29
– Sən mənim abrımı apardın. Mən onun atdarın o məmləkətdə
görmüşdüm. Bu gəldi mənim atdarım vurdu yerə, xarab elədiy.
Səniy mən mücazat eliyəcəm gözlərin çıxaralar.
Dedi:
– Gəl, mənim gözümü çıxartma.
Dedi:
– Olmaz. Gərək çıxadam.
Bunun iki gözün də çıxartdı. Çıxartdı, dedi:
– Xub, dünyada insanın dərdə dəyəni gözdi. Bədəninin yarısı,
sultanı gözdi.
Dedi:
– Bə sən mənim gözümi çıxartdın, mənə hədiyə olaraq o atdar
ki pisti, onu ver mənə.
Dedi:
– Onu veriy, bu aparsın.
O, Düratnan Qıratı, oğlu Roşanı da götdü şəərdən çıxdı. Hələ indi o
şəərin adı deməmişəm nəymiş, o şəərin adı Toqat. Şəəri-Toqatdan
çıxdı, haydı gediri. Gəldi [oğluna, başına gətirilənləri söylədi və] dedi:
– Gedirik, hər yerə ki çatdıx, mən sənə deyərəm.
Gəldi, dedi:
– Bu yer nə cür yerdi?
Dedi:
– Ata, düzdi. Hər yer düzdi. Nə dağ var, nə daş var. Elə baxır-
san düz görükir.
Dedi:
– Burda baş saxlıya bilmənik.
Bir qədir getdilər, dedi:
– Bala, bu nə cür yerdi?
Dedi:
– Dədə, bura da təpə-təpədi. Təpəsi çoxdu, dağ deyi.
Dedi:
– Burda da baş saxlıya bilmərik.
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
30
Çatdılar bir dərbəndə. Dedi:
– Bura?
Dedi:
– Ata bura? Dağın başı gedib çox göyə. Dərbənddi, ayrı yana
yol yoxidi gedə.
Dedi:
– Ha, bura bizim yerimizdi.
Buranın adını qoydu burda, Çəmlibel. Burda düşdülər. Dedi:
– Bala, dolanı gör, burda qəmiş (biz deyərih, qəmiş) vardı?
Dedi:
– Bu dağdı, dağın başında qəmiş çıxıbdı.
Dedi:
– Orda su olar.
Dedi:
– Ata, su yoxdi.
Dedi:
– Çıxar, qeyri mümkündi su çıxmıya.
O bulağın da ki, (ərz eləmişəm buracək) doqquz ay suyu qurur-
du, üç ay gələrdi.
Dedi:
– Ata, su yoxdi. Susuzdan öldük, süyumuz qurtarıp.
Dedi:
– Bala, bu bulağı əş.
Oğlan bir az oranı eşələdi, su coşdı.
Dedi:
– Coşanda mənə xəbər elə. Su gəldi çıxdı mənə xəbər elə bir
içim ver mən içim, vurum üzümə. Ama özün içmiyə ha! Ağa,
içəəy məriz ollay. Mənə xəbər elə.
Bu oğlan çox zirək idi. Dedi, görən, nə var bu suda?! Ağa, bu
suda bir səbəb varmış, bir hüsn varımış, bir möcüzə varımış. Ko-
roğlu bunu eşər, bir onda görər bulağın suyu qeynağa gəldi. Ya-
vaş-yavaş bu su cuşur. Bu su vəxti ki, gələr yuxarı, görər belə da-
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
31
ğıdı. Əl vurar, görər belə dağdı, qeyniir. Əlin çəkər. Çəkənnən sora
[bir də] vurar görər buzdu su, çox buzdu. Dırnaxları istiir tökülə,
bu qədri buzdu. Bir muc vurar dodağına. O, içənnən sora deyər:
– Ata, gəldi su.
Dedi:
– Çıxdı? Apar məni suyun üstə.
Apardı qoydu suyun üstə. Atası əylir [su] içər. Bir az vurdu
üzünə. Baxdı gördi heş nə görmür, möcüzəsi yox. Dedi:
– Bala, işdiy bu sudan?
Dedi:
– Bəli ata, bir qurtum.
Dedi:
– Balam, sən apardıy. Mənim gözüm açılardı ki, keşdi. Səniy bu
fırsatnan səsiy çoxalar. Səniy səsiy iki ağaşdan [eşidilər], nəhrə
çəkən daşlar titrər. Hər kəsin qulağına nəhrən dəyə huşdan gedər.
İndi burda daş yığginən istəb-atdar bağlanan yer qayırək.
Daş yığdılar, üstünü örtdülər, atdarı saldılar bura.
Dedi:
– Bala san, atdarı becər. Elə elə ki, gün düşmüyə töylənin içinə,
heş yerdən düşmiyə.
Bəəd, oğlan beçərdi. Bir neçə günnən sora [atası] dedi:
– Bala məni apar görüm atdar necədi.
[Atası] gəldi. Əvvəl Qıratın qulağınnan əlini dayadı, sürtdü,
sürtdü belinə. Gördü yox, bir şey yoxdı. Gəldi Duratın qulağının
yanınnan əlini sürtdü, sürtdü belinə, üstünə çatanda at belini bu cür
elədi, diksindi. Əlini saxladı, dedi:
– Çıx gör işıx düşür?
Dedi:
– Bir iynə qədər atın dərisinə işıx düşür.
Dedi:
– O bir tikə atı zəlil eliyipdi. Ged onu tut.
Bəəd, tutandan sora, dedi:
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
32
– Xub, indi buları minginən, sür. Əvvəl minginən, sür salginan
düzdiğa, torpaxlığa.
İkisin də sürdü. Dağa saldı, daşa saldı, getdi dolandı gəldi, gördi
eybi yox. Heç yerdə dayammırlar. Ama Durat torpaxlığı çatanda
bu cür yetmir. İşıx bunu zəlil eliyibdi. Atdarın birin adın qoydu
Durat, o birin Qırat. Buranın adı Çəmlibelidi, Çardaxlı Çəmlıbel.}
O zaman, nə bilim məmuro, pasko, ədli-divan yoxumuş ki, hər kəs
hər kəsəymiş. Bəəd, Koroğlunun adı, əsli adı Roşandı. Deyir, dədəsin
gözün Sərdar paşa çıxartdı, o vəsətdən deyillər: «Koroğlu». Yəni
dədəsi korumuş. Hələ bəzi yerdə də deyillər: «Kəroğlu», xeyir!
Çəmlibeldə ki, Koroğlu sükunat tutar. Atası bir gün vəsiyət elər:
«Bala, tək burda qalmax müşküldü, sən tək heş iş görə bilməy. Sən
heş kəsə ayax sala bilməy. Düşman üstüyə ayax salar, əliynən zin-
dəgin alar. Xoş ömrüy alar. Əliynən qoymaz səniy bir dənə mal qala,
dünya malınnan. Heş zadıy olmaz. Əgər sən balam yalqız bu Çəmli-
beldə günüy keçirdə bilməy. Düşmən sənə ayax salar, günuy qara
eylər. Yalquz cavan dünyada xar olar. Bir kəs olmasun dünyada [yal-
qız]. Əgər əslan olay qarışqalar sənə dov deyər. Məgər beş dənə, on
dənə, iyirmi dənə, nə qədər başarran dovriyə el yığ. El gərək elnən sü-
rünə. Sən əlində heş zad yox. Əgər ateşi – tuzağ olay yandıra bilməy
heş kəsi. Cəmşidi cəm olay sənə saellər, sənə yolçular qarama vurar,
başıya. Pəs dayan nəsihət eliyim sənə. Bala, dünyada bu cür güzaran
elə. Sən hər şəərdən, hər məmləkətdən, hər gövşənnən, hər güzardan
beş dənə layıx oğlan, dürüs cavan yığ dovriyə, burda istiirən qərar
tutay. Sənə budur vəsiyyətim bala. Qoy deyim biləyəy. Dünyada nəsi-
hətdərim qalsın qulağıyda. Böyük sözüylə getməyən böyük bəlaya
düşər». Bu sözdərdən aldı Əli oğlu Rouşənə görək nə deyir.
Sənə qurban, Roşan oğlum,
Tək igidin adı olmaz.
Gün batınca axşam, oğlum,
Şənin şokəti olmaz.
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
Dostları ilə paylaş: |