Matnni matematik usullarda tekshirish Qozog‘istonda ham
izchil rivojlangan. Bunda prof.Q.B.Bektayevning
xizmati katta deb
aytish mumkin. Olim ilmiy faoliyati davomida matematik va injener
lingvistikasiga oid o‘nlab asarlarni yaratgan. Bu asarlarda til va nutq
birliklarini EHM yordamida tadqiq
etishning har tomonlama
muhimligi ta’kidlanib, ularda amaliy ishlar-dastur va lug‘atlar ham
aksini topgan. Q.B.Bektayev rahbarligidagi «Lingvostatistika va
avtomatlashtirish» guruhining a’zolari M.Avezovning «Abay yo‘li»
romani (4 kitob) tilining chastotali lug‘ati so‘zligini
kompyuter
yordamida 50 soat davomida tuzib chiqqanlar.
Mazkur chastotali
lug‘atda 20000 dan ziyodroq leksema va 60000 so‘z
shakli
(«glossema») mavjud bo‘lib, u 466 000 marta qo‘llanilgan.
Guruh
a’zolari bu lug‘atni tuzish uchun atigi sakkiz oy vaqt sarflaganlar.
Vaholanki, shu ish oddiy qo‘l kuchi bilan bajarilganda, mazkur guruh
a’zolari tinimsiz 10 yil, bir tilchi esa kamida 100 yil ishlagan bo‘lar
edi. Shu tariqa ushbu ulkan ish qozoq
tilshunosligida kompyuter
lingvistikasining rivojlanishiga asos bo‘ldi.
Dostları ilə paylaş: