~ 54 ~
1.6.2.
Azərbaycanın əsas şərab istehsalçıları
Şərq Ulduzu ATSC. ―ġərq Ulduzu‖ ATSC 2002-ci ildə
yaradılmıĢdır. Müstəqillikdən sonra bu sahə üzrə ölkədə həyata
keçirilən ən iri layihələrdəndir. Üzümlükləri 120 ha olub, 200
hektara çatdırılması planlaĢdırılır. Zavodun istehsal gücü 2 min ton
üzüm emalınadır. Üzüm sortları – Merlo, ġardone, Saperavi,
Rkasiteli, BayanĢirə, Kaberne Sovinyon, ġirazdır. Zavod, Bakı –
Qazax yolunun 388-ci kilometirliyində yerləĢir (Ģəkil1.6).
Üzümlüklərin salınması,Ģərab zavodunun layihələndirilməsi,
qurulması və iĢə salınmasında məĢhur Avropa Ģirkətləri olan
Padovan, Defranceski, Bucher Vaslin, G. Wein, Maselli və b.
iĢtirak etmiĢlər.
Üzümün emalı 2 ədəd Vaslin- Bucher presində (saatda 40 ton
məhsuldarlıqla) aparılır. Alman layihəsi ilə zavodda tutumu 14-dən
37 tonadək olan 63 rezervar qurulmuĢdur. ġərabın doldurulması
GAI firmasının (Ġtaliya) məhsuldarlığı saatda – 3 min butulka olan
doldurma xəttində, filtrasiya Padovan (Ġtaliya) firmasının istehsalı
olan filtrlərdə aparılır.
Zavodda ġardone, BayanĢirə, Merlot, Rkasiteli, Saperavi,
Kabarne Sovinyon və ġiraz adlı Ģərablar alındığı sortların adı ilə
buraxılır.
Avadanlıqlar arasında Fransa istehsalı olan vakuum preslər
mühüm yer tutur. Ġstifadə olunan avadanlıqlar üzümün qabığını və
toxumunu əzmədiyindən Ģərabın dadının dəyiĢmə ehtimalı olmur.
Qıcqırma avtomat idarə olunan sistemdə həyata keçirilir. ġərabın
saxlanma temperaturuna nəzarət edilir. Mənfi 14-18
0
C-yə yaxın
soyutma rejimi tətbiq olunma imkanı vardır. Bütün istehsal
prosesləri kompüterdən idarə olunur. Dəyərli Ģərablar palıd
çəlləklərdən istifadə edilməklə saxlanır.
Əldə olunan uğurlara görə müəssisəyə (ĠSO: 22000: 2005)
Beynəlxalq sertifikat verilmiĢdir. Zavodda konyak spirti çəkən sex
iĢə salınmıĢdır. Almaniya istehsalı olan bu qurğuda gündə 700 l
konyak spirti alınır. Zavodun məhsulları Beynəlxalq səviyyəli sərgi
~ 55 ~
və müsabiqələrdə dəfələrlə ən yüksək mükafatlara layiq
görülmüĢdür.
Şəkil 1.6. “Şərq Ulduzu” zavodunun kənardan görünüşü
Gilan Holdinqin strukturuna daxil olan ―Qəbələ şərab‖,
―
Aqroazərinvest” ASC, ―
Alko” ASC əsas istehsalçılardandır. Bu
holdinqə Qəbələ, Yexlax, Göy-göl, Samux, Tovuz və Lənkəran
rayonlarında salınmıĢ min hektardan artıq üzümlüklər məxsusdur.
ġirkətin fəaliyyət istiqaməti – təzə süfrə üzümünün yetiĢdirilməsi
və satıĢı, yüksək keyfiyyətli təbii Ģərablar, konyaklar və konyak
spirti istehsalıdır. Müəssisə Beynəlxalq keyfiyyətin idarə olunma
sisteminin (TS EN ĠSO 9001; 2000) sertifikatını almıĢdır. Burada
Ġtaliya və Fransadan gətirilmiĢ müasir avadanlıqlar qurulmuĢdur.
M.P.Vaqifin Ģərəfinə buraxılan vəzir konyakı populyarlıq
qazanmıĢdır.
Cəmiyyət, Göygöl rayonunda gətirilmə sortların yerli torpaq-
iqlim Ģəraitinə uyğunlaĢmasını yoxlamaq məqsədilə 2 hektar sınaq
təcrübə sahəsi salmıĢ və burada Fransadan ( Merlo, ġardone,
~ 56 ~
Alikant, Verdo, Marselan, Danita, Karinyan, Prima), Krım Milli
üzüm və Ģərab insitutu ―Maqaraç‖- dan (Muskat, Karaburnu, Krım
Jemçuqu, Maqaraç Sitronu, Kardinal, Rislinq, Krasen və b.)
həmçinin digər ölkələrdən gətirilmiĢ kolleksiya elit sortları (70-dən
çox) əkilmiĢdir. Müəyyən sahələrdə damcı ilə suvarma tətbiq
olunur. Zərərvericilərlə mübarizədə ən yeni preparatları sınaqdan
keçirmək üçün sahə ayrılmıĢdır.
Müəssisədə geniĢ çeĢiddə Ģərab – konyak məhsulları buraxılır.
Burada ənənəvi Azərbaycan Ģərabları ―Mədrəsə‖, ―Ağstafa‖,
―ġamaxı‖, ―AlabaĢlı‖, ―ġahdağ‖, ―BayanĢirə‖, ―Kürdəmir‖,
―Ağdam‖la yanaĢı; yeni markalar ―Qəbələ‖, ―Nazlı‖, ―Ev Ģərabı‖,
―Qəbələ vadisi‖, ―Bahar‖, ―Ġsgəndər‖, ―Leyli‖, ―Gözəl‖, ―ġamaxı
tənəyi‖; müxtəlif yetiĢdirilmə müddətli konyaklar – ―Həyat‖,
―Gold Baku‖, ―Sinbad‖ buraxılır. Bundan əlavə müəssisə lizinq
müqaviləsi əsasında xarici Ģirkətlərə məxsus brenddə konyaklar da
istehsal edir. O cümlədən TM ―Arqus‖ və ―Vəzir‖ adı altında
istehsal olunan konyaklar ixrac olunur və Rusiya bazarında, uğurla
satılır. Ġstehsal olunan Ģərabların çeĢidinə həm təbii (turĢ, kəmturĢ,
kəmĢirin) həmdə desert və portveyn Ģərablar daxildir. ġərablar,
həmçinin brendi Rusiya ilə yanaĢı Ukrayna və Belarusa göndərilir
və bu siyahı getdikcə böyüməkdədir.
Məhsulunun
əsas hissəsi ―GAĠ‖ firmasının (Ġtaliya)
məhsuldarlığı saatda 1500 butulka olan xəttində doldurulur.
Bundan baĢqa 3-5 litrlik tutmlara doldurmaq üçün Smirfit
firmasının (Fransa) ―Bag in box‖ yarım avtomatı istifadə edilir.
«Tovuz Baltiya» Ģirkəti. Məhsulunun 94%-i ixraca yönəldilir
və məhsulları (likor və konyakları) Pribaltika respublikalarında,
PolĢa, Almaniya və uzaq Yaponiyada satılır.
ġirkət saxlanılıb yetiĢdirilən yüksək keyfiyyətli konyak
məhsullarına malikdir. ġirkətdə konyak spirti istehsalına görə
məhsuldarlığı gündə 1000 dal olan zavod vardır. Burada
köhnəldilmiĢ konyak - KK (AbĢeron), V.S.O.P. (Azərbaycan
buketi, Göygöl, Gəncə), V.V.S.O.P. (Azərbaycan, Bakı, ġirvan),
X.O. (Tovuz), ekstra X.O. (Bakı-Ceyhan, Leyli və Məcnun, I
Pyotr, Gold Tovuz, Old Tovuz) istehsal olunur.