Kbt я25 uot (059) Baş redaktor
Tarixdə bu gün Yеni il
Yüklə 56,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ə d ə b i y y a t
37 Tarixdə bu gün Yеni il YANV AR Yeni il bayramı ilin sonuncu günündən növbəti təqvim ilinə keçid ilə əlaqədar keçirilən bir bayramdır. Bu günü bayram etməklə insanlar belə hesab edirlər ki, bütün uğursuzluq və kədərli anlar köhnə ildə qalır, yeni il yeni arzular və ümidlər gətirir. Bu bayramın yaranmasının ən azı 25 əsrlik tarixi var. Bəzi fərziyyələrə görə, Yeni ili ilk dəfə qədim çinlilər qeyd ediblər. Digər mənbələrdə bu bayram qədim german və romalılarla bağlıdır. Başqa bir mənbəyə görə isə Yeni ili bayramla qarşılamaq ənənəsinin əsası eramızdan əvvəl üçüncü minillikdə Mesopotamiyada qoyulub. Hər bir xalq yeni il üçün tarixi və ya mifik hadisə ilə bağlı öz tarixi günlərindən istifadə edib. Eramızdan əvvəl misirlilər hər bir sülalənin hakimiyyətə gəlməsini ilin başlanğıcı hesab ediblər. Qədim Romada Günəş Tanrısı Mit- ranın doğum günü kimi qeyd edilən yanvarın 1-i İşığın Qaranlıq üzərində qələbəsi günü kimi səciyyələndirilir. Başqa bir mənbədə romalılar bu günə Yanus allahının adını veriblər. Bizim istifadə etdiyimiz təqvim miladi təqvim adlanır. Bu təqvimə əsasən yeni il yanvarın 1-dən başlanır. Yeni ilin əsas atributları Şaxta baba və Qar qızı hesab olunur. Yeni il bayra- mını al-əlvan, bərli-bəzəkli şam ağacı- sız təsəvvür etmək qeyri-mümkündür. Çoxları şam ağacları bəzəmək ənənəsini də xristian dini ilə əlaqələndirir. Əslində isə, hələ miladdan çox-çox əvvəl qədim Misirin sakinləri dekabrın ən qısa günlərində yaşıl palma ağacla- rını evlərinə gətirirmişlər. Bu, həyatın ölüm üzərində qələbəsinin rəmzi sayı- lırmış, küknar ağacları rəngli kağızlar, meyvələr və şirniyyatla bəzədilirmiş. Yer üzündə ilk olaraq Yeni ili Fici arxipelaqının 160 adasının sakinləri qarşılayır. Dekabrın 31-i gecəsi insan- lar bayram süfrəsi ətrafında toplaşırlar. Artıq həmişəlik vidalaşdıqları ilin son anlarında musiqini dayandıraraq sükut içərisində saat 12.00-ı gözləyirlər. 1991-ci ildən Azərbaycanda dekab- rın 31-i Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik günü kimi qeyd olunduğun- dan Yeni il bayramı azərbaycanlılar üçün ikiqat bayramdır.
38 Tarixdə bu gün Azərbaycan Respublikasının dövlət dili haqqında Qanunu qəbul olmuşdur 2003 YANV AR Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyev hələ birinci dəfə Azərbaycana rəhbərlik etdiyi dövrdə 1978-ci il Konstitusi- yasında Azərbaycan dilinin dövlət dili kimi rəsmiləşdirilməsinə nail olmaqla dilimizin gələcək inkişaf perspektivlərini müəyyənləş- dirmiş, bu sahədə mütəxəssislərin qarşısına mü- hüm vəzifələr qoymuşdur. Ulu öndər Heydər Əliyev ikinci dəfə Azər- baycana rəhbərliyi dövründə 1995-ci ildə referen- dum yolu ilə qəbul olunmuş konstitusiyamızda dilimizin adının Azərbaycan dili olmasını təsbit etdirdi. Bununla da dilimizin adı ilə bağlı olan al- ternativ variantlara (Azərbaycan türkcəsi, Azəri türkcəsi, Azərbaycan türk dili və s.) son qoyuldu. Heydər Əliyev 2001-ci il iyunun 18-də dövlət dili- nin tətbiqi işinin təkmilləşdirilməsi ilə bağlı Fərman imzaladı. Bu fərmandan irəli gələn məsələləri yerinə yetirmək üçün 4 iyul 2001-ci il tarixli Sərəncamla dil komissiyası yaradıldı. Ulu Öndərin Azərbaycan dilinə olan hədsiz məhəbbətinin və dövlət başçısının qayğısının nümunəsi kimi 2001- ci il avqust ayının 9-da “Azərbaycan Əlifbası və Azərbaycan Dili Gününün təsis edilməsi haqqın- da” Prezident Fərman imzalandı. Bu fərmanla hər il avqust ayının 1-i respublikamızda Azərbaycan Əlifbası və Azərbaycan Dili Günü kimi qeyd olunması təsdiq edildi. 2002-ci il sentyabr ayının 30-da “Azərbaycan Respublikasında dövlət dili haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu qəbul edildi. Heydər Əliyev Azərbaycan dilinə dövlət dili statusunun verilməsində öz təcrübəsini və əməyini əsirgəmədi, Azərbaycan dilini qorudu, yaşatdı və dövlət dili səviyyəsinə qaldırdı. Azərbaycan dövlətinin dil siyasəti “Azərbaycan xalqının ən böyük milli sərvətidir” prinsipinə əsaslanır. Azərbaycan Respublikasında dövlət dili haqqında Azərbaycan Respublikası Qanunu- nun tətbiq edilməsi haqqında Azərbaycan Prezi- dentinin 4 yanvar 2003-cü il tarixində Sərəncamı imzalandı və həmin tarixdən qüvvəyə mindi. 20 maddədən ibarət olan bu qanun Azərbaycan Res- publikasının Azərbaycan dilinin dövlət dili olaraq işlədilməsini öz müstəqil dövlətçiliyinin başlıca əlamətlərindən biri sayır, onun tətbiqi, qorunma- sı və inkişaf etdirilməsi qayğısına qalır. Bu qanun Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasına
uyğun
olaraq, Azərbaycan Respublikasında Azərbaycan dilinin dövlət dili kimi hüquqi statusunu nizam- layır.
Azərbaycan dili əsas ünsiyyət vasitəsidir, dövlət dilidir: Buna nail olmağımızda ümummilli lider Heydər Əliyevin böyük rolu olub //Üç nöqtə.- 2016.- 6 aprel.- S.5. Cəfərov, N. Azərbaycan dilinin həm ümumxalq dili, həm də dövlət dili kimi inkişafında Ulu öndər Heydər Əliyevin xidmətləri tarixi əhəmiyyət kəsb edir /Nizami Cəfərov // P.S.Elm, təhsil və həyat.-2015.- 24-31 iyul.- S.3. Xəlilov, B. Azərbaycan dili: milli varlığımız, mənəvi sərvətimiz /B. Ə. Xəlilov ; elmi red. V. Əliyev.- Bakı:Bakı Çap Evi, 2013.- 268 s. Xəlilov, B. Dövlət dili həmişə taleyüklü məsələlərdən biri olmuşdur /Buludxan Xəlilov // Azərbaycan məktəbi.- 2013.- №3.- S.66-70. 4 Yüklə 56,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|