Magistratura məRKƏZİ
Yüklə 1,05 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Dövlət borcunun idarə edilməsi.
5. Borcların idarə edilməsi sisteminin dövlət borclarının, xüsusilə xarici borcun strukturu, ona xidmətin dəyərinin azaldılması, borc resurslarının cəlb edən ölkənin qarşılaşa biləcəyi risklərin minimuma endirilməsi istiqamətində təkmilləşdirilməsi və borc siyasətinin bu məqsədlərə yönəldilməsinin təmin edilməsi. 6. Xarici dövlət borcunun qaytarılmasında, ümumilikdə dövlət borcu yükünün azaldılmasında optimal mənbələrin seçilməsinə nail olmaq və bu məqsədlə borclu ölkənin milli iqtisadiyyatının inkişafı, eləcə də onun dünya bazarına inteqrasiyası maraqları çərçivəsindən çıxış etmək. 7. Maksimum dərəcədə dövlət borclarının strukturunda daxili borclara nisbətdə xarici borcun xüsusi çəkisinin azaldılmasına nail olmaq. 8. Ölkənin beynəlxalq borc bazarında müsbət imicinin formalaşması istqamətində aktiv fəaliyyətin həyata keçirilməsi, onun borc siyasətində bu prioritetin daimi olaraq nəzarətdə saxlanılması. 9. Xarici borc siyasətində beynəlxalq maliyyə təşkilatları və maliyyə institutları ilə münasibətlərin təkmilləşdirilməsinə xüsusi diqqət yetirilməsi vacibdir. Bu məsələlərdə ölkənin siyasi-iqtisadi, sosial maraqlarının təmin edilməsinə nail olmaq və onun daimi diqqətdə saxlanılmasını təmin etmək. Dövlət borcunun idarə edilməsi. Dövlət borcu siyasətinin çox mühüm elementlərindən, prioritetlərindən biri də xarici borcun idarə edilməsi sisteminin formalaşması, təkmilləşdirilməsidir. İlk öncə onu qeyd edək ki, həm xarici, həm daxili dövlət borcu bir idarəetmə aləti, vasitəsi və idarəetmə obyektidir. İdarəetmə aləti kimi qanunverici və icra orqanları onun vasitəsilə maliyyə bazarına və pul dövriyyəsinə, investisiyaların və istehsalın həcminə, məşğulluğun səviyyəsinə və əhalinin yığımlarının təşkilinə və digər bir çox iqtisadi proseslərə təsir imkanları əldə edirlər. Dövlət borclarının idarə edilməsi dövlətin borc öhdəliklərinin buraxılması və yerləşdirilməsi ilə bağlı, dövlət qiymətli kağızlar bazarının tənzimlənməsi, borcların qaytarılması və onlara xidmət, borcların (ssudaların) və təminatların verilməsi ilə bağlı həyata keçirilən fəaliyyətin məcmusudur. Dövlət borclarının idarə edilməsinin əsas vəzifələri daxili və xarici borclanma ilə bağlı ümumdövlət strategiyasının işlənib hazırlanmasından, borc resurslarından səmərəli istifadə olunması, borc öhdəliklərinin vaxtlı-vaxtında yerinə yetirilməsi daxildir 2 . Bu vəzifələrin həyata keçirilməsi dövlət borclarının idarə edilməsi sisteminin yaradılması zəruri edir. Və bu sistem daxilində həyata keçirilən vəzifələrin miqyası daha da genişlənir. Ümumilikdə borcların idarə edilməsi sistemi vasitəsilə aşağıdakı vəzifələrin həllini nəzərdə tutulmalıdır: 1) Həm daxili, həm də xarici borcların səviyyəsinin ölkənin iqtisadi təhlükəsizliyinə, sosial-iqtisadi proqramların icrasına, ölkədəki vəziyyətə normal təsir edə biləcək həddə saxlanılması; 2) Xarici borcun dəyərinin minimuma endirilməsi borclanma müddətinin artırılması və dövlət qiymətli kağızlarının gəlirliyinin aşağı salınması əsasında; 3) Ölkənin inkişafının prioritet istiqamətlərinin təmin edilməsi üçün dövlət borcu mənbələrindən optimal həcmdə vəsaitlərin cəlb edilməsi; 4) Xarici borclanma çərçivəsində ümumdövlət proqramlarının maliyyələşdirilməsinin məqsədəuyğunluğunun və imkanlarının müəyyən edilməsi; 5) Xarici borclanma prosesində inkişaf etmiş bazar iqtisadi sisteminə uyğun müasir alətlərin tətbiqi imkanlarının və borcun idarəedilməsi vasitələrinin inkişafı, təkmilləşdirilməsi; 6) Dövlətin daima öz öhdəliklərini ödəmək qabiliyyətində, iqtidarında olması barədə xarici dövlətlər, beynəlxalq maliyyə təşkilatları və institutları, beynəlxalq borc bazarında müsbət rəyin formalaşdırılması və onun qorunub saxlanması istiqamətində müntəzəm fəaliyyətin həyata keçirilməsi. 7) Dövlət borcu vəsaitləri hesabına maliyyələşdirilən investisiya layihələrinin diqqətlə işlənib hazırlanması və onların reallaşması prosesinin sonadək daimi nəzarətdə saxlanılması; 8) Dövlət borcu vəsaitlərindən istifadənin səmərəliliyinə və məqsədəuyğunluğuna daimi nəzarətin təmin edilməsi baxımından monitorinq sisteminin yaradılması; 9) Xarici borcların vaxtlı-vaxtında qaytarılması və onlara görə faiz ödəmələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi; 10) Yuxarıda qeyd edilən vəzifələrin həyata keçirilməsi istiqamətində bütün səlahiyyətli orqanların fəaliyyətinin optimal əlaqələndirilməsi. Bir cəhəti də qeyd etmək yerinə düşərdi ki, dövlət borclarının idarəedilməsi sisteminin ayrılmaz və çox məsuliyyətli bir həlqəsi olan xarici borcların idarəedilməsi sisteminin özünü də daimi təkmilləşdirilməsinə, bu istiqamətdə islahatların aparılmasına ehtiyac duyulur. Bu islahatlar aşağıdakı zərurətdən irəli gəlir: - dövlət borcu bazarında dövlət borclarının səmərəliliyinin artırılması; - dövlət borclarının strukturunun optimal laşdırılması; - xarici mənbələrdən cəlb edilmiş borc vəsaitlərinin idarə edilməsi sahəsində iqtisadi baxımdan əsaslandırılmış qərarların qəbulunun təmin edilməsi; - dövlət borclarının idarə edilməsi və onların səmərəliliyinin qiymətləndirilməsi istiqamətində inteqrasiya olunmuş və sadələşdirilmiş strategi planlaşdırma sisteminin formalaşması; Xarici dövlət borclarına dövlət maliyyə nəzarətinin həyata keçirilməsinin hüquqi bazasının formalaşması və möhkəmləndirilməsi; - hər bir konkret mənbədən cəlb olunan borc vəsaitinin, konkret kredit formasının, növünün səmərəliliyinin qiymətləndirilməsi imkanlarının təmin edilməsi; Borcların idarə edilməsi sisteminin təkmilləşdirilməsinin mühüm istiqamətlərindən, elementlərindən biri də xarici borcun idarə edilməsinin mükəmməl qanunverici bazasının yaradılmasıdır. Söz yox ki, belə qanunverici baza iqtisadi, siyasi, həm də praktik fəaliyyətlə bağlı reallıqları nəzərə almalıdır. Həm də digər sahələrdə olan qanunverici aktlarla müəyyən dərəcədə əlaqələndirilməlidir. Onu da qeyd edək ki, ümumiyyətlə borcun, xarici kreditlərin tənzimlənməsinin iki cəhətini fərqləndirmək lazımdır. Fikrimizcə, dünya iqtisadiyyatının bu günki Yüklə 1,05 Mb. Dostları ilə paylaş:
|