LüĞƏTDƏ gedəN İXTİsarlar
Yüklə 6,16 Mb. Pdf görüntüsü
|
cek tarlasının hasilin; Bəsləyəcək ailəsin, həm elin (M.Ə.Sabir); YEDİZDİRMƏK [Di larə;] Yaxşı gedək mətbəxə, yedizdirim səni (Anar); BOĞMALAMAQ (vulq.), QİDA LANDIRMAQ, SAXLAMAQ (məc.), YEM VERMƏK (quşa, heyvana aid), YEMƏK VERMƏK. yedirtmək bax yedirmək YEGANƏ İndi onun yeganə dostu çama dan idi (Ə.Kərim); BİR Əhməd ananın bir oğludur (Mir Cəlal); BİRCƏ [Mehri xanım:] Sen mənim bircə balamsan! (Ə.Haqverdi- yev); TƏKCƏ [Dursun:] Bu Aydəmir mə nim təkcə qardaşımın yoldaşıdır (C.Cabbarlı); TƏK, VAHİD (bax). yehaye bax rüşvətxorluq yekdil bax həmrəy YEKDİLLİKLƏ, BİRGƏ, HƏMRƏY LİKLƏ, İTTİFAQƏN yekə bax böyük 1 1. YEKƏBAŞ Pişik nə pişik!.. Ay dad!.. Yekəbaş, palazqulaq.. (M.Rzaquluzadə); QABAN BAŞ (məc.) [Molla Qafar:] Ay eş şək qulaq, qaban baş, heç görmüsən yeriyən daş?! (S.Rəhimov); BAŞI YEKƏ, İRİ-
çatar-çatmaz yekəqarın və təcrübəli lələ hay-küylə çölə çıxıb qışqırdı.. (S.Rəhimov);
himov); QARNIYOĞUN Qəfəsin dalında bir qarnıyoğun.. oturub, yazıya məşğul idi (C.Məmmədquluzadə); BOÇKAQARIN (dan.), DAQQAQARIN, İRİQARIN, QARNI YEKƏ, LOPAGÖDƏN(Lİ) (dan.). 2. yekəqarın bax qarınqulu yekəlik bax 1. böyüklük 1; 2. lovğalıq Yedirtmək 404 YEKƏLMƏK [Safo:] Axı Şamo körpəli yindən onun-bunun qapazı altında yekəlibdir (S.Rəhimov); BÖYÜMƏK Girdiman dağ larının təmiz havasında böyümüş bu qoca nın, yetmiş yaşı vardısa da, hələ qocalıqdan şikayət etmirdi (M.Hüseyn); İRİLƏŞMƏK, İRİLMƏK [Fərmanın] ortaboylu nazik vü cudu getdikcə iriləşir, bədənindəki uşaq kövrəkliyi daha az hiss olunurdu (Ə.Sadıq);
keçdi, aylar keçdi, balaca Cəbi yavaş-yavaş boy atırdı, fəqət həmişə zəif, üzü kiçik, başı isə günbəgün zorbalaşırdı (N.Nerimanov). yeknəsəq bax 1. saya; 2. cansıxıcı yekrəng bax 1. saya; 2. cansıxıcı yeksər bax büsbütün yekşənbə bax bazar II I YEL Budur, asta-asta danışır qonaq; Elə bil yel əsir Muğan düzündə (B. Vahabzadə); BAD (kl.əd.) Hər səhər bad əsər, ariz cananə dəyər; Toxunur sərvə gəhi, gah gülüstanə dəyər (M.V.Vidadi); KÜLƏK Dinlə, ey qum çölü; dayan, ey külək! Qurtuluş istəyir döyünən ürək (S.Vurğun); MEH (yüngülyel) Hava buludlu idi, deyəsən yağış yağacaqdı. Həzin meh də əsirdi (M.İbrahimov); NƏSİM
bazi); SƏMUM (səhralarda əsən isti yel) Səmum səhranın qumlarım bumlğan kimi havaya qaldırıb.. (Y.Əzimzadə). II yel bax revmatizm yelbeyin bax kütbeyin yeldaşı bax şillə yelək bax lələk 1 yelən bax haşiyə YELİN (heyvanlarda: inəkdə, qoyunda, keçidə və s.) Tut qoyunun belini; Ələ gəlmir yelini; Bir doyunca görəydim; Onu sağan gəlini (Bayatı); ƏMCƏK [Bağır:] Səni elə südlü, elə yelinli inək eləyərəm ki, gündə səndən dörd sərinc süd sağarlar, əmcəklərim yara eləməsələr, əl çəkməzlər səndən... (İ.Məlikzadə); MƏMƏ Keçinin məmələri, elə bil ki, bulaqdı; südü sanki qaymaqdı (M.Rzaquluzadə). Yelin 1. YELLƏNMƏK, TƏRPƏNMƏK, YIRĞALANMAQ 2. yellənmək bax dalğalanmaq L YELLƏTMƏK, YELLƏNDİRMƏK 2. yellətmək bax içmək 1. YELLİ, KÜLƏKLİ 2. yelli bax yeyin 3. yelli bax hiddətli yelpazə bax yelpik yelpənək bax xiyar yelpinc bax yelpik YELPİK [Məlik:] O gözəl Münirə do əlində yelpik üzünü yelpikləyirdi (A.Şaiq); YELPAZƏ {böyiikyelpik) Balkonun iki tə rəfində duran xidmətçilər tavandan asılmış böyük
badi); YELPİNC Yelləyir körpə ağaclar bizi yelpinc sayağı (S.Rüstəm). 1. YEMƏK O, pendir-çörək yeyir, baxan ları həvəsə gətirirdi (Ə.Qasımov); AŞIR MAQ (məc., dan.) [Qonaqlar] sabah açılan dan qalxıb bir cüt... toyuğun da çığırtmasını aşırdılar (S.Rəhimov); BASMAQ {dan.) Boynuyoğun mollalar, tacirlər, seyidlər., hər gün gəlib yağlı plovdan basırdılar (Ə.Haq- verdiyev); GƏVƏLƏMƏK {köniilsiiz ye mək) Gecənin yarısı çörək gəvələyək.. (Ə.Ke- rim); İÇƏRİ ÖTÜRMƏK (məc., dan.) Qulunun iştahası çox idisə də, axırda əlacı kəsilib, rəngsiz dodaqlarını aralayıb, dolmanı içəri ötürdü (Çəmənzəminli); QARNINI OTARMAQ (dan., zar.) “Tahbxan, eşitdi yimə görə kəndlərdə veyllənib qarnını ota rırsan..." (S.Rehimov); QURŞAĞIN/TOQ- QANIN ALTINI BƏRKİTMƏK (dan.) [Cahangir bəy:] Xəlil, sen də gəl otur, bir az qurşağının altını bərkit, balam! (N.Vəzirov); [Məmməd:] Girdim restorana ki, toqqanın altını bərkidim (Ə.Qasımov); ÖTÜRMƏK (məc.) Kərbəlayı Həsən ucadan “bismillah” çəkib dolmanın birini buğlana-buğlana ötiirdii (Çəmənzəminli); TƏPİŞDİRMƏK (məc.) Varis qarşısındakı soyuq şorbanı təpişdirər- kən qızı gözucu süzdü (A.Şaiq); TIXMAQ
(İ.Məlikzadə); ZƏHRİMARLANMAQ (daıı., vıılq.) [Ata:] Gəl, axmaq balası, naha rım zəhrimarlan (Ə.Haqverdiyev); ZƏQ- QUMLANMAQ (dan., vulq.) [Qurbanəli:] Acından öldüm ki, bir az əppəkdən-zaddan ver, zəqqıımlanaq (N.Nərimanov); AĞI-
olan geniş yeməkxanada stollar qoyulmuş, üstləri təmiz, ağ süfrələrlə örtülmüşdü (S.Rəhimov); AŞXANA Bu gün Kamal mə dənin birmertəbəli balaca aşxanasında otu rub nahar edirdi (M.İbrahimov); RESTO RAN Dayan, girmə içəri! Gəlmə restora nıma, tez ol qayıt, dön geri! (M.Rahim); TƏAMXANA (köhn.) ...ayaqyalın küçələrə salanlara bir xəstəxana, bir darülxeyrat təam- xanası bina etməkdən baş qaçırdıb da, yenə- dəmi “millət”, “insaniyyət” sözlərini ağzı nıza alıb çeynəyəcəksiniz? (N.Nərimanov);
xanda podvallarda; Kef elədim teatrda, bal larda (A.Səhhət).
maz
YENİYETMƏ (gənclik yaşma (14-17) ayaq qoymuş oğlan və qız) Burada ahıl qa dınlardan tutmuş yeniyetmə qızlaradək hər nəslin nümayəndəsinə rast gəlmək olardı (X.Hasilova); NÖVRƏSTƏ (köhn.) [İskən- Yeniyetmə 405 Yüklə 6,16 Mb. Dostları ilə paylaş:
|