxanov körpüsündə baş vermiş avtomobil qəzası səbəbilə burada artiq iki saatdır uzun tıxac yaranıb. 3. Ünlü cazmen İsfar Sarabski Fransada ona təqdim olunan mükafatı alarkən Azərbaycan musiqisindən danışdı. Yüklə 83,66 Kb. Dostları ilə paylaş:
|