M I l L i k I t a b X a n a
Yüklə 3,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 37
tədbirlər haqqında» qərar qəbul etdi. Bu qərarda nəzərdə tutulan vəzifələrin həyata keçirilməsi və bununla yanaşı, Heydər Əliyevin kənd təsərrüfatının inkişafına daim qayğısı nəticəsində, artıq 1975-ci ildə Azərbaycan kənd təsərrüfatı sahəsində ciddi yüksəliş baş verdi. 1975-ci ildə kənd təsərrüfatının ümumi məcmu məhsulu 1 milyard 572 milyon manat təşkil edirdi. 1969-cu ildə isə bu rəqəm 999 milyon manat təşkil etmişdi. Deməli, 1969-cu ilə nisbətən artım 57 faiz olmuşdu. Bu dövrə kimi toplanmış təcrübəni ümumiləşdirərək və qarşıdakı dövrdə kənd təsərrüfatını inkişaf etdirmək imkanlarını təhlil edərək Heydər Əliyev yenidən Azərbaycan KP Mərkəzi Komitəsi adından respublikanın kənd təsərrüfatını daha da inkişaf etdirmək haqqında Sov.İKP Mərkəzi Komitəsinə müraciət edir. 1975-ci il iyulun 9-da Sov.İKP MK və SSRİ Nazirlər Soveti «Azərbaycan SSR-də kənd təsərrüfatı istehsalının daha da intensivləşdirilməsi tədbirləri haqqında» qərar qəbul edir. 1976-cı il iyulun 27-də Sov.İKP MK və SSRİ Nazirlər Sovetinin «1976- 1980-ci illərdə respublikanın ayrı-ayrı sənaye sahələrinin inkişafına dair Azərbaycan Kommunist Partiyası MK-nm təkliflərinə baxılmasının yekunları haqqında», 1979-cu il fevralın 22-də Sov.İKP MK və SSRİ Nazirlər Sovetinin «Azərbaycan SSR-də kənd təsərrüfatı istehsalının daha da ixtisaslaşdırılması və üzümçülüyün və şərabçılığın inkişafı haqqında» qərarı qəbul edilmişdi. Bu qərarların 1970-80-ci illərdə respublikanın sosial- iqtisadi inkişafının əsas istiqamətlərinin müəyyən edilməsində mühüm əhəmiyyəti oldu. Heydər Əliyevin məqsədyönlü təşkilatçılığı və rəhbərliyi sayəsində Azərbaycanda sosial-iqtisadi və ictimai-siyasi sahədə, dinamik sıçrayışlı inkişaf sürəti meydana gəldi və bu sürət plan tapşırıqlarının müvəffəqiyyətlə yerinə yetirilməsini təmin etdi. Bunun nəticəsində də Azərbaycan iqtisadiyyatının formalaşması və inkişafı başlandı. Heydər Əliyevin rəhbərliyi, təşkilatçılığı sayəsində 1970-ci ildən Azərbaycan həyatında əsaslı sıçrayış dövrü başlandı. Bu onun qızğın fəaliyyətinin nəticəsi idi. 1970-ci il start ili oldu. Şəhər və kənd əməkçi-
M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 38
ildə respublikada milli gəlirin artım sürəti əvvəlki ildəkindən dörd dəfədən də yüksək, 1966-1969-cu illərdəki göstəricilərdən təqribən iki dəfə artıq olmuşdu. Respublika sənayesi 1970-ci ilin planını vaxtından əvvəl yerinə yetirərək, plandan əlavə 10 milyonlarla manatlıq məhsul buraxdı. Sənaye məhsulunun istehsalı 8,6 faiz artmışdı ki, bu da əvvəl ki dörd il ərzində orta illik artım sürətindən bir dəfə yarım çox idi. 1970-ci ildə Bakı sənayesinin müvəffəqiyyətli yekunları nəticəsində əvvəlki illərdə də yerinə yetirüməyən tapşırıqlar ödənildi və sənaye istehsalının həcminə dair beşilliyin tapşırıqları dekabrın 20-dək yerinə yetirildi. Respublikanın ikinci böyük sənaye şəhəri olan Kirovabad (Gəncə) sənayesi 1970-ci il planını vaxtından əvvəl yerinə yetirdi. Tapşırıqdan əlavə, 13,6 milyon manatlıq məhsul satılmışdı. Respublikada dövlətə əsas kənd təsərrüfatı məhsulları satışına dair planlar vaxtından əvvəl yerinə yetirildi. 1970-ci ildə 1969-cu ildəkindən 106 milyon manatdan artıq məhsul istehsal edildi. 1970-ci ildə ümumi kənd təsərrüfatı məhsulu 15,4 faiz artdı, halbuki 1966-1969-cu illərdə artım orta hesabla 1,9 faiz olmuşdu. 1970-ci ildə respublikada pambıqçılıq tarixində ilk dəfə olaraq oktyabrın birinci yarısında pambıq tədarükü planı yerinə yetirildi. Azərbaycan pambıqçıları 335 min ton pambıq təhvil verdilər. Pambığın məhsuldarlığı hər hektardan 17,4 sentnerə, dənli bitkilərin məhsuldarlığı 12 sentnerə çatdırıldı. 1 Bu məhsuldarlıq respublikada son 13 ildə pambıqçılıqda, son 20 ildə isə dənli bitkilər istehsalında olmamışdı. Azərbaycanda heyvandarlığın inkişafı da geri qalırdı. Bunu onunla əsaslandırmağa çalışırdılar ki, guya respublikanın spesifik şəraiti ilə əlaqədar olaraq, heyvandarlıq sahəsində son illərdə geriliyi aradan qaldırmaq qeyri-mümkündür. Heydər Əliyev bu fikrin əsassız olduğunu təcrübədə sübüt etdi. Onun təşəbbüsü və rəhbərliyi ilə respublikada heyvandarlığı inkişaf etdirmək üçün konkret tədbirlər müəyyən edildi. Azərbaycan KP
1
Народное хозяйства Азербайджанский ССР к 50-летию СССР. Юбилейный статический ежегодник . Bakı, 1972, səh. 92
M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 39
müzakirə edildi. Heydər Əliyevin məruzəsində respublikada heyvandarlığın inkişaf etdirilməsi üçün bütün imkanların olduğu əsaslandırıldı. 1970-ci ildə Azərbaycan heyvandarları da sözlərinə əməl etdilər. Onlar 1970-ci il noyabrın 1-dək ət, süd və yun tədarükünə dair, dekabrın 16-dək isə yumurta tədarükünə dair illik planları yerinə yetirdilər. Heydər Əliyev kənd təsərrüfatında geriliyin aradan qaldırılmasında və onun inkişafını təmin etməkdə düzgün istiqamət, uzımmüddətli perspektiv strategiya və taktika müəyyən etmişdi. Azərbaycan KP MK-nın və Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin hazırladığı tədbirlər planı haqqında Heydər Əliyevin Sov.İKP Mərkəzi Komitəsinə 1974-cü il fevralın 15-də göndərdiyi məlumatda kənd təsərrüfatı istehsalının intensivləşdirilməsini ixtisaslaşma və təmərküzləşməsi, sənaye əsasına keçilməsi yolu ilə daha da möhkəmləndirilməsini zəruri hesab edirdi.
1
Kənd təsərrüfatmın daha səmərəli inkişafı üçün ilk növbədə istifadə edilən və suvanlan torpaqlarm yenidən istismara verilməsi, eyni zamanda xam və meliorasiya edilməsi lazım olan az məhsuldar torpaqlar hesabına əkinçilik sahəsinin genişləndirilməsi nəzərdə tutulurdu. Bir sıra kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalının daha da təmərküzləşməsi və istehsalın ixtisaslaşdırılması müəyyən edilirdi. Respublikanın ayrı-ayrı zonaları və rayonlarında heyvandarlığın müəyyən sahələrinin daha da ixtisaslaşdırılması, onun məhsuldarlığının yüksəldilməsi nəzərdə tutulurdu. Heydər Əliyev göstərirdi ki, 1970-ci ilə kimi Azərbaycan kənd təsərrüfatının geriləməsinin əsas səbəblərindən biri ondan ibarət olub ki, planlaşdırmada torpaq, iqlim şəraiti nəzərə alınmır, buna uyğnn olaraq əkinçilik və heyvandarlığın yerləşdirilməsi düzgün müəyyən edilmirdi. Məhz Heydər Əliyevin 1969-cu ildə hakimiyyətə gəlməsi ilə respublikada kənd təsərrüfatının inkişafının torpaq-iqlim, suvarma şəraitinə və i.a. uyğun planlaşdırılması, elmi-texniki tərəqqinin tətbiqinə əsaslanması, idarəçilik-
1 Rusiya Dövlət Ən Yeni Tarix Arxivi. Fond 5, siyahı 67, iş 337, vərəq 1-4
Yüklə 3,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|