M I l L i k I t a b X a n a
Yüklə 3,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 46
zavodu üçün Sovet İttifaqından vəsait alıb onu tikdirməyi ancaq cənab Heydər Əliyev kimi şəxsiyyət bacarardı». 1
ci illərində Heydər Əliyevin belə böyük diqqət və qayğısı olmasaydı, dövrdə maddi-texniki baza yaradılmasaydı, indiki dövrdə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyev tərəfindən işlənmiş nəhəng neft strategiyası da ola bilməzdi. İndiki «Günəşli» yatağında fəaliyyət göstərən 12 platforma, 150 istismar quyusu məhz Dərin Dəniz Özülləri Zavodımun hesabına meydana gəlmişdi. «Azəri», «Çıraq», «Kəpəz» yataqları da «Günəşli» yatağının kəşfindən sonra meydana gəlmişdir. Azərbaycanın sosial-iqtisadi və mədəni inkişafı 1971-1975-ci illərdə yeni vüsət aldı. Heydər Əliyevin məqsədyönlü, böyük təşkilatçılıq və səfərbəredici fəaliyyəti, kadrlann seçilib-yerləşdirilməsində tələbkarlığı sayəsində doqquzuncu beşillik plan respublikamızda vaxtından əvvəl yerinə yetirildi. Ölkədə ilk dəfə olaraq Azərbaycan SSR 1975-ci il sentyabrın 10-da ümumi sənaye istehsalı üzrə doqquzuncu beşillik planı yerinə yetirmişdi. 500-ə qədər sənaye müəssisəsi, yaxud ümumi sənaye müəssisələrinin dörddə üçü vaxtından əvvəl beşillik planı yerinə yetirmişdi. Beş ildə respublikamızda sənaye istehsalı 50 faiz artmışdı, halbuki beşillik plan haqqında direktivlərdə 43-46 faiz nəzərdə tutulmuşdu. Əmək məhsuldarlığı nəzərdə tutulan 31,1 faiz əvəzinə, 34 faiz artmışdı. Sənayenin strukturunda keyfiyyət dəyişikliyi baş vermişdi. Yeni sahələr - elektrik maşınqayırma radio sənayesi, yüngül və yeyinti sənayesi üçün maşınqayırma və i.a. yeni sahələr yaradılmışdı. Neft-maşınqayırma müəssisələrinin məhsulu doqquzuncu beşillikdə Sovet İttifaqında buraxılan bütün neft-mədən avadanlığının üçdə bir hissəsindən çoxunu təşkil edirdi, cümlədən, neft çıxarılması üçün texnikanın 70 faizi Azərbaycanın payına düşürdü. 2
1 «Şahdəniz» yatağında əldə edilmiş nəticələrin Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevə təqdimat mərasimində Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin çıxışı. - «Azərbaycan» qəzeti, 13iyul 1999-cu il
2 « Бакинский рабочий» qəzeti, 21 aprel 1978-ci il
M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 47
Eyni zamanda neftin ikinci emalı üçün üç nəhəng qurğu istifadəyə verilmişdi, neftin emalı üzrə iri dəzgahlar qurulmuşdu. Neft-kimya sənayesi səkkizinci beşilliyə nisbətən 7 dəfədən çox məhsul vermişdi. Kənd təsərrüfatının geridə qalması aradan qaldırıldı. 1975-ci ildə ümumi kənd təsərrüfatı məhsulu 1969-cu ilə nisbətən 57 faiz artmış oldu. Pambıqçılıq yüksək gəlirli sahə oldu. Üzümçülük perspektivli və rentabelli sahəyə çevrilməyə başladı. Bu beşillikdə 80 min hektar yeni üzümlüklər salmdı.
Xalq təsərrüfatının intensiv inkişafında kənd təsərrüfat istehsalı mühüm rol oynayırdı. Artıq 1974-cü ildə kənd təsərrüfatı məhsullarının ümumi məhsulu nəzərdə tutulan səviyyəni ötüb keçmişdi. Respublikamızda kənd təsərrüfatı istehsalının artım sürəti beşillikdə nəzərdə tutulan 30 faiz əvəzinə, 34 faiz artmışdı. 1
1971-1975-ci illərdə 55 yeni iri sənaye müəssisəsi və işləyən müəssisələrdə 32 yeni sex və istehsal sahəsi işə salınmışdı. 1975-ci il dekabrın 25-də Bakı Məişət Kondinsionerləri zavodu işə salındı. Bu nəhəng sənaye kompleksi idi. Bu zavodun Bakıda tikilməsi şəxsən Heydər Əliyevin xidməti idi. Onun sayəsində zavodun layihəsi SSRİ-nin başqa regionundan götürülüb Bakıya gətirildi və qısa müddətdə - iki ilə tikilib istifadəyə verildi. Bu Sovet İttifaqında bu tipli dördüncü sənaye kompleksi hesab olunurdu. Ümumiyyətlə, doqquzuncu beşillik Azərbaycan iqtisadiyyatının inkişafında dönüş mərhələsi oldu. «Biz nəinki uzun illərlə geridə qalmağa son qoyduq, eyni zamanda xalq təsərrüfatının inkişafında elə bir yüksək sürətə nail olduq ki, respublikanın tarixində hələ belə şey görünməmişdi». 2
yarışının qalibi olmuşdu. Azərbaycan hər il Keçici Qırmızı Bayraqla təltif edilirdi.
1 Гейдар Алиев. Обеспечно дальнейшее развтие сельхозяйственной экономики Азербайджанской ССР. Bakı, 1979, səh.6 2 Heydər Əliyev. Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Azərbaycan Kommunist Partiyasınm XXIX qurultayına hesabat məruzəsi. Bakı, 1976, səh.7
M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 48
illərdə xalq təsərrüfatının bütün sahələrində əməyin səmərəli təşkili, 19760- 1980-ci illərdə planların vaxtından əvvəl yerinə yetirilməsi üçün möhkəm baza yaradılmışdı. Azərbaycan KP MK-nın birinci katibi Heydər Əliyev respublikamızın Lenin ordeni ilə təltif edilməsi münasibətilə qəzetində «Vaxtından əvvəl yerinə yetirdilər» 1 başlıqlı məqalə ilə çıxış etmişdi. Məqalədə xalq təsərrüfatının bütün sahələrində müvəffəqiyyətlərin köklərini, səbəblərini təhlil edir və 1976-1980-ci illərdə sənaye və kənd təsərrüfatında qazanılmış nailiyyətlərin məzmununu və əhəmiyyətini dərindən işıqlandırırdı. Bu məqalə, demək olar ki, respublikamızda Heydər Əliyevin rəhbərliyi altında 10 ildə sosial-iqtisadi siyasətin həyata keçirilməsinin hesabatı idi. Bu illərdə, hər şeydən əvvəl, ilk illərdə ölkəmizdə iqtisadiyyatın uzun illər geridə qalmasına son qoyulmuşdu, sənaye və kənd təsərrüfatı məhsullarının ardıcıl artırılması təmin edilmişdi, xalq təsərrüfatının bütün sahələrində məhsulun keyfiyyəti xeyli yüksəldilmişdi. On ildə əhalinin hər nəfərinə düşən milli gəlir 1,7 dəfə artmışdı. 1970-1979-cu illərdə sənaye istehsalı 2,2 dəfə, kənd təsərrüfatının ümumi məhsulu 2,1 dəfə artmışdı. Onuncu beşillikdə əvvəlki illərdəki müvəffəqiyyətlərə əsaslanaraq iqtisadiyyatın illik yüksək inkişaf sürəti təmin edilmişdi. Onuncu beşilliyin dörd ilində milli gəlir planda nəzərdə tutulmuş 22 faiz əvəzinə, 32,5 faiz artmışdı. Sənaye istehsalı hər il orta hesabla 8,1 faiz artmışdı. Ümumi sənaye məhsulu üzrə beşillik plan vaxtından 9 ay əvvəl yerinə yetirilmişdi. 1980-ci ilin sonuna kimi tapşırıqdan əlavə, 1,5 milyard manatlıq məhsul istehsal edilməli idi. Sənaye istehsalının artım sürəti beşillik planda nəzərdə tutulan 39 faizə qarşı 47 faiz təşkil edirdi. Azərbaycanın rəhbəri Heydər Əliyev bu inkişaf sürətinin səbəbini iqtisadiyyatın inkişafında intensiv amillərin gücləndirilməsində görürdü. O, iqtisadi göstəricilərin təhlili nəticəsini nəzərdən keçirərək qeyd edirdi ki, «Müəssisələrdə istehsalın təşkili və texnologiyasının yaxşılaşdırılması,
1
«Правда» qəzeti, 9 aprel 1980-ci il Yüklə 3,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|