M. S. Qosimov
(`yoki mos ravishda TP=TR-TC
Yüklə 4,16 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “Tannarx plyus xarajatlar”
- “Raqobatchining ortidan ko‘r-ko‘rona borish”.
- “Xarajat-marketing usuli”.
|
(`yoki mos ravishda TP=TR-TC ). 77 Misol uchun muzqaymoq sotishdan olingan daromad 12 mln. sum. Muzqaymoqni xomashyo, ish haqi, elektr energiya xarajatlari va barcha xarajatlarining jamlanmasi 9, 8 mln so‘m. Umumiy foyda=12 mln. so‘m – 9,8 mln so`m =2,2 mln so‘m Agar sotiladigan tovarning narxi qanchalik yuqori bo‘lsa tovar sotilishidan daromad shuncha yuqori bo‘ladi. Shuning uchun ham tovar narxini yuqori va samarali holda belgilanishi va samarali rag‘batlantirish tizimini xaridorlarga taklif etish kerak. Tovar narxini aniqlashda quyidagi usullardan foydalanish mumkin: “Tannarx plyus xarajatlar” usuli. Bu usulni korxonaning raqobatchisi bo‘lmasa qo‘llash mumkin. Aks holda korxonaning raqobatchisi bo‘lsa va uning mahsulotni tannarxi kam bo‘lsa, u mahsulotni tannarxini kamaytirishi va raqobatda ustuvorlikka ega bo‘lishi mumkin. Tannarx ustuvorligini qo‘llash yordamida raqobatchi sizni korxonangizni bozordan siqib chiqaradi. “Raqobatchining ortidan ko‘r-ko‘rona borish”. Agar korxona bozordagi yetakchi raqobatchining usulidan ko‘r-ko‘rona borib u qo‘llagan usulda mahsulotni tannarxini belgilasa, u korxana raqobatda o‘z mustaqilligini yo‘qotadi. Yetakchi korxonaning ta’siriga tushib marketing xarajatlarini ko‘paytira olmaydi, ishlab chiqarishni modernizatsiya qila olmaydi, tovar narxini tushira olmaydi. Natijada korxona raqobatchining ortidan ko‘r-ko‘rona borib raqobatda kasodga uchraydi. “Xarajat-marketing usuli”. Bu usul korxonaning mahsulot ishlab chiqarish xarajarlarini tahlil etish va marketing taktikasining uzviy bog‘liqligiga asoslanadi. Bu usul murakkab, unda aniq formula yoki andozalar mavjud emas. U ijodiy yondashuv va yuqori professional bilim hamda tajribalarni talab etadi. Narx-navo strategiyasi xaridorlar bilan munozaralar olib borish jarayonida aniqlanadi. Bu usulda ma’lum foizda narxni tushirish, xaridorni rag‘batlantirish va tovarni ishonchli, uzoq muddat bilan sotish kabi omillar hisobga olinadi. Shu bilan birga tovarni sotishda tovarni hayot stikli, inflatsiya darajasi, korxonaning raqobatdoshlik darajasi kabi omillar hisobga olinadi. Xaridorga narxni tushirib berish baland tovarni xaridorgirlashtirishga erishish mumkin bo‘lsa, naqd pulga sotish esa korxonaning maqsadiga mos keladi, chunki korxonaning hisobiga pul darhol tushadi. Bu esa pul mablag‘larini tez aylanishiga va moliyaviy holatini yaxshilashga 78 turtki bo‘ladi. Tovarning hayot siklini hisobga olgan holda narx strategiyasini belgilash maqsadga muvofiq. Agar tovar bozorda “yoshlik davrida” bo‘lib, endi bozorga kirib kelayotgan bo‘lsa, uni narx yordamida rag‘batlantirish, vaqtinchalik arzonroq narxda sotish kerak. Tovarni narxini arzonligi vaqtinchalik tadbir bo‘lib rejalashtirilishi kerak. Agar tovar bozorda “yetuklik” bosqichiga kirsa, narxni yangilab, o‘zgartirib, moslab, talabni rag‘batlantirib borish maqsadga muvofiq bo‘ladi. Shunda narx belgilash tovarni maksimal daromad olish vositasiga aylanadi. Tovar bozorda “qarib” qolsa, uni narxini kamaytirib borish bilan daromad olishni ta’minlash mumkin. Misol uchun mobil aloqa korxonalarining O‘zbekistondagi narx-navo strategiyasini 1995-2010 - yillardagi turli xizmatlar paketini taqdim etishi va narxni pasaytirib borishini ko‘rish mumkin. Hozirda O‘zbekistonda mobil kompaniyalarining xizmatidan maktab o‘quvchisi ham foydalana oladi. Yüklə 4,16 Mb. Dostları ilə paylaş:
|