MahirəNərimanqızı
Yüklə 409,14 Kb. Pdf görüntüsü
|
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Avesta
Əhura Məzda tərəfindən ona tapşırılır ki, İranın şərqinə, Gəştasbın yanına getsin. O, tapşırığı yerinə yetirir. İki il çalışdıqdan sonra Zərdüşt Gəştasbı öz dininə gətirir. Bu işdə Gəştasbın vəziri Camasbın böyük rolu olur. Daha sonra Camasb Zərdüştün qızı Poruçista ilə evlənir. İranın şərqində hökmranlıq edən Gəştasb Zərdüştün dinini qəbul etdikdən sonra bu din İran, Hindistan və Kiçik Asiya yayılmağa başlamışdır. Zərdüşt ömrünün axırında öz dinini yaymaq uğrunda müharibələrdə iştirak etmiş, turani mənbələrinə görə hunlarla müharibədə öldürülmüşdür. Hun qoşunlarının başçısı Ərcətspə (Ərcasb) və turanlı Tisrə Əmrvəxşə Zərdüştü qətlə yetirmişlər. Purdavud Zərdüştün həyatı haqqında deyir: Zərdüştün İsadan 660 il əvvəl doğulmuş, 20 yaşında guşənişin olub, 30 yaşında peyğəmbərliyini elan etmişdir. O, Urmiyada gölünün yaxınlığında, Savalan dağında, Musanın Tur Sinada vəhy aldığı kimi qeybdən vəhy almışdır. Buna görə də Savalan dağı ən qədim zamanlardan bu günədək müqəddəs sayılmış və ziyarətgah olmuşdur. Zərdüşt 40 yaşında ikən Keygəştasbı öz dininə gətirmişdir. İsadan 585 il əvvəl 70 yaşı olarkən Ərcasbın qoşunları hücum etdikdə Bəlxin atəşgədəsində, “Bundəhiş”də qeyd edildiyi kimi Brak Rukrəş adlı bir turanlının əli ilə öldürülmüşdür. Keygəştasb Zərdüşt dinini qəbul etdiyi üçün Ərcasb onun əleyhinə müharibəyə başlamışdır. Qatalardan məlum olduğuna görə, Zərdüşt heyvandarlıqla məşğul olan bir ailədə doğulmuşdur. Bunu 46-cı Yəsnanın 2- ci bəndindən bilmək olar. Orada deyilir: “Ey Məzda, mən bilirəm ki, nə üçün uğur əldə edə bilmirəm. Çünki yoxsulam adamlarım (yəni tərəfdaşlarım) azdır...” Zərdüşt İranın şərqinə mühacirət etdikdə oğlanlarından biri (əvvəlki arvadından olan oğlu) onunla birlikdə getmişdir. Zərdüşt 54-cü Yəsnada öz yardımçılarından danışarkən oğlunu da onların içərisində sayır. Lakin onun adı verilmir. Tədqiqatçıların dediklərinə görə, pəhləvi dilində yazılmış Zərdüşti ədəbiyyatından
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Avesta 7
adlandırmışdır. Oğlundan savayı, Zərdüştün yaxın adamlarından biri də onunla mühacirət etmişdir. 59-cu Yəsnanın 19-cu bəndində bu şəxs Maidiomanghə (yaxud Medyumah) adlanır və müasir Zərdüşti ədəbiyyatında Medyumah kimi verilir. Pəhləvi dilində yazılmış “Zatspərəm” əsərindən məlum olduğu kimi, Medyumah Zərdüştün əmisi oğludur. Avestada deyilir ki, Zərdüşt dinini ilk qəbul edən o olmuşdur. 10-cu əsr ərəb tarixçisi Məsudi Zərdüştün sülaləsini aşağıdakı kimi qeyd edir:
1.
Mənuşəhr, 2. Durşirin, 3. Ərcə, 4. Hayəzm, 5. Vandəst, 6. Sbiman, 7. Hərdar, 8. Ərcədəs, 9. Batir, 10. Həxiş, 11. Həcdəsəf, 12. Ərikdəsəf, 13. Fəzrasəf, 14. Burşəsf, 15. Zəraduşt. “Bundəhiş” əsərində də Zərdüştün sülaləsi bu cür qeyd edilir.
Zərdüşt Qatalarda qızı Poruçistanı ən cavan qızı adlandırır. Bundan məlum olur ki, Zərdüştün ondan başqa qızları da var imiş. Avestanın digər hissələrində və pəhləvi dilində yazılmış ədəbiyyatda Zərdüştün 3 oğlu və 3 qızı göstərilir. Zərdüştün oğlanları İst- Vastra,
Urvatat-Nara, Hvare-Çitra adlandırılır. “Fərvərdin yəştin” 98-ci bəndində İst-Vastra, Ərvətə- Nara və Xuvr-Çitra kimi verilir. Müasir Zərdüşti ədəbiyyatında isə: İsdvastr, Ərəvətədnər və Xorşidçehr kimi qeyd edilir. “Bundəşəhir”də yazıldığına görə muğlar Zərdüştün böyük oğlu İst-Vastra sülaləsindəndirlər; Urvatatnara kəndlilərin rəhbəri və Xorşidçehr döyüşçülərin başçısı kimi tanınır. Zərdüşt dinində cəmiyyətin üç sinfə bölünməsi fikri də buradan irəli gəlir. www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Zərdüşt peyğəmbər Avesta
“Fərvərdin yəşt”in 139-cu bəndində Zərdüştün qızlarının adları bu cür verilir: Freni, Triti və Poruçista. Zərdüşt
Yəsnalarda İranın şərqində evləndiyi Fraşaoştranın qızı Hvaqvanın adını çəkir. Fərvərdin yəştdə isə bu ad hvovi kimi verilir.
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Zərdüşt peyğəmbər Avesta 9
Qatalar
Yəsna, 28-ci Hat, “Əhnəvəydqat”
1. Ey Məzda, əllərimi duaya qaldıraraq birinci, varlıq nemətini almış
bütün yaranmışlar üçün Sipəntəməinudan (müqəddəs ağıldan) rifah istəyirəm. Həm də, ey Ordibehişt, Bəhməni və Keuşurvəni sevindirəcəyimi (istəyirəm). 2.
Ey Məzda Əhura, uğurlu düşüncə ilə üzümü sizə çevirib (istəyirəm) Ordibehişt vasitəsilə maddi və mənəvi dünyanın abadlığını mənə bağışlayasınız ki, dindarların həyatında genişlik yaransın. 3.
o şəxslər ki, Sipəndarmuz əbədi ölkəni onlar üçün çiçəkləndirmişdir, mən (sizin yardıma) çağıranda mənim yardımıma gəlin. 4.
Mən dərk etmişəm ki, ruhu uğurlu düşüncə və davranışla qorumalıyam. Çünki Məzda Əhuranın əməllərə mükafat verəcəyindən də agaham. Nə qədər
gücüm, bacarığım var (insanları) öyrədəcəyəm ki, doğru din ardınca getsinlər. 5.
Ey doğruluq (friştəsi), bilikli bir şəxs kimi səni və uğurlu düşüncəni, davranışı, eləcə də Əhuranın ən qüdrətli sarayını və onun izi ilə gedənləri nə vaxt görəcəyim? Ziyankarları da bu yüksək sözlərimlə, dilimlə nə vaxt yola gətirəcəyim?
Yüklə 409,14 Kb. Dostları ilə paylaş:
|