97
V BÖLÜM
KADR GÖYÇAY FƏSAD Göyçayın sel suyu altında
qalan kəndlərində bərpa işləri aparılır.Rayonun
Yekəxana, Qaraməryəm
kəndlərində suyun uçurub
dağıtdığı piyada körpüləri bərpa olunur. Yollara çınqıl
döşənərək, düzəldilir.Artıq yaşayış məntəqələrinə
elektirik enerjisinin, təbii qazın verlişi bərpa olunub.
Göyçayda sakinlərə məxsus ev quşları, meyvə ağacları,
xırda buynuzlu heyvanları sel aparıb.
* * *
TƏQDİMAT. Bəzən isə , insanların laqeydliyi təbii
fəlakətə yol açır. Elə Tovuzda olduğu kimi.Üstəlik
aidiyyatı qurumların biganəliyi vəziyyəti daha
acınacaqlı edir.
* * *
SUJET- KANALLAR 3.10 TOVUZ
* * *
TƏQDİMAT. Siyəzən sakinlərinin də aidiyyatı
qurumların diqqətinə ehtiyacı var.Baxmayaraq ki
onların dərdinə dərman olmaq istəyənlər tapılıb. Ancaq
bu, Eynibulaq kəndinin bulaq yanğısını söndürməyə
yetməyib.
* * *
SUJET-EYNİBULAQ- 2.30 SİYƏZƏN
* * *
TƏQDİMAT: Bir vaxtlar məktəblərdə şagirdləri vahid
formada görməyin həsrətini çəkənlər vardı. Amma
son bir neçə ildə məsələ həllini tapdı. Valideynlər indi
deyəcəyimiz xəbər ürəyinizcə olmaya bilər.Amma
diqqətiniz bizdə olsun
SUJET-MƏKTƏBLİ FORMASI- 2.10
KADR QONAQLAR-Formula1 Bakı qran prisinə
hazırlıqlar son mərhələsinə qədəm qoyub. Təşkilat
komitəsindən
bildiriblər ki, Bakı qran prisində
ən böyük sürət həddi də qeydə alına bilər.
Artıq nümayəndə heyətləri, pilotların bir hissəsi
paytaxtımıza gəlib. Xarici kütləvi informasiya
vasitələrinin nümayəndələri də Bakıdadır.
SİNXRON- QONAQLAR - 1.10
**
TƏQDIMAT - Formula 1 Avropa qran prisi
yaxınlaşdıqca həyəcan da artır. Yarışlar ərəfəsində
sıxlığın qarşısını almaq və piyadaların rahat gediş-
gəlişini təmin etmək üçün bəzi avtobuslar xətdən
çıxarılıb, bir neçəsinin isə istiqaməti dəyişdirilib.
SUJET-FORMULA- 3.10 BAKI
**
31
SON
TELEXƏBƏR PROQRAMININ MENECMENTİ /
XƏBƏR BURAXILIŞININ XƏRİTƏSİ
98
V BÖLÜM
TELEXƏBƏR PROQRAMININ MENECMENTİ /
ƏSAS XƏBƏR
ƏSAS XƏBƏR
Gəlin
təsəvvür edək ki, yerli xəbər buraxılışlarında 4
blok var. Bloklar bir- birindən reklamla ayrılır; beləliklə,
buraxılışın axışı A bloku, reklam, B bloku, reklam, C
bloku (adətən idman), reklam və sonuncu D bloku.
İdmanı hesablamasaq, cəmi üç blokumuz qalir – A,B,D.
Birinci blok əsas xəbərlə başlanır. Bu xəbərin formatı
telepaket, canlı bağlantı, yaxud mətn ola bilər. Bu
xəbərin öndə gəlməsi öz-özlüyündə izləyiciyə onun
daha vacib olduğunu deyir.
Auditoriya üçün hansı xəbərin daha vacib olduğunu
qərara almaq asan deyil, bəzən bir necə materialda,
birinci sıraya layiq “qışqıran” – cəlbedici kadrlar,
xəbərlər olur.
Lid xəbəri seçdikdən sonra adətən bir çox redaktor-
lar yerdə qalan xəbərləri bloklara uyğun sıralayırlar.
Məsələn, bütün səhiyyə ilə bağlı
xəbərləri B blokuna
atmaq olar, amma region əhəmiyyətli üç qısa oxu
xəbəri A blokunun sonunda – “Regionda” adı ilə
qruplaşdırmaq olar.
Bu və ya digər materialın olum ya ölüm qərarı məhz bu
planlama mərhələsində qəbul olunur. Tutalım, hansısa
təhsil haqqında materialın vaxtından kəsib o qiymətli
20 saniyəni böyük yol qəzası materialının vaxtına əlavə
etmək ya etməmək? Hava haqqında məlumatı da B
blokunun sonuna əlavə etmək olar, amma bu zaman
ondan öncəki material diqqətlə seçilməlidir. Məsələn,
uşaqlara qarşı zorakılıq barədə məlumatdansa, kənd
təsərrüfatı ilə bağlı rəqəmlərlə yüklənməmiş bir mate-
rial daha yerinə düşər.
A və B bloklarından fərqli olaraq, D blokunun elə
bir sərt xəbər kontenti yoxdur.
Bunun əvəzinə,
D blokunda əyləncəli xəbərlər, uşaqlarla bağlı və
auditoriyaya yaxşı təsir edəcək emosional parçalar,
keçiriləcək ictimai tədbirlərin, məsələn, hansısa
festivalın anonsu və s. materiallar yerləşdirmək olar. D
blokunun belə kontentinin iki sadə səbəbi var: birincisi
bu tip materiallar operativ material deyil və onlardan
hər hansı birisini buraxılışın ümumi görünüşünə təsir
etmədən proqramdan çıxartmaq olar. İkincisi, bu
xəbərlər aparıcıya imkan verir ki, proqramı yüngül
notlarla yekunlaşdırsın.
Dünya təcrübəsindən
Zirvələr-vadilər prinsipi (Peaks and Valleys)
Xəbər industriyasında çox
istifadə olunan bir format
da belə adlanır: P&V.
Bu ad illərdir ki, mövcud olsa da, xəbərçilərin
əksəriyyəti bu termini eşitməsələr də, özlərindən
xəbərsiz ondan yaxşıca bəhrələnirlər.
Bu formatda hər bir seqment, yaxud blok ayrıca mini-
xəbər buraxılışı kimi yıqılır. Amma bu o demək deyil
ki, hər bölümün özünün hava,
idman və iqtisadiyyat
bölümü var, bu formatda hər seqmentdə digər daha
az əhəmiyyətli xəbərlərdən əlavə bir yaxşı və güçlü re-
portaj və ya paket yerləşdirilir. Hər seqmentin reklama
qədər hissəsində də bir güclü material yerləşdirilir.
Zirvələr-vadilər formatının konsepsiyası odur ki,
önəmli materialları müxtəlif seqmentlərə səpələməklə
siz auditoriyanın marağını mümkün qədər çox saxlamış
olursunuz. Əgər siz bütün vacib materiallarınızı
öndə yerləşdirirsinizsə, proqramın ortasına doğru
buraxılışınız öz auditoriyasını itirə bilər, daha pisi isə
auditoriyanız kanalı dəyişə bilər. Buna görə önəmli
materiallarınızı bütün proqram boyu “səpələməlisiniz”.
Həm də bir vacib məqamı da unutmayın ki, hava
haqqında məlumat xəbər buraxılışının diqqətcəkiçi
hissəsidir. İzləyicilərin çoxu boynuna alır ki, yerli
xəbərləri daha çox sonda verilən hava məlumatına
görə izləyirlər.
Zirvələr-vadilər formatının tərəfdarlarının
əsas prinsipi
budur: reklama qədərki vaxtda yalnız hava məlumatı
yerləşdirməklə deyil, daha güclü material verməklə
izləyicini bu proqramı sonadək izləməyə sövq etmək!
İdeya budur: əgər birinci seqmentdə izləyicini cəlb
etmək alınmırsa, o biri seqmentdə cəlb edə bilərsən!
Əgər bunu etməyi bacarırsınızsa, siz buraxılışınızın
hər seqmentində güclü materialla zirvəyə qalxmış,
reklam hissəsində isə vadiyə enmiş olursunuz, beləcə
buraxılış boyu zirvələr vadiləri, vadilər zirvələri əvəz
edir.
Bu nəzəriyyə digər klassik yanaşmadan fərqlənir.
Radiodakı klassik nəzəriyyəyə əsasən, auditoriyaya
ən yaxşı və aktual xəbərləri buraxılışın əvvəlində,
daha az vacib və daha az maraqlı
xəbərləri isə sona
yaxın vermək lazımdır. Bu erkən xəbər buraxılşları
üçün önəmlidir, adətən reklam daxil bu buraxılışlar
15 dəqiqə davam edir. Çevrilmiş piramida üsulu kiçik
həcmlərdə effektlidir, çünki hər gecə bir güclü xəbər
tapmaq çətindir.
Xəbər prodüserləri hələ də izləyicini ənənəvi yayım
tərzi ilə ekran önündə saxlamağa çalışsalar da, nəzərə
almaq lazımdır ki, hər icmanın özünün maraqlı olduğu
mövzular var. Amma istənilən halda, kiçik informasiya
bazarlarında bu formatla eksperiment etməyə dəyər.
Yaradıcı yanaşma həmişə maraqlıdır.