LüĞƏTDƏ gedəN İXTİsarlar
Yüklə 6,16 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1. YER, ƏRZ, YER KÜRƏSİ (
- QUTU
- BİTİRMƏK
- HƏDD-BÜLUĞA ÇATMIŞ, YETİK YETKİNLƏŞMƏK, YETİŞMƏK
- HƏDDƏ YETİŞMƏK
- YEYİN
- CƏLD
- YELLİ
- Yıxmaq 407
Yer dər bəy:] Xala, sen də diribaş qansan? Məncə nə verərsən sənə elə bir dava verim ki, növ
kişi, bu əlli yaşında yengiyetişmiş qız almaq sənə yaraşmaz? (M.F.Axundzadə); CAVAN
2. yer bax torpaq 2 3. yer bax iş 2 4. yer bax yorğan-döşək 1. YERİMƏK Maşın yenicə yeriməyə ha zırlanırdı.. (Ə.Vəliyev); HƏRƏKƏT ET MƏK, HƏRƏKƏTƏ GƏLMƏK. 2. yerimək bax addımlamaq yerkökü bax kök II yerli bax 1. həmyerli; 2. lokal 1. YERSİZ, EVSİZ-EŞİKSİZ (yeri, mə- kam olmayan), MƏSKƏNSİZ, YERSİZ- YURDSUZ 2. yersiz bax 1. əbəs; 2. mənasız 1 ycrtərponmə bax zəlzələ yertitrəmə bax zəlzələ YEŞİK (müxtəlif mənalarda) [Sənubər] ...arakəsmədeki pəncərə sürahisinin altındakı karton yeşiyi çəkib altı-yeddi kartof, bir-iki soğan götürdü.. (Elçin); QUTU [Kərim] bu fikirlə qəzetləri qutuya saldı.. (M.İbrahimov).
çıxıb getdi işinin dalınca.. (Elçin); ATA- ANASIZ [Hacı Murad:] Budur on iki ildir ki, ata-anasız yetimi öz oğlum kimi bəsləyib, paltar, çörək verib, bu boya çatdırmışam (S.S.Axundov); ÖKSÜZ Bilməm bu dağlar, bu məhabotli fırtına; Öksüz bu milləti çıxa rarını o bir yana? (A.Şaiq); SƏĞİR (həddi-
Zeynəbin və səğirlərin var-yoxuna, puluna və mülkünə sahib olub, Zeynəbi çölə ötür mək idi (C.Memmədquluzadə). yetirmək bax çatdırmaq YETİŞDİRMƏK (bostan bitkisi, meyvə və tərəvəz haqqında) ..respublikamızın alim- 406 Yeznə ləri iriyarpaqlı yaxşı ipək verən zərif tut ağacları yetişdirmişlər (Axundov); BECƏR
çeşmimə sancıldı oxlanan ney tək; Sudan qəmiş bitirən Kür kənanna bənzər (S.Ə.Şir- vani).
yetişmək bax 1. dəymək 1; 2. çatdırmaq; 3. çatmaq 11; 4. yetkinləşmək. yetişməmiş bax kal YETKİN, DƏLİQANLI, DOLĞUN, HƏDD-BÜLUĞA ÇATMIŞ, YETİK YETKİNLƏŞMƏK, YETİŞMƏK Çünki Sənəm yetişmişdi, istəyəni də yox idi... (Çəmənzəminli); BIĞININ YERİ YENİCƏ
dözməyə ve qayğı çəkməyə başlamışdı (S.Rəhimov); HƏDDƏ YETİŞMƏK Sən de yetişibsən o həddə məgər; Beyninə ba yatı uyar, ağlarsan! (M.P.Vaqif); HƏDDİ-
boy:] Mənə qəyyum lazım deyil: Allaha şü kür, həddi-biiluğa çatmışam, əqlim haşım dadır (Ü.Hacıbəyov). YEYİN [Aslan] canındakı üşütməni unu dub yeyin addımlarla şəhərə qayıtdı (M.Hü- seyn); BECİD (dan., zar.) [Şövkət:] Əyləş, dincini al, Kərim dayı, niyə belə becid yeri misən, lap ürəyin ağzına gəlir ki... (M.İbra himov); CƏLD Xavər ərinin üzünə belə bax mayıb evdən çıxdı, cəld addımlarla yüyürüb getdi (B.Bayramov); ÇEVİK Usta çevik addımlarla perrona çıxdı (M.Hüseyn); İTİ [Qəndab:] Qönçə idi. İti addımlarla yeriyirdi (B.Bayramov); SÜRƏTLİ (çoxyeyin) Tahir- zadə sürətli addımlarla qabağa keçəndə hamı susdu (Mir Cəlal); YELLİ (dan.) [Biqəm:] Pah atonnan, zalım balası gör nə yelli gəlir (Anar); ƏLÜSTÜ (bax), SÜRƏTLƏ (bax).
sız, yeznələri, tanış və dostları hesabsız idilər (Ə. Vəliyev); DAM AD (kl.əd.) Oxudaq göz- lori açılmamış əhfalımızı; Görmüşəm elm oxumuş heyvərə damadımızı (M.Ə. Sabir); GİYƏV (dial.) Güləndamın anası toyuğu götürüb acıqla giyəvinə: - Moni ağbirçək vaxtımda elə salıb oynadırsan (Ə.Haqverdi yev); KÜRƏKƏNİ İbrahim bəyin göstərişi ilə çox çəkmədi Vəliş, oğlu Qaraş, arvadı Qarabirçək, kürəkəni Qorxmaz, darğa həyə tində cem oldular (Ə. Vəliyev), yəhəraltı bax tapqır YƏHUDİ (İsrail milləti) [İmamquhı boy;] Qabaqcadan satıb yəhudiyə, hər desyatini iki
Həmid:] ..bunlar hamı müsəlmandırlar, bun ların tərcihi molun cuhudlara vacibdir (M.F.Axundzadə). YƏQİN (ara söz kimi işlənir) [Tarverdi:] Ey, yəqin, bu adam da quldurluğa çıxıbdır.. (S.Hüseyn); DEYƏSƏN Uşağın dalısında,
EHTİMAL Ehtimal, hor kəs də belə təsəv vür edirdi (S.Hüseyn); ƏLBƏT [Səlimə:]
ac-susuz (Ə.Haqverdiyev); GÖRÜNÜR Görünür, bizim fəhlələr hələ de natiqlərə qiymət verə bilmirlər (H.Nəzerli); OLA BİLSİN Kİ. yəmin bax and vəzdan bax Allah 1 yığın bax 1 . qalaq; 2. dəstə 1 1 yığılmaq bax yığışmaq 1 yığıncaq bax 1. iclas; 2. mitinq; 3. məclis 1; 4. ziyafət 1. YIĞIŞDIRMAQ Səfərlə Tanrı verdi Qurbanın paltarım yığışdırıb götürərkən arasından yerə bir məktub düşdü (A.Şaiq); YIĞMAQ.
2. YIĞIŞDIRMAQ Odur ki, [arvad] evi yığışdırıb, adəti üzrə yatağına uzandı (Çəmənzəminli); SƏLİQƏYƏ SALMAQ Mülayim ev-eşiyi səliqəyə salmış, yığışdır mış, böyük bir qonaqlıq tədarük görmüşdü (B.Bayramov); SİL-SÜPÜR ETMƏK, SİLİB-SÜPÜRMƏK. Yəhəraltı 1. YIĞIŞMAQ [Pərviz:] Bu zaman başqa uşaqlar da başımıza yığışdılar (M.Ibrahimov); BİRİKMƏK Sanki Nərimanın sözləri onun təsəvvüründə birikib qalan dumanları dağı dırdı (Mir Cəlal); CƏM OLMAQ Dalğa lanır, müjdə verən qonum-qonşu
Başlanılan sorğu-sual, şirin məclis qurulur (M.Rahim); KUTLAŞMAQ Uşaqlar bir az da kutlaşıb nə olacağına baxırdılar (İ.Hüsey- nov); TOPLANMAQ Güllə səsinə adamlar
Gecələr qadınlar, uşaqlar otağımıza yığılıb buxarının başına toplaşırdılar (S.S.Axundov); YIĞILMAQ Yenə pəncərəni salıb, ocağın qırağına yığılardıq dumana qarşı tədbirlər lazım idi (Çəmənzəminli). 2. yığışmaq bax köçmək 1 YIĞMAQ [Vəli:] Son, Tarverdi tez onları [sandıqları] sındır, içinin şeylərini bir yerə yığ (S.S.Axundov); TOPLAMAQ Gəlinlər- qızlar da dağılıb düzə; Pambıq toplayırıq durub üz-üzə (S.Vurğun); CƏMLƏMƏK, BİRİKDİRMƏK
KUTLAMAQ. yığnaq bax iclas yıxanmaq bax 1. yuyunmaq; 2. çimmək 1. YIXILMAQ Adilə müvazinətini sax laya bilməyib divanın üstünə yıxıldı (Ə.Qa sımov); DƏYMƏK Bir gün səhər-səhər Gülnaz; Yol gedərkən saymaz-saymaz; Sürüşərək birdən-birə; Üzü üstə dəydi yerə (M.Seyidzadə); DÜŞMƏK Dərsə gedən bir uşaq; Çıxdı buz üstə qoçaq; Sürüşdü bir dən-birə; Düşdü üz üstə yerə (M.Ə.Sabir); SƏRƏLƏNMƏK Elə bu vaxt bulvardan qayıdan Mümtaz Mötəbərov qardaşların duz kimi yaladıqlarını görəndə, dümağ ağardı və qəfildən qapının kənarında üzüüste döşə məyə
Kor seyid üzü üstə yerə sərildi (S.Hüseyn). 2. yıxılmaq bax devrilmək 3. yıxılmaq bax dağılmaq 1 yıxılmaz bax sarsılmaz 1. YIXMAQ (güləşdə birinə qalib gəl mək) [Balağa:] Hamı elə təsəvvür edir ki, mən səni Nardaranda yıxa bilərdim, özüm Yıxmaq 407 Yüklə 6,16 Mb. Dostları ilə paylaş:
|