Kbt я25 uot (059) Baş redaktor
Yüklə 56,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ə d ə b i y y a t
31 YANV AR 18 90 illiyi Ağa Əhməd İsazadə 1928-2007 Ağa Əhməd İsa oğlu İsazadə 1928- ci il yanvar ayının 18-də anadan olmuş- dur. 1938-ci ildə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının nəzdindəki onil- lik musiqi məktəbinə daxil olmuş, 1948-ci ildə oranı bitirmişdir. 1955-ci ildən Mədəniyyət və İncəsənət institu- tunda işləməyə başlamışdır. 1963-cü ildə namizədlik dissertasi- yası müdafiə edərək, xalq musiqi janr- larının toplanılması, notlaşdırılması və tədqiq olunması ilə məşğul olmuşdur. Respublikanın və xarici ölkələrin elmi-mədəni ictimaiyyəti arasında Azərbaycan xalq musiqi irsinin yo- rulmaz və görkəmli tədqiqatçısı kimi tanınan Ə.İsazadə, eyni zamanda, pedaqoji işlə də məşğul olmuş, digər tərəfdən böyük elmi şöbəyə rəhbərlik edərək, musiqişünaslıq sahəsində elmi işlərin aparılmasına, elmi kadr- ların yetişdirilməsinə əməli diqqət və qayğı göstərmişdir. 1960-1980-ci illərdə məqsədyönlü şəkildə aparılan folklor ekspedisiyalarının nəticəsində Azərbaycan EA Memarlıq və İncəsənət İnstitutunda müstəqil şöbə - Xalq mu- siqisinin tarixi və nəzəriyyəsi şöbəsi yaradılmış və Ə.İsazadə şöbəyə müdir seçilmişdir. O, 1960-cı illərin ikinci yarısından etibarən Azərbaycanın, demək olar ki, bütün bölgələrinə – Qarabağ (Şuşa, Ağdam, Füzuli, Ağcabədi, Kəlbəcər), Lənkəran, Astara, Masallı, Sabira- bad, Salyan, Quba, Dəvəçi, Xaçmaz, Kürdəmir, Göyçay, Şəki, Qax, Şəmkir, Naxçıvan, Şərur və başqa folklor eks- pedisiyalarına gedərək, yüzlərlə folk- lor, nümunələri toplamış, nota yazmış, bölgələrdəki xalq musiqi ifaçıları haq- qında dəyərli informasiyalar əldə et- miş, yeni xalq çalğı alətləri nümunələri tapmışdır. Toplanmış qiymətli mate- riallar əsasında o, bəstəkar Nəriman Məmmədovla birlikdə iki hissədən ibarət “Azərbaycan xalq mahnı və oyun havaları” adlı folklor toplusu tərtib etmiş və bu toplular 1975, 1984- cü illərdə nəşr olunmuşdur. Alimin rəhbərliyi ilə 20 il ərzində şöbə tərəfindən “Azərbaycan xalq mu- siqisi antologiyası” oncildliyi tərtib olunmuşdur. Ə.İsazadə Azərbaycanda doktorluq dissertasiyası müdafiə etmiş ilk musiqişünas alimdir. Onun 300-dən artıq publisist, elmi- kütləvi və elmi məqalələri nəşr olun- muşdur. Kitabları sırasında isə daha çox Bülbülün həyat və yaradıcılığına həsr etdiyi monoqrafiya “Azərbaycan musiqisinin salnaməsi (1920-1932)” diqqəti cəlb edir. Bu kitabda müəllif 1920-1932-ci illərdə Azərbaycan mətbuatında musiqiyə dair bütün məqalələrin biblioqrafiyasını tərtib et- mişdir.
Azərbaycan musiqi irsinin təd-qiqi və öyrənilməsi sahəsindəki xidmət- lərinə görə Azərbaycan Respublikanın “Əməkdar elm xadimi” fəxri adına la- yiq görülmüşdür. Sənətşünaslıq doktroru, professor Ə.İsazadə 2007-ci ildə vəfat etmişdir.
Musiqişünas Ə d ə b i y y a t Azərbaycan xalq musiqisi- nin antologiyası [Notlar]: 10 cilddə /Ə.İsazadə, Ə.Məmmədova və b.; red. А.Məlikov; АМЕА, Memarlıq və İncəsənət İnstitutunun xalq musiqi- sinin tarixi və nəzəriyyə şöbəsi.- Bakı: [s. n.], 2003.- C.1: Azərbaycan xalq mahnıları.- 352 s.; C.2: Azərbaycan xalq rəqs havaları.- 205 s.; Azərbaycan xalq musiqisi- nin antologiyası [Notlar]: 10 cilddə /Ə.İsazadə, Ə.Məmmədova və b.; red. А.Məlikov; АМЕА, Memarlıq və İncəsənət İnstitutunun xalq musiqi- sinin tarixi və nəzəriyyə şöbəsi.- Bakı: “Azpetrol Neft Şirkəti”, 2005.- C.4: Azərbaycan muğamları və rəngləri.- 222, [6] s.; C.5: Azərbaycan muğamları və rəngləri.- 308, [6] s.; Azərbaycan xalq musiqisi- nin antologiyası [Notlar]: 10 cilddə /Ə.İsazadə, Ə.Məmmədova və b.; red. А.Məlikov; АМЕА, Memar- lıq və İncəsənət İnstitutu- nun xalq musiqisinin tarixi və nəzəriyyə şöbəsi.- Bakı, 2007.- C.7: Azərbaycan aşıq musiqisi.- 242 s. Mədəniyyət.Maarif.Təhsil 32 Mədəniyyət.Maarif.Təhsil Həmidə xanım Cavanşir- Məmmədquluzadə 1873-1955 YANV AR Həmidə xanım Əhməd bəy qızı Cavanşir-Məmmədquluzadə 1873-cü il yanvar ayının 19-da Şuşa qəzasının Kəhrizli kəndində (İndi Ağcabədi ra- yonunun ərazisindədir), zəmanəsinin görkəmli maarifçi ziyalısı, tarixçi Əhməd bəy Cavanşirin ailəsində ana- dan olmuşdur. Ailə məktəbində təhsil alan Həmidə xanım hələ yeniyetmə illərində rus dilini səlis qavrayaraq, o dövrün kənd qızları üçün səciyyəvi olmayan yüksək intellektə, geniş dünyagörüşünə malik olmuşdur. İlk həyat yoldaşı zadəgan nəslindən olan podpolkovnik İbrahim bəy Davatda- rov cəbhədə həlak olandan və atasını itirəndən sonra Həmidə xanım Ca- vanşir Kəhrizlidə ata mülkünü idarə etməklə dolanmışdır. 1907-ci ildə iki il əvvəl Tiflisdə tanış olduğu Mirzə Cəlil Məmmədquluzadəyə ərə gedərkən bu izdivac çoxlarının xoşuna gəlməmiş, bu nigahı onun əsilzadə nəslinə ya- raşdırılmamışlar. Lakin Həmidə xa- nım bütün maneələrə cəsarətlə sinə gərərək, Mirzə Cəlilə vəfalı və fədakar ömür-gün yoldaşı olmaqla yanaşı, həm də ustad sənətkarın ən yaxın maa- rifçi silahdaşı, ziyalı həmdəmi, “Molla Nəsrəddin”in isə xeyirxah himayədarı olmuşdur. Bütün varidatını, sərvətini həyat yoldaşının yaradıcılığına bö- yük ürəklə sərf edən Həmidə xanım Cavanşir-Məmmədquluzadə Mirzə
Cəlillə 25 il ömür sürmüşdür. Tək Kəhrizli kəndinin deyil, cümlə Qarabağın ona kömək üçün pənah gətirən insanlarının əlindən tutan, qay- ğılarını çəkən bu xanım həm də o döv- rün yardıma ehtiyacı olan ziyalılarının da problemlərini həll etmişdir. Həmidə xanımın M.Ə.Sabirə göstərdiyi qayğı haqqında isə Azərbaycan ziyalılığının baş tacı olan Üzeyir bəy Hacıbəyli xüsusi məqalə yazmışdır. Məqalə bu sözlərlə bitirdi: “Qoy ədəbiyyat tarixinə yazılsın ki, Sabir kimi şai- ri diriliyində təqdir edən bir kişi ol- madısa da, bir nəfər arvad oldu ki, şairin iadei-səhhəti üçün, milyonçu kişilərə rəğmən, öz varından keçəcək qədər böyük bir hamiyyət göstərdi”. Bu hadisə Həmidə xanım Cavanşir- Məmmədquluzadənin vətəndaş mahiy- yətini, xeyirxah əməllərini əks etdirən yüzlərlə faktdan yalnız biridir. Həmidə xanım Cavanşir-Məmməd- quluzadə insanlara əl tutmaqdan, ehti- yacı olanlara yardım etməkdən böyük zövq alan xalqımızın ilk mesanat xa- nımlarından biri olmuşdur. Həmidə xanım 1912-ci ildə Kəhriz- lidə öz vəsaiti hesabına məktəb açmış və burada dərs demişdir. Həmidə xanım Cavanşir-Məmməd- quluzadə 1955-ci il fevral ayının 6-da vəfat etmiş, Fəxri Xiyabanda, Mirzə Cəlilin məzarı yanında dəfn olunmuş- dur.
Yüklə 56,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|