3
KIRISH (fаlsаfа doktori (PhD) dissertatsiyasi annotatsiyasi)
Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zarurati.
Jahonda
axborot va
raqamli texnologiyalarning jadal taraqqiyoti jamiyat hayotining barcha sohalarini
qamrab olmoqda. Ta’lim tizimida mediatexnologiyalardan keng foydalanish
jamiyatda axborot madaniyatini shakllantirishning pedagogik ilmiy asoslarini
yaratishni taqozo etadi. Shu sababli, jamiyatning ijtimoiy-iqtisodiy
rivojlanishida
axborotlar oqimining xilma-xilligi jahon internet axborot tarmog‘i, multimedia
vositalaridan ta’lim tizimida foydalanishga asosiy kompetensiya sifatida
qaralmoqda. Xalq ta’limi xodimlari uchun “Professional development” tamoyili
asosida uzluksiz kasbiy rivojlantirish jarayonida mediatexnologiyalarni amaliyotga
keng joriy etishga ustuvorlik berilmoqda.
Dunyoda o‘qituvchilarning mediakompetensiyasini rivojlantirish YuNESKO
tavsiyalarida ko‘rsatilgan bo‘lib, mediavositalarni tanlashda o‘qituvchilarning
mediakompetentligini rivojlantirishga e’tibor qaratilgan. Jamiyatni manipulyatsiya
qilinishi mediaga bo‘lgan ehtiyojini orttirdi. Mazkur tadqiqotlar “media-axborot
kompetentligining rivojlanishi axborotlashgan jamiyat davrida dezinformatsiya”
1
ga
chalg‘imaslik va axborotdan to‘g‘ri foydalanishni targ‘ib qiladi. Shuning uchun
AKTdan ta’lim jarayonida zarur axborotlarni tegishli
manbalar asosida topish,
o‘rganish hamda qayta ishlab foydalanishga ehtiyoj sezilmoqda.
Mamlakatimizda Yangi O‘zbekistonni va Uchinchi Renessans poydevorini
barpo etish borasida islohotlarni amalga oshirishda “...axborot texnologiyalari
sohasida chuqur bilim va malakaga ega bo‘lgan, ulardan unumli foydalana
oladigan zamonaviy mutaxassislar milliy iqtisodiyotimiz uchun zarur”ligi
2
vazifasi
belgilangan. Ushbu vazifalar “…pedagoglarning o‘z-o‘zini rivojlantirishini,
uzluksiz kasbiy rivojlantirish tizimida internet
tarmoqlaridan foydalanish
madaniyatini oshiradi”. Mediakompetentlilik (media compentence) — shaxsning
axborotlar bilan tanishishi, tushunishi, axborotni asoslay olishi,
bilimlari,
qobiliyatlari birligi shu bilan birga, uzatishga, jamiyatdagi murakkab jarayonlar
1
Julie Posetti, Alice Matthews. A short guide to the history of “Fake News” and disinformation.
https://www.icfj.org
2
Mirziyoyev Sh.M. Yangi O‘zbekiston strategiyasi. O‘zbekiston nashriyoti. – 2021 y. 277-bet.
4
tahliliga ko‘maklashadi. Shunga ko‘ra, uzluksiz kasbiy rivojlantirish jarayonida
o‘qituvchilarning mediakompetentligini rivojlantirish
masalasi ilm-fan oldida
turgan dolzarb masalalardan biri hisoblanadi. Таdqiqot ishining оb’ekti sifаtidа
umumiy о‘rtа tа’limdа fаоliyаt kо‘rsаtаyоtgаn ijtimоiy fаn о‘qituvchilаrining
mediаbilimgа egаligi lаyоqаtini ifоdаlоvchi mediаkоmpetentlik tаshkil etаdi.
Mediakоmpetensiyа shаxsning kuzаtuvchаnligini rivоjlаntirib, аxbоrоtlаrni qаytа
ishlаb iste’mоlchigа yetkаzishdа mediаmаdаniyаtni shаkllаntirаdi. Umumiy o‘rta
ta’lim maktablari ijtimoiy (tarix, davlat va huquq asoslari, tarbiya)
fanlar
o‘qituvchilarining mediakompetentligini rivojlantirish masalasi uzluksiz kasbiy
rivojlantirish jarayonining muhim ob’ekti hisoblanadi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 2-fevraldagi PF-5653-son
“Axborot sohasi va ommaviy kommunikatsiyalarni yanada rivojlantirishga oid
qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”, 2019-yil 29-apreldagi PF-5712-son
“O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi tizimini 2030-yilgacha rivojlantirish
konsepsiyasini tasdiqlash to‘g‘risida”gi farmonlari, 2021-yil 25-yanvardagi PQ-
4963-son “Xalq ta’limi sohasidagi ilmiy tadqiqot faoliyatini qo‘llab
quvvatlash
hamda uzluksiz kasbiy rivojlantirish tizimini joriy qilish chora-tadbirlari
to‘g‘risida”gi qarori, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2022-yil
17-yanvardagi 25-son “Xalq ta’limi xodimlarini uzluksiz kasbiy rivojlantirish
tizimini tashkil etish tartibi to‘g‘risidagi nizomni tasdiqlash haqida”gi qarori
hamda mazkur sohaga tegishli me’yoriy-huquqiy hujjatlarda belgilangan
vazifalarni amalga oshirishda mazkur dissertatsiya
tadqiqoti muayyan darajada
xizmat qiladi.
Dostları ilə paylaş: