Kitab new indd
Yüklə 2,43 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Dializ Heparinin ağırlaşmaları
- Heparinsiz dializ.
- Heparinsiz dializə göstəriş
- Heparinsiz dializin texnikası.
- Proqram hemodializi (PH)
- Kiçikmolekullu heparinlər.
- Prostaqlandinlər
178 Dializ Heparinin ağırlaşmaları Qanaxmadan başqa, heparin qanın lipidlərinin səviyyəsini yük- səldir, trombositopeniya yaradır, hipoaldosternizm təhlükəsi yaradır, hiperkaliyemiyanı gücləndirir, dəri qaşınması və allergik reaksiya müşahidə oluna bilir.
Qanaxmalar olduqda, ya onun yüksək riski olduqda və ya heparinə əks göstəriş olduqda (heparindən asılı trombositopeniya) heparinsiz dializ aparılır. Sistemin tez-tez fi zio- loji məhlulla yuyulması tibbi personal üçün çox zəhmət tələb edən iş olsa da, heparinsiz dializ sadə olub bütün kəskin dializdə tətbiq edilə bilər.
Perikardit (qanaxma qorxusu az olduqda az heparinləşdirmə rejimi). Əməliyyatlar – ürək-damar cərrahiyyəsi; – göz cərrahiyyəsi (torlu qişa, katarakta); – böyrək transplantasiyası; – beyin cərrahiyyəsi. Koaqulopatiya; Trombositopeniya; Kəllədaxili hematoma; Davamedici qanaxmalar; Bütün kəskin dializlərdə. Heparinsiz dializin texnikası. Ekstrakorporeal kontur tərkibində 3000 V/l heparin olan fi zioloji məhlul ilə yuyulur. Qoşulanda bütün məhlul xəstənin qanı ilə sistemdən çıxarılır. Qan cərəyan dövranı nisbətən yüksək (100–500 ml dəq.) seçilir, hər 30 dəq-dən bir, arterial xətti bağlamaqla, dializator 100–200 ml fi zioloji məhlul ilə yuyulur. Yuyulma tezliyi artırıla və azaldıla bilər. Yuyulma zamanı içi boş kapilyar dializatorlarda çoxlu tromb olduqda o, dəyişdirilə də bilər. Metodikaya əməl olunduqda dializatorun tromblaşması tezliyi təqribən 5% olur. 179 Fəsil 6. Proqram hemodializi (PH) Antikoaqulyasiyanın regionar sitrat üsulu. Bu üsul heparinsiz dializin alternativi sayıla bilər. Bu zaman qanda ionlaşmış kalsiumun azaldılması hesabına laxtalanma vaxtı uzadılır. Arterial magistrala yeridilmiş natrium sitrat qanda kalsiumu birləşdirir, həmçinin diali- zata kalsium əlavə olunmur. Belə kalsiumsuzlaşdırılmış qanın xəstə- yə qayıtması qorxulu olduğu üçün venoz magistrala kalsium xlorid yeridilir. Yeridilmiş sitratın 1/3 hissəsi dializ olunur və 2/3 hissəsi bədəndə metabolizmə uğrayır. Bu üsulun üstünlüyü laxtalanmanın olmaması və yüksək qan cərəyanının lazım gəlməməsidir. Mənfi cəhəti iki infuziyanın lazım olmasıdır: natrium sitrat və kalsium xlorid. Bədəndə sitrat bikarbonata çevrildiyi üçün metabolik alkaloz yaranma təhlükəsi mövcuddur. Metodika. Sitrat 30 ml fl akonlarda 46,7%-li məhlul kimi buraxı- lır. 3 fl akon bu məhluldan 1 l distillə olunmuş su ilə qarışdırılır (132 mmol/l). Kalsium xloridin 50 ml – 10%-li məhlulu 100 ml fi zioloji məhlulda durulaşdırılır (son konsentrasiya 3,33%, yaxud 467 mekv/l kalsium). Perfuzorların köməyi ilə Na sitrat arterial magistrala, kalsium xlorid venoz magistrala infuziya edilir. Qanın cərəyan sürəti 200 ml/dəq-yə bərabər olmalıdır. – Laxtalanma vaxtı və kalsiumun qanda qatılığı yoxlanılır. – Dializ məhlulu verilir. – Sitrat 270 ml/saat verilir, qan nasosu 200 ml/dəq sürəti ilə işə salınır. Bu rejimdə dializatora daxil olan qanda onun konsentrasiyası 30 mmol/l olur. – Venoz magistrala kalsium xlorid 30 ml/saat sürəti ilə yeridilir. – Dializatordan çıxan qanda kalsiumun konsentrasiyası 12 mekv/l olur. – Dializ başlayandan 30 dəq. sonra arterial magistraldan qan götürülür və Ca qatılığı yoxlanılır. – Kalsiumun səviyyəsi normal olmalıdır və bunun az-çoxluğu CaCl 2
– Periodik HTV və ALV yoxlanılır (qan arterial magistraldan, sitrat yeridilən yerdən qabaq götürülür) və onların artımı ilkin 180 Dializ rəqəmlərdən 100% artıq olmalıdır, az olsa sitratın sürəti artırılır. – Dializator yanından keçmə (bypass) rejiminə keçdikdə CaCl 2
dayandırılır və Na sitratın infuziya sürəti 50%-ə endirilir. – Dializin sonunda sitrat və kalsium infuziyası eyni vaxtda dayandırılır və xəstə dializatordan ayrılır.
Təmizlənməmiş heparindən (mole- kul kütləsi 2000–50000D) kimyəvi deqradasiya, yaxud təmizləmə yolu ilə kiçikmolekullu heparin (molekul kütləsi 4000–6000D) alınır. Kiçikmolekullu heparin Xa, XIIa faktorlarını, kallikreini inhibisiya edir, amma trombinin, IX, XI faktorların fəaliyyətini cüzi azaltdığı üçün HTV və trombin vaxtı az uzanır və qanaxma təhlükə- si olmur. Kiçikmolekullu heparin ilə dializin aparılması təhlükəsiz və effektivdir. Yarımparçalanma dövrü uzun olduğu üçün onu dializin başlanğıcında bir dəfə yeritmək olar, amma kiçik dozalarla yeridilməsinə üstünlük verilir. Bahalı olduğu üçün geniş istifadə olunmur.
Prostaqlandinlər Təbii və sintetik prostaqlandinlər (PGİ 2 , PGE
2 , epoprostenol, iloprost) trombositləri aqreqasiya edirlər və onlar dializ zamanı antikoaqulyasiya məqsədi ilə işlədilə bilər. Amma hazırda geniş tətbiq olunmur.
Hirudin polipepted olub, trombini inhibisiya edir. Tibbi zəlinin (Hirudo medicinalis) udlaqyanı vəzilərində əmələ gəlir. Hirudin həm trombin aktivləşdirən fi brinogen çökməsini, həm də trombin – aktivləşdirən trombosit aqreqasiyasını blokadaya alır. İndiyə kimi ancaq elmi məqsədlə istifadə olunmuşdur və göstərilmişdir ki, hirudin ilə dializ aparmaq olar. Heparini tutan xüsusi kartriclər hazırlanmışdır ki, o, heparinaza köməyi ilə dializdən sonra heparini tutur. Ekstrakorporeal konturun elementlərinin bioloji aktiv heparinlə ötürülməsi və ya qeyri- trombogen materialdan hazırlanmış membranların (məs. PAN/ polietilen oksid) istifadə olunması antikoaqulyasiya effektini təhlükəsiz artırmağa xidmət edir.
Yüklə 2,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|