JurnaliSTİkasi bülənt Çaplı
Yüklə 83,66 Kb. Pdf görüntüsü
|
103 TAPŞIRIQLAR V BÖLÜM TELEXƏBƏR PROQRAMININ MENECMENTİ / TAPŞIRIQLAR / ƏDƏBİYYAT Yekun tapşırıq. Layihə Öncə qeyd olunduğu kimi, xəbərləri eyni cür seçib- sıralayan iki eyni xəbər meneceri ola bilməz. Eyni gün və eyni vaxt efirə gedən müxtəlif xəbər buraxılışlarını izləsəniz, buna əmin ola bilərsiniz. Əgər dominant olay yoxdursa, xəbərlər və onların düzümü kanaldan kanala çox fərqlənir. Bu tapşırığı yerinə yetirmək üçün təsəvvür edin ki, siz avqust ayının ortası, 6-da efirə gedəcək xəbərlərin menecerisiniz. Səhər saat 9-da keçirilən redaksiya toplantısı zamanı verilən xəbərləri A, B və D bloklarında yerləşdirəməlisiniz. Nəzərə alın ki, B blokunun sonunda idman və D blokunun sonunda isə hava məlumatlarını verməlisiniz. Bundan əlavə, xəbərlərin hamısından da istifadə etməyə borclu deyilsiniz, hansısa xəbərləri buraxılışa salmaya bilərsiniz. Beləliklə, xəbərləriniz bunlardır. 1. Səhiyyə üzrə ixtisaslaşmış jurnalistdən – 1.15 saniyəlik piylənmə haqqında material. 2. Fiçə fayllarınızdan – Bələdiyyədə saat 7-də yeni məktəb binasına yer ayrılmaqla bağlı müzakirələr keçirilir. Bununla bağlı müəyyən arxiv kadrlarınız var, həmçinin şıfahi xəbər, ya VO, ya VOSOT, ya paket, ya canlı bağlantı verə bilərsiniz. 3. Xəbər agentliyindən – Statistika Komitəsinin açıqlamalarına əsasən, sizin bölgənin əhalisinın gəlirləri 9 % artıb, ölkə üzrə əhalinin gəlirlərini artımı keçən il ərzində 4% olub. 4. Xəbər agentliyindən – Bütün ölkə üzrə ev tikintisinin sayı aşağı düşüb. Sizin bölgə və ya şəhər bu güzgüdə. 5. Operatorunuzdan – Səhər tezdən baş vermiş yanğının görüntüləri, bütün ev yanıb, dağıntı var, yaralanan və ölən yoxdur. 6. Digər bir operatorunuzdan – Yeniyetmə kibrit çöplərindən böyük bir ev modeli hazırlayıb və bu model yerli ticarət mərkəzinin sərgi salonunda nümayiş etdirilir. Nümayişdən əldə olunan pullar uşaq evinə veriləcək. 7. Fiçə fayllarınızdan – Saat 3-də hava limanı rəsmiləri uçuş zolağının genişləndirilməsi ilə bağlı müzakirələr keçirəcək. Siz olayı işıqlandırmaq üçün oraya çəkiliş komandası göndərə bilərsiniz. 8. Redaksiyaya edilən zəng – təqribən 20 nəfərdən ibarət yerli fəal yaxınlıqdakı parkın sökülməsi ilə bağlı etiraz aksiyası keçirməyi planlaşdırır. 9. Xəbər agentliyindən – İsti temperatur hələ də qalır. Ötən həftə boyu sürən istilər nəticəsində bölgədə 120 nəfər xəstəxanaya yerləşdirilib. İstilərə gorə son 6 həftə ərzində 9 adam dünyasını dəyişib. 10. Bir reportyorunuzdan – Qəbul imtahanları yekunlaşıb, 1.05 saniyəlik reportaj. 11. Digər bir reportyorunuzdan – 15 nəfər universitet tələbəsi Britaniyaya yay məktəbinə yola düşur. 12. Fiçə fayllarınızdan – Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi yerli fermerlərə kömək məqsədilə bölgədə açıq qapı günləri keçirir. 13. Polis hesabatından – ötən gecə bir gənc qız itkin düşüb, qızın valideynləri polisə müraciət ediblər. 14. Xəbər agentliyindən – Əhalinin Sağlamlıq və Rea- bilitasiya Mərkəzi isti havada sağlamlığı qorumaqla bağlı vərəqələr yayır. 15. Faksdan – “Azərsu” sakinlərdən isti havalarla əlaqədar bağları suvararkən suya qənaət etməyi xahiş edir. 1. Bir gün ərzində İnternetdən dünya siyasi arenasında baş verən önəmli xəbərləri izləyin, bunların içərisindən beynəlxalq xəbərlər bloku üçün 3 xəbər seçin və onlara başlıqlar hazırlayın. 2. Bir xəbər saytından xəbər buraxılışınız üçün materiallar seçin və onları sıralayın. 3. Bir telexəbər buraxılışını əvvəldən sonadək izləyin, qeydlər götürün və qeydlərinizin əsasında bir buraxılışın xəbər xəritəsini tərtib edin. 4. Xronometrajı 45 saniyə olan görüntüsüz telexəbər mətni tərtib edin. 5. Müəllimin verdiyi xəbərlər əsasında xəbər buraxılışınız üçün başlıqlar yazın. 1.Broadcast Journalism Tecniques of Radio and Televison News, 6th Edition. By Peter Stewart, Ray Alexander. Focal Press, 2008 2.Məhərrəmli Q., Şıxlı E., Jurnalistika terminləri lüğəti. Bakı, Altun Kitab, 2016 3.Məmmədli Z. A-dan Z-ya xəbər. Bakı, 2009 4.Məmmədli Z. Televiziya proqramlarının hazırlanması. Bakı, 2012 ƏDƏBİYYAT 104 VI BÖLÜM TELEXƏBƏRÇİLİKDƏ ETİKA / ÜMUMİ PRİNSİPLƏR ÜMUMİ PRİNSİPLƏR • Mediaetikanın ümumi prinsinləri hansılardır? • Özəl yaşam dairəsinə nələr daxildir? • Özəl yaşam dairəsinin hüdudları zamana və məkana görə necə dəyişə bilər? • Xəbər qaynağı ilə maddi münasibətlər müm- kündürmü? • Böhran xəbərçiliyində hansı etik aspektlər gözlənilməlidir? • Media niyə cəmiyyətin hər kəsimini təmsil etməyə məcburdur? • Ayrı-seçkilikdən qaynaqlanan problemlər hansılardır? Mediada çalışan insanlar, özəlliklə jurnalistlər, TV və radio proqramı hazırlayanlar gündəlik işlərində daha çox əxlaqi dilemmayla – ikiləşməylə üzləşirlər. Bu dilemmalar, adətən, o vaxt qarşıya çıxır ki, jurna- list düşdüyü durumda “filan şeyi edim, ya etməyim?” deyərək öz sualına cavab axtarır. Məsələn, qəzetdə şübhəli şəxslərlə suçluların tam adını vermək olarmı? Qurbanların, şahidlərin və pozuntu və ya cinayəti xəbərləyənlərin adını yazmaq olar, ya yox? Həmin insanlar adlarının getməsini istəmirlərsə, onda necə? İşin içində tanınmış insanlar da varsa, hansı davranış düzgün sayılar? İnsanları nə zaman, hansı durumlarda qorumalısınız? Məsələn, onlarla görüşərkən, yaxud teleşouda bunu necə edəcəksiniz? Bir jurnalist kimi özünüzü hər yerdə və hər zaman tanıtmalısınızmı? Nə vaxt gizli kameradan yararlana bilərsiniz? Jurnalistlər və teleproqram hazırlayanlar bilgi qaynaqlarının kimliyini nə dərəcədə gizləyə və ya hansı hallarda sənədləri istintaq orqanlarına verməkdən boyun qaçıra bilərlər? Diqqətlə seçilən bir qrup müxbirin hərbi əməliyyatlardan xəbər hazırlaya bilmələri üçün bəzi ordu hissələrinin içinə yerləşdirilməsi anlamına gələn “qoşulmuş jurnalistika” (ingiliscəsi “embed- ded journalism”dir. Türkiyədə eyni mənanı daşıyan “iliştirilmiş gazetecilik”, Rusiyada “встроенная журналистика” ifadəsindən yararlanırlar – red.) şərtlərinə əməl etmək nə dərəcədə ağlabatandır? Belə müxbirlərin görüb-bildikləri hər şeyi açıqlamağa ixtiyarı yoxdur. Bu halda həmin jurnalistika nə dərəcədə azad və müstəqil sayıla bilər? Bütövlükdə isə bir başqa sual da ağla gəlir: tutalım, idmandan, turizmdən, modadan və s.-dən yazan jurnalistlər hansı dərəcədə azad və müstəqil çalışa bilərlər? Tutalım, baş məqalədə İnternet bağlantılarından və ya reklam bannerindən yararlanarkən onlayn jurnalistika yeni əxlaqi dilemmalar doğurmazmı? Və yaxud dərc edilmiş yazıların arxivlənməsi yeni problemlərlə yanaşı, həm də jurnalistikanın hüdudlarına dair yeni suallar or- taya çıxarmazmı? Vətəndaş jurnalistikası da jurnalistika sayıla bilərmi? Bloqqerlər də jurnalistdirlərmi? Hər kəs jurnalistdirmi? Bəs yaxşı, tutalım, xəbər qaynaqlarını qorumaq kimi peşə tələbləri necə olsun? İnternetdə keçərli meyarlar adi qəzetlər üçün də keçərli sayıla bilərmi? Və ya bunun tam tərsi – ənənəvi medianın etik qaydaları onlayn bir qəzet, ya da bir TV, yaxud ra- dionun veb (web) səhifəsi üçün də keçərli ola bilərmi? Media etikası bu və buna bənzər problemlərlə üzləşir. Bütün bunlar – etik qaydaların məcburi sayıldığı media məkanı və Kütləvi Kommunikasiya Vasitələrinin fəaliyyəti ilə bağlı sistemli düşüncə biçiminin ortaya qoyulmasını qaçılmaz edir. Kütləvi Kommunikasiya Vasitələriylə yayılan informasiya da ortaya çıxan problemləri çözməyə imkan verən belə, amma daha özəl etik qaydaların hazırlanmasına tələbat yaradır. Yüklə 83,66 Kb. Dostları ilə paylaş:
|