M ətbuat: millətin dili, gücü və güzgüsü 2011-2017-ci ILL
Yüklə 5,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
584
jurnalistikanının təşəkkülü və inkişaf mərhələləri” mövzusunda yazdığı dissertasiyaya r əsmi opponent r əyi
Müst əqil Azərbaycanın dövlət quruculuğunun indiki mərhələsində milli, ədəbi-mədəni irsimizin , adət-ənənələrimizin müasir tələblər baxımından öyr
ənilməsi, dəyərləndirilməsi , yaşadılması, daha da zənginləşdirilməsi, gələcək n əsillərə çatdırılması xüsusi ilə böyük məsuliyyət və fədakarlıq tələb edir.Artıq dünyanı bürüyən , qarşısıalınmaz bir prosesə çevrilən qloballaşma prosesi bir t ərəfdən tərəqqiyə təkan verirsə , digər tərəfdən də xalqların mədəni mənliyinə açıq meydan oxuyur, milli d əyərlərin qəniminə çevrilir. Qlobal təzyiqlərə davam g ətirmək milli dövlətlərin daha çox sosial-iqtisadi, siyasi-mədəni səviyyələrindən asılıdır. Milli inkişaf nə qədər yüksək olarsa, qloballaşma xalqa bir o qədər fayda g
ətirər, yad təsirlərdən ,qərəzli təzyiqlərdən az itki ilə ötüşər, dünyada ged
ən mürəkkəb siyasi proseslərdə daha fəal iştirak edər. Odur ki, milli dövl
ətçiliyin qorunması və möhkəmləndirilməsi, iqtisadi müstəqilliyin təmin olunması, demokratiyanın daim inkişaf etdirilməsi və milli –mədəni sərvətimizə dogma münasb ət bəslənilməsi dövrün zəruri şərtləridir Q loballaşmanın ayrı-ayrı lokal mədəniyyətlərlə, yerli adət-ənənə, milli mentalitet, milli d əyərlərlə münasibətləri haqqında çox danışılsa da , onun bilavasit ə KİV-lə qarşılıqlı münasibətləri çox vaxt diqqətdən kənarda saxlanılır. Halbuki, m ədəni özünəməxsusluğun deformasiyası qorxusunu yaşayan c əmiyyətdə mətbuat , xüsusi ilə onun siyasi publisistika sahəsi bir növ qloballaşmanın mümkün olan mədəni təhdidlərindən və təcavüzündən ən etibarlı müdafi
əçisi ola bilər. Bu mənada gənc və istedadlı tədqiqatçı Elnur Niftəliyevin siyasi jurnalistikanın təşəkkül və inkişaf mərhələlərinin , siyasi jurnalistikanın keçdiyi şanlı, şərəfli, həm də məhrumiyyətli, zəngin , eyni zamanda ziddiyyətlərlə dolu yolunun, milli dövl ətçiliyə xidmət edən yaradıcılıq sferasının ənənlərinin
585
araşdırılmasına, dəyərləndirilməsinə həsr edilmiş dissertasiyasını təqdir edir və düşünürəm ki, səd-sərhəd tanımayan qlobalaşma burulğanında ölkəyə nüfuz etmiş müxt
əlif siyasi hərəkatların , ideoloji axın və cərəyanların, dini təriqətlərin , t əmayüllərin Azərbaycanda bərqərar olmuş demokratik , münbit mühitdən sui- istifad ə edərək öz murdar və məkrli niyyətlərinin həyata keçirilməsinin qarşısının alınmasında da bu qəbildən olan elmi-nəzəri ədəbiyyatın rolu, yeri , faydası böyükdür.
Dissertasiya “Giriş”dən, “ XX əsrin əvvəllərində Azərbaycan mətbuatının inkişaf mərhələləri” , “Azərbaycan mətbuatında ideya- siyasi prinsiplər” , “Az
ərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə siyasi jurnalistika” ,” Nəticə” və “İstifadə edilmiş ədəbiyyat siyahısı”ndan ibarətdir. “Giriş”də müəllif mövzunun aktuallığını , siyasi jurnalistikanın tədqiqatının günün tələbi olduğuna dair mülahiz
ələrini tutarlı arqumentlərlə əsaslandırır ,müasir şəraitdə jurnalistikanın, o cüml
ədən siyasi jurnalistikanın keçdiyi yolu, təcrübə və ənənələrini öyr
ənməyin, ondan bəhrələnməyin çox gərəkli olduğunu vurğulayır, qeyd edir ki, siyasi jurnalistikanın tədqiqi , həm də bütövlükdə Azərbaycan mətbuat tarixinin, onun nümay əndələrinin həyat və yaradıcılıq yolunun daha dərindən öyrənilməsinə t əsir göstərir. Tədqiqatçı haqlı olaraq bu qənaətdədir ki, keçilmiş yolun öyr ənilməsi, dəyərləndirilməsi Azərbaycan dövlətçiliyinin möhkəmləndirilməsinə, demokratik d əyərlərin tam bərqərar olmasına, cəmiyyətdə sabit mühitin yaradılmasına, müstəqillik ideyasının, ideallarının hər kəsin siyasi əqidəsinə , amalına hakim kəsilməsinə xidmət etməlidir. ”Giriş” də araşdımaçı həmçinin, elmi-t ədqiqat işinin məqsəd və vəzifələrini konkret müddəalarla diqqətə çatdırmış, əsərin elmi yeniliyini vurğulamış, dissertasiyanın praktik əhəmiyyətini, eləcə də aprobasiyasını bəyan etmiş, tədqiqatın obyekti və predmetindən, işin metodoloji v ə nəzəri əsaslarından, istifadə etdiyi məxəzlərdən yetərincə bəhs etmiş, mövzunun t ədqiq tarixi və öyrənilməsi vəziyyətini açıqlamış, dissertasiyanın quruluşu haqqında məlumat vermişdir.
586
Elmi- t ədqiqat işinin “ XX əsrin əvvəllərində Azərbaycan mətbuatının inkişaf mərhələləri” adlanan I fəsli iki yarımsərlövhədən ibarətdir: “Azərbaycanda liberal, leqal v ə qeyri- leqal mətbuat” və “ Mətbuatda söz azadlığı və liberalizm”. Az ərbaycanda liberal, leqal və qeyri- leqal mətbuat tarixinə qısaca nəzər salan mü əllif XIX əsrin sonu XX əsrin əvvəllərində Azərbaycandakı mövcud ictimai- siyasi m ənzərəni işıqlandırır, mətbuatın durumundan bəhs edir, xalq xadimlərinin, q ələm əhlinin , maarifçi- publisistlərin milli şüurun dirçəldilməsi, kütlənin siyasi f əallığının artırılması istiqamətindəki fədakar nəşri fəaliyyətini təhlil edir, d əyərləndirir. Milli mətbu orqanların təsisatından sonra M. Ə Rəsulzadənin t əbirincə desək, Qafqazda siyasi, ictimai və milli bir fikir təşəkkül edirdi. Bununla yanaşı çar üsul-idarəsinin anti- milli siyasəti, qəzet-jurnallar üzərində qatı senzor n əzarəti, habelə bir sıra köhnə, dar düşüncəli din xadimləri mətbuatın fəaliyyət dair əsini məhdudlaşdırır, cəmiyyətin ,təhsilin .elmin , siyasi fikrin tərəqqisinə əngəl törədirdi. Milli mənlik şüurunun formalşmasında, ümummilli vəzifələrin t əbliğində , dünyada baş verən mühüm siyasi hadisələrin işıqlandırılmasında, mill ətin siyasi baxımdan maariflənməsində mətbuatın rolunu dərindən dərk edən , qiym ətləndirən dövrünün xalq xadimləri söz azadlığı uğrunda fəal mübarzə aparırdı. Tədqiqatçı I fəslin “Mətbuatda söz azadlığı və liberalizm “ yarımsərlövhəsində bu barədə danışarkən Ə. Hüseynzadə, M. Ə. Rəsulzadə, Ə. Ağaoğlu irsindən məharətlə istifadə etmiş , qənaətlərini sitatlarla əsaslandırmışdır. Dissertasiyanın “Azərbaycan mətbuatında ideya- siyasi prinsiplər” adlanan II f
əslində E. Niftəliyev Azərbaycan mətbuatında siyasi jurnalistikanın və publisistikanın təşəkkülü, mollanəsrəddinçilərin və füyuzatçıların timsalında publisistikada ideyalar mübariz əsi, ümummilli ideyaların formalaşmasında jurnalistikanın rolu ilə bağlı problemləri təhlil müstəvisinə çəkir. Təqdirəlayiqdir ki, bu zaman t ədqiqatçı mövcud elmi- nəzəri materiallardan, xüsusən sovet dövrü araşdırmalarından kor-koranə yox, yaradıcı şəkildə, mənbələrə tənqidi Yüklə 5,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|