Salatın Əhmədli
267
sözünə davam etdi,-qanlı-qadalı müharibənin də sizə
dəxli olmayacaq. Özün də cavan, gözəl gəlinsən, illə-
rini boş yerə itirmə. Hələ bilmək olmaz, ərin mühari-
bədən sağ-salamat qayıdıb gələcək, ya yox?
Dəyirmançı sözünü qurtarıb müəmmalı gözlərini
Nəsibənin üzünə dikdi, yavaşca biləyindən tutdu.
Nəsibə qulaqlarına inanmadı, hirsindən üzü qaraldı,
bədənini əsməcə tutdu. Dəyirmançının dəmir kimi
bərkimiş barmaqları Nəsibənin əlini mancanaq kimi
sıxmışdı. Nəsibə bir əlindəki una baxdı, bir dəyirman-
çının iyrənc gözlərinə. Nə fikirləşdisə, dəyirmançının
barmaqlarını zorla öz biləyindən qopardı, əlindəki un
doldurulmuş qabı onun üzünə çırpdı. Dəyirmançı
gözünə un dolduğundan özünü itirdi...
Nəsibə qapını açaraq çölə çıxdı, qorxu və təlaş
içində arxasına belə baxmadan qaçmağa başladı. Evə
necə gəldiyindən xəbəri olmadı. İçəri keçəndə qışın
sazağına baxmayaraq bədənindən tər axdığını hiss
etdi. Gözü çılpaq ayağından axan qana sataşdı, qaçan-
da ayağı daşa toxunmuş, yerə sərilmişdi. Çarpanaq
onun ayağını çızmış, qanatmışdı. Bədəninin ağrısını
indi-indi hiss etməyə başladı.
Salatın Əhmədli
268
Nəsibə özünü yerə döşənmiş mitilin üstünə atdı.
Xısın-xısın ağlamağa başladı… Səssizcə… uşaqlarının
eşitməsini istəmirdi. Onlar oyansa idi nə cavab
verəcəkdi, əliboş, çörəksiz qayıtmışdı.
O, fikir-xəyal içindəykən duyduğu isti nəfəsdən
diksindi, gözlərini açanda başının üstünü kəsdirmiş
uşaqlarını gördü. Analarının ağlamaq səsini eşidib
onun başına yığılmışdılar. Aclıqdan, soyuqdan titrə-
yən uşaqlarını mitilin altına yığmağa çalışan Nəsibə
onların iki gündən bəri çəkdikləri aclıqdan ağarmış,
ölgünləşmiş gözlərinə baxa bilməyib hıçqırdı...
Uşaqlar məlul-müşkül boyunlarını burub, ağla-
maqdan və aclıqdan şişmiş gözlərini analarının üzünə
zilləmişdilər. Heysizlikdən danışa bilmirdilər. Bircə
balaca oğlu inildəyir, «çörək» deyib sızıldayırdı. Ana
onları yatırmağa çalışdı, sabah mütləq çörək olacağını
deyib onları dilə tutdu. Böyükləri bir təhər aldada
bildi. Körpəsi isə hey zarıyır, yemək istəyirdi. Anası-
nın boynuna sarılıb sanki imdad gözləyirdi. Onun göz
yaşları ananın boyun-boğazına tökülür, hər damlası bir
köz olub bədənin yandırırdı.
Ana nə fikirləşdisə əli ilə körpəsini kənara itələdi,
qəti hərəkətlə ayağa qalxdı. Balacasını döşəyin üstünə
Salatın Əhmədli
269
uzadıb bayır qapını açdı. Cəld həyətdən çıxıb dəyir-
mana gedən cığıra endi. Axşamdan yağan qar yolu-rizi
kəsmişdi. Bir az bundan qabaq qaça-qaça gəldiyi cığırı
qar silmişdi. Nəsibə tələsə-tələsə dəyirmana tərəf
addımlayırdı. Tez-tez getdiyindən kəlağayısı başından
sürüşüb düşmüşdü. Heç nə hiss etmədən, heç nə duy-
madan dəyirmana tərəf qaçırdı. Ürəyi sanki daşlaşmış,
hissiyyatı korşalmışdı. Qulağına oğlunun hey «çörək,
çörək» deyən ağlar səsi gəlirdi.
Dəyirmana çatdı. Qapını açıb dəyirmanın kanda-
rında dayandı. Dəyirmançı yatmamışdı, dən üyüdürdü.
Növbə çox idi, camaata un çatdırmalı idi. Qapının
cırıltısını eşidən dəyirmançı başını qaldırıb baxdı.
Qapıda Nəsibəni gördükdə çal bığlarının altından
görünən dodaqlarında, bicliklə qıyılmış balaca, fil
gözü kimi dəyirmi gözlərində xoşagəlməz bir gülüş
doğdu. Arxayınlıqla dedi:
- Mən səni sabah gözləyirdim, amma daha tez
gəlmisən, lap yaxşı, tədbirli qadınsan. İndi gecə
yarısıdır - gecə qara, cücə qara, heç kəs görməz, nə dil
bilər, nə dodaq.
- Balalarım acdır, kömək elə. Səni and verırəm
Allaha, mənə başqa gözlə baxma. Buraları süpürüm,
Salatın Əhmədli
270
təmizləyim, kisələri yığmağa kömək eləyim, yetər ki,
bir çanaq un ver...
Dəyirmançı sınayıcı nəzərlərlə ona baxdı:
-Mənə köməkçi lazım deyil.
-Ərim qayıdacaq. Mütləq qayıdacaq. Yaxşı, pis
borcundan çıxacaq...- Nəsibə məlul-müşkül onun
üzünə baxdı.
-Birdən qayıtmasa?
-Dörd oğul böyüdürəm. Analarının borcunu odə-
yərlər,-Nəsibə içindən gələn sözləri elə bir inandırıcı-
lıqla dilinə gətirdi ki, dəyirmançı sanki yuxudan ayıl-
dı. Nəsibənin dumduru, qorxa-qorxa ona dikilən yal-
varıcı baxışlarını gördü. Dəyirman daşına doğru getdi.
Nəsibə gözləyirdi: “Allahım, qəlbinə insaf sal. Ac ba-
lalarımın yanına əliboş dönməyim”. Dəyirmançı kisə-
ləri göstərdi:
-Kisələrin yanına tökülənləri yığ.
Nəsibə kisələrin yanındakı unu əli ilə dəyirman-
çının verdiyi çanağa yığdı. Çox az idi. Sonra dəyir-
mançı hər kisədən bir ovuc götürüb çanağa tökdü.
Canaq doldu.
Salatın Əhmədli
271
-Apar. Günaşırı gəl. Camaatın ruzusunu oğrayıb
sənə verdiyimi bilsələr dərimi boğazımdan çıxararlar.
Kimsəyə demə.
Nəsibə dəyirmançı haqqında eşitdiklərinə inandı-
ğına peşman olduğunu gizlətmədi:
-Bayaqkı hərəkətimə görə bağışla məni. Ölüncə
qardaşımsan.
-Millət acdır, hamı bura gəlir. Mənə çıxarılan ada
peşman deyiləm. Oğru olmaqdansa, adım oğraş çıxsa
daha yaxşıdır. Gör sənin kimi nə qədər insan gəlir.
Onun kisəsindən, bunun kisəsindən nə qədər ovuc-
ovuc oğruluq edim.? Bacı, mənim də qəlbim var...
Gecənin alatoranında bir qadın kölgəsi görünürdi.
O, un doldurulmuş torbanı qucağına basıb sürətli
addımlarla evə tələsirdi. Nəsibənin uşaqları acından
köpük qusmayacaqdı. Onların göz yaşları quruyacaq,
həyətdə qaçışıb oynayacaqlar. Şən səsləri həyəti başı-
na götürəcək.
Nəsibə fikirli halda qaçaraq getdiyindən un üyüt-
mək üçün səhər açılmamış növbə tutmağa gedən qon-
şu qadınlara da fikir vermədi. Qadınlar şübhə ilə
Nəsibəni süzüb pıçıldaşmağa başladılar. Nəsibə onla-
rın yanından sürətlə keçib evə sarı gedirdi.
Salatın Əhmədli
272
…İllər keçdi. Müharibədən qayıdan ər arvadını
qəbul etmədi. «Şeytanlar» xəbər vermiş, ərini olmuş
hadisədən hali etmişdilər. Nəsibə özü də məsələni
ərinə söylədi. Kamil kənddən iş axtarmaq bəhanəsi ilə
çıxıb getdi, bir daha geri dönmədi. Ailəyə pul-para
göndərmədi. Nəsibə buna da dözdü. Saçının bir tayını
ağ hördü, birini qara, gecə-gündüz kolxozda işlədi,
övladlarını böyütdü, oxutdu, hərəsi bir sənətin sahibi
oldu. Böyük oğlanları evləndi, ayrıldı, hərəsi bir ev
oldu. Şəhərə köçdülər. Ana kiçik oğlu ilə kənddə qal-
dı, kiçik oğlunu evləndirdi, evinə gəlin gətirdi.
Ananın kiçik gəlini qonşunun qızı idi. Gəlinin
anası onlar uşaq olanda müharibə dövrünün çətinlik-
lərindən, çörək qıtlığından, aclıqdan söhbət açardı.
Uzun gecələrin birində o biri qonşu qadın söhbət üçün
Səkinə-gilə keçmişdi. Keçmiş günləri yada sala-sala
söhbəti gətirib Nəsibənin dəyirmançı ilə olan “məcara-
sına” çıxartdılar. Özləri də hiss etmədən xatırladıqları
hadisə balaca Xeyrinin yaddaşına yazıldı. Xeyri
böyüdü, Nəsibənin kiçik oğlu ilə əhd-peyman bağladı
və bir ildən sonra toyları oldu. Xeyri Nəsibə anagilə
gəlin köçdü.
Dostları ilə paylaş: |