Kitab Azərbaycanın kənd təsərrüfatının inkişafında və təşəkkül tapmasında misilsiz
Yüklə 7,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
22 Az ərbaycan az torpaqlı ölkə olduğundan və adambaşına 0,19 hektar əkinə yararlı torpaq sahəsi düşdüyündən heyvandarlığın ekstensiv metodla inkişaf etdirilm
əsi ciddi narahatlıq doğururdu. Azərbaycanda mal-qaranın yemlə təmin olunm
asında ciddi çətinliklər mövcuddur. Alimlər və mütəxəssislər belə hesab edirl
ər ki, respublikada orta hesabla 1600 min baş mal-qara, o cümlədən 800 min baş inək və camışın saxlanılması məqsədəmüvafiqdir. Lakin inək və camışların hər birind ən ildə orta hesabla 2500 – 3000 kq süd sağılmalı, hər bir baş heyvan kök əldilərək, diri çəkisi 350 – 360 kq-a çatdırıldıqdan sonra kəsimə gönd ərilməlidir. Heyvandarlığı daha da inkişaf etdirmək üçün hüquqi baza yaradılmışdır. “Damazlıq heyvandarlı haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu hazırlndıqdan və qüvvədə mindikdən sonra, heyvandarlıqda damazlıq-seleksiya işləri xeyli yaxşılaşmışdır. Regionların sosial-iqtisadi inkişaf üzrə Dövlət Proqramında nəzərdə tutulmuş tədbirlərə uyğun olaraq mal-qaranın cins tərkibinin y axşılaşdırılması istiqamətində həyata keçirilən tədbirlər uğurla davam etdirilir. Son ill ərə qədər heyvandarlıq ekstensiv yolla, yəni mal-qaranın baş sayının artırılması hesabına inkişaf edirdi. Hazırda heyvandarlığın intensiv inişaf etdirilm
əsi üçün tədbirlər görülür. Ət istehsalının artırılması məqsədi ilə, ilk növbədə iri mal-qaranın kök əldilmə komplekslərinin yaradılmasına başlanılmışdır. Bu il B ərdə rayonunun Mehdili kəndində 2000 başlıq mal-qara kökəltmə t əsərrüfatı istifadəyə veriləcəkdur. Burada ildə 400 ton ətin istehsalı proqnozlaşdırılır. Ağcabədi rayonunun Qaravəlli kəndində 900 başlıq, Bərdə rayonunun L ənbəran kəndində 1000 başlıq mal-qara kökəltmə təsərrüfatları fəaliyyət göstərir. Son iki old ə Almaniya və Avstriyadan ətlik istiqamətli aberdin-anqus cinsindın olan 25 baş heyvan gətirilib, Salyan, Göygöl, Ağdam, Oğuz, Xızı rayonlar
ına verilmiş və yerli heyvanlarla mələzləşdirilir. Fransadan ətlik istiqamətli şarole cinsindən olan törədici heyvanların toxumu g
ətirilərək Gədəbəy rayonunda ətlik maldarlığı inkiaşf etdirmək məqsədilə yerli heyvanlarda süni mayalama aparılması gözlənilir. Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun vəsaiti hesabına respublikada hər biri 1000 başlıq olmaq şərtilə 120 kökəltmə meydançasının (təsərrüfatın) yaradılması üçün müvafiq t ədbirlər görülür. Cavan heyvanların kəsilməsinin qarşısını almaq məqsədilə kütləvi izahat işləri genişləndirilir. Hər il yüz minlərlə baş dana və quzu müvafiq olaraq 180 – 200 kq v ə 15 - 20 kq diri çəkidə kəsilir. Cavan heyvanların kəsilməsi hesabına ölk ədə 40 minə yaxın ət itirilir. Az ərbaycanda quşçuluq ildən-ilə inkişaf etdirilir. Son iki ildə 20-dən çox quşçuluq müəssəsinə Sahibkarlığa Kömək Milli Fondu tərəfindən kredit verilmişdir. Bu təsərrüfatlarda damazlıq yumurta istehsalına başlanılmışdır. Xarici ölk ələrdən damazlıq yumurta idxalından asılılığının qarşısının alınması üçün t ədbirlər görülür. 23 Rayonlarda quşçuluğun inkişafına böyük diqqət yetirilir. Siyəzən rayonunda 543 ev t əsərrüfatı öz həyətyanı sahəsində 12 – 20 min baş broyler olan quş damları tikib istifad əyə vermişlər. Təkcə bu rayonda 3000 min baş broyler yetişdirilir. Son vaxtlar quş ətinin qiymətinin aşağı düşməsi, respublikada kifayət qədər quş əti istehsal olmasının göstəricisidir. Quşçuluğun himayə edilməsi quş əti istehsalının 2020-ci ildə 80 – 100 min tona çatdırmağa imkan verər. 2015-ci ild ə kəsilmiş çəkidə ət istehsalıın 340 min tona çatdırılması üçün t ədbirlər görülür. Respublikada süd istehsalının intensiv artırılması qarşıda duran əsas v əzifələrdən biridir. Süd istehsalını artırmaq üçün respublikaya xarici ölkələrdən damazlıq düy
ələr gətirilir. Damazlıq heyvandarlığı inkişaf etdirmək məqsədilə Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin Sərəncamı ilə hər il dövlət büdcəsində nəzərdə tutulmuş Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Ehtiyat Fondundan “Aqrolizinq” ASC-y
ə müvafiq vəsait ayrılır. Bu vəsait hesabına indiyədək respublikaya 6290 baş damazlıq düyə alınıb gətirilmiş, bu düyələr güzəştlə heyvandarlıq məhsulları istehsalçılarına lizinqə verilmişdir. Görülən tədbirlər və Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi nin hazırladığı tövsiyələrin nəticəsi olaraq həmin heyvanlar artıb 10020 başa şatmışdır. Lizinq yolu il ə verilən damazlıq düyələr xüsusi qulluq tələb edir. İdxal olunan damazlıq düyələrə nümunəvi xidmətin göstərilməsi, ölkənin heyvandarlıq m ədəniyyətinə ciddi surətdə müsbət təsir göstərir. 2013-cü ildə bu iş yenə də davam etdiril əcək və respublikaya 4000 baş damazlıq düyə gətirilməsi proqnozlaşdırılır. Respublikada olan mal- qaranın 80 – 85 faizi 10 başadək heyvan saxlayan sahibkarların xırda təsərrüfatlarında cəmləşmişdir. Belə kiçik təsərrüfatlarda yeni texnologiyanın həyata keçirilməsi, ağır əl əməyi tələb edən işlərin mexanikl
əşdirilməsi, istehsalın intensiv inkişaf etdirilməsi qeyri-mümkündür. Odur ki, süd istehsalını intensiv artırmaq üçün respublikada iri südçülük komplekslərinin yaradılmasına başlanılmışdır. 2011-ci ild ən etibarən Ağdam rayonunun Əfətli kəndindəki “Qara inək” k ənli (fermer) təsərrüfatında 450 başlıq, Ağcabədi rayonunun Ağabəyli kəndində 3000 başlıq, Kürdəmir rayonunun Atakişili kəndində 500 başlıq, Salyan rayonunun Kürqaraqaşlı kəndində 500 başlıq südçülük kompleksləri fəaliyyət göstərməyə başlamış və komplekslər “Aqrolizinq” ASC vasitəsi ilə gətirilən damazlıq düy
ələrlə komplektləşdirilir. 2013-cü ild ə Ağdaş rayonunun Ərəbocağı kəndində 800 başlıq, Salyan rayonunun Qaraçala q əsəbəsində 2400 başlıq, Qəbələ rayonunda “Aqrokompleks” MMC-d
ə 1000 başlıq, həmin rayonun Vəndam kəndində 500 başlıq südçülük kompleksl əri istifadəyə veriləcək və bu komplekslər “Aqrolizinq” ASC vasitəsi ilə g ətiriləcək damazlıq düyələr hesabına komplektləşdiriləcəkdir. Damazlıq düyələrin saxlanıldığı südçülük kompleksləri yüksək istehsal göst
əricilərinə malikdirlər. “Şəki Aqro İndastris” MMC-də 1126 baş mal-qara, o cüml
ədən 540 baş inək yetişdirilir. Keçən il hər inəkdən orta hesabla 5263 kq süd sağılmışdır. Burada inəklərin hamısı süni yolla mayalandırılır. Hər 100 baş inəkdən Yüklə 7,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|