MaliYYƏ faküLTƏSİ
Yüklə 0,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2.3. Azərbaycanda İslam bank fəaliyyətinin formalaşması və inkişafı problemləri
50 Korporasiyanın nizamnamə kapitalının 50%-i İslam İnkişaf Bankına, qalan hissəsi bankın 51 üzv ölkəsindən 30-na məxsusdur. İslam İnkişaf Bankına üzv ölkələr arasında təcrübə mübadiləsi üzrə qısamüddətli layihələri maliyyələşdirməklə, texniki korporasiyanın inkişafını dəstəkləyir.Bu proqramlar, o cümlədən ətraf mühitin mühafizəsi və bank fəaliyyətinin inkişafı məsələlərini əhatə edir. Bankın Direktorlar Şurası ticarətin maliyyələşdirilməsi fəaliyyətini bankın əsas istiqamətlərindən biri hesab edir.İslam İnkişaf Bankının nizamnaməsində də bu məsələ önə çəkilmiş, üzv ölkələr arasında ticarət əməliyyatlarının maliyyələşdirilməsi mühüm vəzifə kimi qeyd olunmuşdur. İslam İnkişaf Bankının mənfəətinin əsas mənbələrindən biri xarici banklardakı faizli depozitlərdir. Məsələ ondadır ki,bank islam ölkələri ilə digər ölkələr arasında vasitəçilik missiyasını yerinə yetirir. İslam İnkişaf Bankı islam prinsipləri əsasında investisiya portfelinin yaradılmasını, idxal və uzunmüddətli ticarət əməliyyatlarını maliyyələşdirir. Bankın tədqiqatçıları daim yeni maliyyələşdirmə formaları axtarıb tapır. Üzv ölkələrin ticarət tərəfdaşlığının inkişaf etdirilməsi üçün informasiya mübadiləsinin intensivləşdirilməsinə xüsusi diqqət yetirilir. İslam İnkişaf bankı geridə qalmış ölkələrə öz malını beynəlxalq sərgilərdə nümayiş etdirməkdə, bu malların və
müşaiyətedici heyətin
hərəkəti ilə
əlaqədar xərclərin maliyyələşdirilməsinə yardım edir. İslam bank sisteminin fəaliyyət göstərməsi ilə islam dövlətlərinin maliyyə- inteqrasiya əlaqələri xeyli genişlənmişdir.İslam İnkişaf Bankının nizamnamə kapitalı 2 milyard islam dinarına bərabərdir və bu kapitalın həcmini direktorlar şurasının səs çoxluğu ilə artırmaq olar. İslam İnkişaf Bankını nizamnamə kapitalının ən böyük payçıları neft ixrac edən Ərəb ölkələridir. İslam İnkişaf Bankının əsas layihə və proyektləri aşağıdakılardır: 1) Əməliyyatlar prinsipi – İslam İnkişaf Bankı müasir şəraitlə uyğunlaşan bank əməliyyatlarına uyğun Şəriət qanunları ilə səmərəli fəaliyyət göstərməlidir; 2) Maliyyə strategiyası proyektləri; 51 3) Maliyyə alətləri; 4) Fondların maliyyələşdirilməsi; 5) Həyat səviyyəsi aşağı olan ölkələrdə vəziyyətin yaxşılaşdırılması; 6) Elm,təhsil və səhiyyə ocaqlarının tikintisi və s. Bu bank verdiyi kreditlərin əvəzində faiz tələb etmir, ancaq “müştəri xidməti payı” adı altında bir qarşılıq tələb edir. İslam İnkişaf Bankı üzv ölkələrin gerçəkləşdirmək istədikləri səmərəli investisiya lahiyələrinə maliyyə dəstəyi verir, lizinq yolu ilə iqtisadi və sosial infrastruktur sahələrə qoyulan investisiyaları dəstəkləyir. Düzdür, hazırda 40-a qədər İslam Bankı qurulmuş və fəaliyyət göstərməkdədir. Bunların əksəriyyəti müsəlman ölkələrində, yalnız 8-i qeyri- müsəlman ölkələrində, İsveçrədə, Lüksemburqda, Danimarkada, İngiltərədə, Filippində yerləşir. Bununla yanaşı, qeyd etmək lazımdır ki, dünyanın 55 müsəlman ölkəsinin heç də hamısında islam mənşəli banklar yoxdur. Bura təkcə keçmiş SSRİ məkanından olan 6 müsəlman dövləti deyil, eyni zamanda ənənəvi olaraq islam dini əqidəsinin fəaliyyət göstərdiyi ölkələr də daxildir. Məsələn, Əfqanıstan, Suriya, İraq, Yəmən və s. kimi ölkələrdir ki, onların da sayı 32-yə çatır. İİB-nin əsas fəaliyyəti İslam Konfransı Təşkilatının (İKT) (1969-cu ildə Rabatda yaradılmışdır) üzvü olan və zəif inkişaf etmiş ölkələrə iqtisadi və sosial tərəqqi istiqamətində infrastruktur sahələrinin yaradılması və formalaşdırılması üçün borc verməkdir. Ümumiyyətlə, bankın 20-dən yuxarı fəaliyyət istiqaməti mövcuddur. İslam İnkişaf Bankının əsas fəaliyyət istiqamətləri aşağıdakılardır: 1. Yerli və xarici valyuta ilə hesab açmaq; 2. Təminat məktubu vermək; 3. Müxtəlif tapşırıq və transfer işlərini görmək; 4. İdxal və ixracla bağlı maliyyə əməliyyatları; 5. Əmlak və mülk alqı-satqısını aparmaq ; 6. İcarə və kirayə işlərini görmək; 7. Ticarət və sosial-mədəni istiqamətli şirkətlər yaratmaqdan və s.
52 İslam İnkişaf Bankı islam prinsipləri əsasında investisiya proqramlarını gerçəkləşdirir və bankın marketinq bölməsi daim yeni maliyyələşmə formaları axtarıb tapır.
53
2.3. Azərbaycanda İslam bank fəaliyyətinin formalaşması və inkişafı problemləri
Bütövlükdə İslam bankinqi MDB ölkələrində geniş inkişaf etməyib, bu da həm tarix boyunca formalaşmış iqtisadi agentlərin üstünlükləri, həm də müştərilərin, bankirlərin və dövlət hakimiyyəti orqanlarının islam maliyyə sistemi haqqında yaxşı məlumatlandırılmaması ilə bağlıdır.
Azərbaycan iqtisadiyyatında köklü dəyişikliklər davam edir: makro və mikro iqtisadi idarəetmə sistemlərindən tutmuş müasir maliyyə-kredit siyasətinin bütün aspektlərinədək dərin və zəruri islahatlar baş vermişdir. Azərbaycan Respublikasının müasir bank sistemi və onun idarəedilməsi,bank resurslarının təşkili və istifadəsi, bank menecmenti və marketinqi kimi məsələlər bugünkü günümüzdə xüsusi aktuallıq kəsb edir. İslam prinsipləri ilə işləyən banklar Azərbaycanda qeyri-neft sektorunun inkişafına yönəldilən kreditlər çərçivəsində Azərbaycanın bir sıra nüfuzlu, etibarlı bankları ilə əməkdaşlıq edir. Azərbaycan kommersiya bankları hal-hazırda bir çox beynəlxalq maliyyə institutları ilə əməkdaşlıq edirlər.Bunlara İslam İnkişaf Korporasiyası, Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası, Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı və s. göstərmək olar. İslam İnkişaf Bankı ilə Azərbaycan Respublikası bir sıra layihələrin gerçəkləşməsində yaxından iştirak etmişdir. Azərbaycan İslam İnkişaf Bankının üzvüdür və bank islam münasibətləri prinsipi çərçivəsində Azərbaycan kommersiya bankları ilə bir sıra layihələri gerçəkləşdirməkdədir. İslam İnkişaf Bankı hal-hazırda Azərbaycanın 7 kommersiya bankına öz dəstəyini davam etdirir. Bunlara aşağıdakılar daxildir: 1. Azərbaycan Beynəlxalq Bankı 2. Kövsərbank 3. Unibank Yüklə 0,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|