yashaydi. O'zini erkin va ozod his qilaolmaydi. Demak o‘z
imkoniyatlarini, yaratuvchilik iqtidorini, bunyodkorlik iste’dodini to‘la
namoyon eta olmaydi.
Milliy istiqlol mafkurasining din orqali va dinning keng
imkoniyatlaridan foydalangan holda, xalqimizning ma’naviy-ruhiy
ehtiyojlariga mos ravishda yo‘l tutishi hayot haqiqatidir. Shuning uchun
ham Prezident Islom Karimov milliy istiqlol mafkurasi xususida gapirar
ekan: «Har bir vatandoshimiz, ayniqsa, yoshlar faqat islom dini
to‘g‘risida emas, umuman dunyoda mavjud dinlar, ularning tarixi,
mohiyati to 'g ‘risida to‘liq tasavvurga ega bo‘lsin. Ijtimoiy sohaga oid
darslarda yoshlarga din bilan dunyoviy hayot masalalarini, bu ikki
tushunchaning bir-biriga ta’sirini, ular o ‘rtasida m o“ tadil munosabat
bo‘lishi zarurligini ochib berish kerak»- deydi.
Bir yuz o‘ttizdan ortiq millat va elat yashayotgan mamlakatimizda
turli
diniy
aqidalar
bilan
yashayotgan
xalqimizning
umumiy
manfaatlarini
birlashtiradigan,
yaxlit
xonadonimiz
0 ‘zbekiston
ravnaqiga xizmat qilishga da’vat qiladigan milliy istiqlol mafkurasi
mukammal, sof insonparvar g'oyaga aylanishi kerak.
Milliy uyg‘onish, milliy o ‘zligini anglash kabi m a’naviy - ruhiy
inqilobni boshdan kechirayotgan bir paytimizda ko‘proq ezgulik
tuyg‘ularining barq urib shakllanishiga, uning tantana qilishiga ehtiyoj
sezyapmiz. Ezgulik va yaxshilikning takomiliga etishiga esa, faqat milliy
istiqlol mafkurasi yordam beradi. Ma’naviy-ruhiy quvvat bo‘lib xizmat
qiladi. Buning uchun esa, har birimizning qalbimizda, qonimizda,
jonimizda va butun vujudimizda ana shu mafkura immunitetga
aylanmog‘i, u butun jismu jonimizni qamrab olmog‘i lozim. Ana shunda
biz o‘z yurtimizning, o‘z uyimizning jasur va dovyurak egasiga, uning
imonli, e’tiqodli himoyachisiga aylanamiz. Har qanday g‘oyaviy
qo‘poruvchilik tahdidlariga bardoshli, bardoshligina emas, ularga qarshi
tura oladigan sobit va barkamol shahsga aylanamiz.
103
AMALIY VA SEMINAR MASHG‘ULOTLARINI 0 ‘TKAZISH
BO‘YICHA ISHLANMALAR VA TARQATMA MATERIALLAR
SEMINAR MASHG‘ULOTLARI
l-mashg^ulot
Diniy fundamentalizm va aqidaparastlikning
kelib chiqishi
Darsning maasadi. Talabalarga Islom dinining jam iyat m a’naviy
xayotidagi o‘mi va uning vazifasi, fundamentalizm va aqidaparastlik,
islomdagi asosiy yo‘nalish hamda mazhablarning hozirgi holati haqida
bilim berishi. Talabalarni dinni niqob qilib olib, o ‘zlarining yovuz
maqsadlari y o iid a foydalanish uchun harakat qiluvchilarga qarshi nafrat
ruhida tarbiyalash.
Darsning shakli. Guruhlar taqdimoti (prezentatsiyasi). Darsga oid
jihozlar. Markerlar, flamaster, plakatlar va kerakli adabiyotlar. Sinf
taxtasi va undan ko‘rgazmali materiallardan kodoskop va multimedia
materiallaridan unumli foydalanish mumkin.
Darsning tuzilishi:
Tashkiliy daqiqa, yangi mavzu bo‘yicha guruhda ishlash, guruhlar
ishining yakuni, darsga yakun yasash va uyga vazifa.
Sinf taxtasiga qo‘vidagi vozuv osib qo‘viladi:
“Din, shu jumladan, Islom dini ham ming yillar davomida barqaror
mavjud bo‘lib kelganligining o'ziyoq u inson tabiatida chuqur ildiz
otganligidan, uning o ‘ziga xos boMgan bir qancha vazifalami ado
etishidan dalolat beradi. Eng avvalo, jamiyat, guruh, alohida shaxs
m a’naviy hayotining muayyan sohasi boMgan din umuminsoniy axloq
m e’yorlarini o‘ziga singdirib olgan, ulami jonlantirgan, hamma uchun
majburiy xulq-atvor qoidalariga aylantirgan. Madaniyatga katta ta ’sir
ko‘rsatgan.
Insonning
odamlar
bilan
bahamjihat
yashashiga
ko‘maklashgan va ko‘maklashmoqda”.
Islom Karimov
104
N oan’anaviy amaliy mashg‘ulot bo'lganligi uchun ushbu darsning
maqsadini o'qituvchi talabalaming ijodiy izlanishi va mustaqil fikrlashi
uchun imkoniyat yaratishini tushuntiradi. Shu maqsadda talabalaming
bilimlari va qobiliyatlari hisobga olingan holda guruhlarga bo‘linadi.
Mavzu taqdimoti plakatga chizilishi yoki sinf taxtasiga yoziladi.
Kodoskop yoki multimediaga moslab kompyuterga yoziladi.
Darsda asosan talabalar faol ishtirok etadilar. 0 ‘qituvchi esa, ulami
boshqarib boradi.
Guruhlarga beriladigan topshirialar:
1-guruh. Dinning jamiyat taraqqiyotida tutgan o ‘mi. Islomning
paydo boMishidagi ijtimoiy - iqtisodiy sharoit.
2-guruh.
Islomni
asl
holicha
saqlab
qolishga
intilish-
fundamentalizm yoki aqidaparastlik. Uning turlari, amal qilish tarzlari.
3-guruh. Islomdagi asosiy yo‘nalish va Hanafiy va Xanbaliy
mazhablar.
4-guruh. Molikiy va Shofe’iyya mazhablari. Hozirgi holat.
1-talaba; Biz bu masalani to‘la tushuntirishimiz uchun tarixiy
bilimlarga tayanishimiz va, shu bilan birga, islomga ko‘pgina
adabiyotlami o'qigan bo‘lishimiz lozim. Chunki diniy aqidalar paydo
bo‘lishida tarixiy sharoit asosiy rol o‘ynaydi. Shu sababli Oliy
Majlisning XI sessiyasi materiallarida ham bu masalaga katta e’tibor
berildi.
2-talaba: Darhaqiqat, insoniyat tarixining eng qora bulutli kunlarida
yovuzlik ezgulik ustidan qolib kelgan paytlarida xalqni yorug‘likka
etaklovchi olijanob g‘oyalar bo‘lgan. Johiliyat davrida arablarda
axloqsizlik, diyonatsizlik tamomi avjiga chiqqan, insof va adolat oradan
ko‘tarilib,
qavm
mayparastlikka
mukkasidan
ketgan.
Butlarga
sigMnishgan. Qiz bola tug‘ilsa uni tiriklayin yerga ko‘mish odat tusiga
kirgan. Jaholat qutqusida Yaman hukmdori Abraxa Ka’bani buzishga
chog‘lagan va o ‘zi baloga giriftor bo‘lgan. Oradan qirq besh kun o ‘tgach,
105
Dostları ilə paylaş: |