Mavzu: Jahon moliyaviy iqtisodiy inqirozi davrida bank kapitali va uning samaradorligini oshirish yo’llari
ko‘lami va oqibatlari qanday bo‘lishi ko‘p jihatdan bir qancha omillardan kelib
Yüklə 0,84 Mb. Pdf görüntüsü
|
| ko‘lami va oqibatlari qanday bo‘lishi ko‘p jihatdan bir qancha omillardan kelib
chiqadi. Ya’ni, bu avvalo, ana shu davlatning moliya-valyuta tizimi nechog‘liq mustahkam ekaniga, milliy kredit institutlarining qay darajada kapitallashuvi va likvidligi (to‘lov imkoniga), ularning chet el va korporativ bank tuzilmalariga qanchalik qaram ekaniga, shuningdek, oltin-valyuta zaxirasining hajmi, xorijiy kreditlarni qaytarish qobiliyati va pirovard natijada – mamlakat iqtisodiyotining barqarorlik, diversifikatsiya va raqobatga bardoshlik darajasiga bog‘liq…». Mamlakatimizda bank tizimini isloh qilish iqtisodiy islohotlarning muhim ustuvor yo‘nalishlaridan biri sifatida belgilangan. Bu borada Prezidentimiz tomonidan qabul qilingan qator farmon va qarorlar asosida ushbu sohaning har tomonlama qo‘llab- quvvatlanishi tufayli yurtimizda xalqaro andozalarga mos keladigan zamonaviy bank tizimi shakllandi. Shu bilan birga, bank-moliya tizimida raqobat muhitining kuchayishi, o‘z navbatida, bu sohada olib borilayotgan islohotlarni yanada chuqurlashtirish va erkinlashtirish, shuningdek, banklarning kapitallashuv darajasini oshirish hamda investitsion jarayonlardagi ishtirokini yanada faollashtirishni taqozo etmoqda. Yurtboshimizning 2007 yil 12 iyuldagi «Banklarning kapitallashuvini yanada oshirish va iqtisodiyotni modernizatsiyalashdagi investitsiya jarayonlarida ularning ishtirokini faollashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi qarori tizimda amalga oshirilayotgan ishlarning mantiqiy davomi deyish mumkin. Shuni alohida ta’kidlash joizki, jahon tajribasiga ko‘ra har qanday bankning salohiyati, eng avvalo uning kapitali, resurs bazasi va aktivlari salmog‘i bilan baholanadi. Bankning resurs bazasi esa asosan bank kapitali hamda yuridik va jismoniy shaxslarning banklardagi depozitlaridan tashkil topadi. Bundan ko‘rish mumkinki, mamlakatimizdagi har bir fuqaro, har bir xo‘jalik yurituvchi sub’ekt eng asosiy sarmoyador hisoblanadi. Ularning banklardagi mablag‘lari qancha ko‘p bo‘lsa, bankning kredit berish, investitsiya qilish salohiyati ham shunchalik kuchli va mustahkam bo‘ladi. Bank faoliyatidagi eng muhim muommolardan biri yetarli darajadagi bank kapitali miqdorini taminlashdir.”Kapital” termini bankirlar uchun alohida ahamiyatga ega.Bu tushuncha birinchi navbatda bank egalari tomonidan kiritilgan va aksiyadorlik kapitalida joylashtirilgan mablag’lar hamda taqsimlanmagan foydaga tegishlidir.Banklarga bo’lgan ishonchni taminlab beruvchi tashkil qiluvchilardan biri- bank kapitalidir.Shu sababli bank kapitalining miqdori va sifati masalasi banklar uchun katta ahamiyat kasb etadi. Shu bois Prezidentimiz banklarning kapitallashuvini yanada oshirishga alohida e’tibor qaratayotganligi bejiz emas. Chunki, bu nafaqat bank resurslarining asosiy qismini yangi, zamonaviy ishlab chiqarishlarni tashkil qilish yoxud mavjud korxonalarni modernizatsiyalashga, balki yangi ish o‘rinlari yaratilishiga, pirovardida esa, mamlakatimiz iqtisodiy salohiyati ortishiga, xalqimiz turmush farovonligi yaxshilanishiga xizmat qiladi. Bu borada 2010 yil 29 yanvar kuni Prezident Islom Karimovning 2009 yilning asosiy yakunlari va 2010 yilda O’zbekistonni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning eng muhim ustuvor yo’nalishlariga bag’ishlangan Vazirlar Mahkamasining majlisidagi maruzasida moliya-bank tizimini mustahkamlash masalasiga alohida etibor qaratildi.Mazkur majlisdagi maruzaning etiborli tomoni shundaki, unda bank-moliya tizimida olib borilayotgan islohotlarni yanada chuqurlashtirish va erkinlashtirishning ustuvor yo‘nalishlari belgilab berilgan. Banklarning moliyaviy barqarorligini mustahkamlash borasida ko'rilgan chora-tadbirlar natijasida, so'nggi ikki yilda tijorat banklarining umumiy kapitali 2 barobar ko'payib, 2010 yilning 1 yanvar holatiga ko'ra 3 trln. 10 mlrd. so'mga etdi. Masalan, ushbu maruzada banklarning kapitaliga aholi, tadbirkorlik sub’ektlari, investorlarning bo‘sh pul mablag‘larini jalb qilish uchun qo‘shimcha aksiyalar chiqarib, fond bozorida faol joylashtirish hisobiga banklarning kapitallashuv darajasini oshirishga keng yo‘l ochib berdi. Jumladan, bugungi kunda respublikamiz tijorat banklari kapitalining yetrlilik darajasi 23 foizdan oshadi va bank nazorati bo’yicha Bazel qo’mitasi tomonidan belgilangan xalqaro standartlardan qariyb 3 barobar ko’pdir. 2009 yilda chuqurlashgan jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi sharoitida Hukumatimiz tomonidan 2009 – 2012 yillarga mo'ljallab qabul qilingan Inqirozga qarshi dastur doirasida bank-moliya tizimining barqarorligini ta'minlashga qaratilgan chora-tadbirlarning amalga oshirilishi o'zining ijobiy samarasini berdi. Ko'rilgan tadbirlar qatorida bank tizimining barqarorligini yanada mustahkamlash, banklarning kapitallashuv darajasini, ularning resurs bazasini yanada oshirish orqali bank-kredit tizimining barqaror hamda uzluksiz ishlashini ta'minlash, banklarning iqtisodiyotni modernizatsiya qilish jarayonlaridagi ishtirokini faollashtirishga alohida e'tibor qaratildi. Yüklə 0,84 Mb. Dostları ilə paylaş:
|