Maktabgacha yosh davrida bola shaxsini

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ
2023, 4 (125)
ishtirishda yuzaga keladigan munosabatlar 
o‘rganiladi
1
. 
N.I. Nepomnyashaya, V.S. Muxina Rus olimlari 
N.I Nepomnishaya 1984-yil o‘z tajribalari asos-
ida bola bir qancha xati harakartlarni mustaqil 
bajarish orqali o‘z ehtiyojlarini qondirib boradi 
deb ta’kidladilar. Bu jarayon bolaning o‘z men-
ing ajratish va anglashga tayyorlash bosqich-
lardan biridir.
Bunda shaxsning baholash tizimida rivojlanib 
borishida e’tiborini qaratib baholash shaxsn-
ing o‘z-o‘zini namoyon qilish mexanizmi, degan 
xulosa keladi. Bolaning “Men” va boshqa tushun-
chalarni anglashi shaxs sifatlarini tarkib topishini 
asosi bo‘lib bolaning 6-7 yoshga borganda 
boshqalarga yordam berish xayrixoh bo‘lish kabi 
fazilatlarining mohiyatini tushuna boshlashini 
ta’kidlaydi. Bola “Men”ini anglash mexanizmlar 
tizimlaridan biri bu shaxslar aro munosabatlar 
tizimi ekanligini ko‘rsatib turadi. Shu bilan birga 
maktabgacha yosh davrida bola shaxsi bilim-
larini o‘zlashtirish xulq me’yorlarini va usullari 
tanlash munosabat va faoliyat turlari jarayonida 
faol o‘zlashtirish yangilikni mustaqil izlashga 
intilish mobaynida bola shaxsini tarkib topishini 
ta’kidlaydi
2
. Shaxsning shakllanishi jarayonini 
rus olimlari L.A.Venger va V.S.Muxinarlar nazariy 
o‘rganib chiqib shaxsning tug’ilishini ikkiga 
ajratganlar. Shaxsning birinchi “tug’ilishi” bolan-
ing o‘z-o‘zini anglaganing shakllanishi: O‘zini 
alohida bir kishi sifatida ajratishi bu ilk bolalik 
davrida yuzaga keladi. Bola o‘zini ismi va jis-
moniy qiyofasini bir biri bilan bog’lashni bosh-
laydi
3
.
Tadqiqot 
maqsadi 
maktabgacha 
yoshdagi 
bolalar 
shaxsini 
shakllanish-
ida 
“Men”konsepsiyasining 
xususiyatini 
o‘rganishdan iborat.