~ 57 ~
Göygöl şərab zavodu. Zavodun əsası 1870-ci ildə
qoyulmuĢdur. 1920-ci ildə ―Konkordiya‖ kooperativ cəmiyyəti
kimi yenidən təĢkil olunmuĢ və 1934-cü ilədək fəaliyyət
göstərmiĢdir. 1934-cü ildə milliləĢdirilmiĢdir. 1972-ci ildə
E.Telman adına üzümçülük sovxozu ilə birləĢdirilmiĢ və 1985-ci
ildə Xanlar Aqrosənaye birliyi, bir qədər sonra isə Xanlar
Aqrosənaye Ģərab kombinatı adlandırılmıĢdır. Süfrə üzümü
istehsalına görə uzun illər keçmiĢ sovetlər birliyinin ən qabaqcıl
müəssisələrindən olmuĢdur. Burada ilkin Ģəraqbçılıq zavodu,
Ģampan və konyak istehsalı; Ģampan, konyak və Ģərabı yetiĢdirmək
üçün binalar vardır. Burada ilk dəfə 1935-ci ildə eksperimental
qaydada, 1937-ci ildə isə sənaye miqyasında Ģampan Ģərabları
hazırlanmıĢdır. Azərbaycanda ilk dəfə burada 1892-ci ildə konyak
istehsalına baĢlanılmıĢdır.
Hazırda Göygöl Ģərab zavodu Ģərab, brendi və araq (onlarla növ
müxtəlifliyində) istehsal edir. Müəssisənin 525 ha üzüm
plantasiyası vardır. Burada gücü saatda 6000 butulka olan Ģərab və
konyak istehsalı xətti fəaliyyətdədir. Məhsulunun əsas hissəsi
yalnız ənənəvi Rusiyaya deyil, həmçinin Kanada, Ġsveçrə, Çin və
Hindistana ixrac olunur. Qeyd etmək lazımdır ki, sovet dönəmində
ittifaqda istehsal olunan konyakın 7%-i bu müəssisənin payına
düĢürdü. Hazırda özünü müasir sənaye müəssisəsi kimi
göstərməklə, özündə yeni avadanlıqlarla klassik texnologiyanı
birləĢdirir. Artıq nəinki ölkəmizdə, hətta xaricdə belə, zavodun
«Xan» brendi tanınır və çoxlu mükafatlarla təltif olunmuĢdur.
Bakı şampan şərabları zavodu. ġampan və Ģərab-araq
məmulatları buraxılıĢına görə Avropada ən iri zavodlardandır.
1979-cu ildə iĢə salınmıĢdır. Zavodun buraxılıĢ gücü ildə 10 mln
butulka Ģampan idi. Burada ilk dəfə birləĢdirilmiĢ emallı iri
rezervuarlarda mayaların çox yüksək qatılığında, Ģərabın
ĢampanlaĢması üsulundan istifadə olunmuĢdur. ġərabın pasterizəsi
hesabına nəzarət yetiĢdirilməsi aparılmır. Proses fasiləsiz
getməklə, alınan Ģərab yüksək bioloji davamlığı ilə seçilir.
Zavodun istehsal etdiyi Ģampan markaları nəinki respublikamızda,
eləcə də xaricdə populyarlığa malik olmuĢdur. Zavodda, həmçinin
~ 58 ~
―Azərbaycan mirvarisi‖ adlı qırmızı oynaq Ģərabların yüksək
səmərəli istehsal texnologiyası iĢlənib hazırlanmıĢdır.
Zavod son illərdə dəfələrlə Beynəlxalq dequstasiya və
müsabiqələr qalibi olmuĢdur. 1999-cu ildə Cenevrədə keyfiyyətli
məhsul buraxılıĢında böyük uğurlarına görə V.Ġ.P. Beynəlxalq
təĢkilatı zavodu «qızıl ulduz» kuboku ilə, 2000-ci ildə isə Nyu-
Yorkda «platin ulduz»la təltif etmiĢdir. Həmin il Krımda keçirilən
Ģərab və tünd içkilər beynəlxalq müsabiqəsində zavodun
məhsulları 5 qızıl və 3 gümüĢ medalla təltif olunmuĢdur.
Gəncə şərab-2 ASC ölkənin ən aparıcı Ģərabçılıq müəssisə-
lərindəndir. ġirkət təbii Ģərablar, həmçinin araq və konyaklar
buraxılıĢı üzrə ixtisaslaĢdırılmıĢdır. Zavod öz məhsulunu Rusiya,
Ukrayna, Almaniya, PolĢa, Fransa, Ġtaliya, Gürcüstana ixrac edir.
Zavodda
Avropa
ölkələrindən
gətirilmiĢ
avadanlıqlar
qurulmaqdadır.
Abşeron şərab ATSC 1967-ci ildə yaradılmıĢ, 2004-cü ildə
tamamilə yenidən qurulmuĢ və səhmdar cəmiyyətinə çevrilmiĢdir.
Hazırda daxili və xarici bazarlarlarda 40-dan çox adda alkoqollu
məhsulları satılmaqdadır. ―AbĢeron ġərab‖spirt xammalı, spirt
rektifikat, natural və oynaq Ģərablar , konyak, brendi, likorlar,
müxtəlif sort meyvə araqları, digər tünd alkoqollu içkilər istehsal
edir və həmçinin qeyd olunan məhsulların doldurulması və satıĢını
təmin edir.
―AbĢeron-Ģərab‖ zavodu Azərbaycanın keyfiyyətli konyak spirti
istehsal edən aparıcı müəssisələrindən olub, öz məhsullarını MDB
ölkələrinə, o cümlədən Rusiya və Ukraynaya ixrac edir.
Zovodun Ģərab - araq məhsulları dəfələrlə müxtəlif beynlxalq
sərgilərdə ən yüksək mükafatlara layiq görülmüĢdür. Yalta
Ģəhərində Krım Milli Üzüm və ġərab Institutu ―Maqaraç‖-ın
təĢkilatçılığı
ilə keçirilən ―Qızıl-qrifon-2010‖ Beynəlxalq
müsabiqəsində zavodun ―Zoğal arağı‖ qızıl medal almıĢdır.
Cəlilabad Şərab ASC. ġərab zavodunda məhsul istehsalı ən
müasir texnologiya ilə yerinə yetirilir. ġərab zavodunun istehsalat
bölməsinin sahəsi 7,4 ha təĢkil edir (Ģəkil 1.7). Müəssisənin demək
olar ki, 300 ha məhsul verən üzümlükləri vardır. Zavodun üzüm
~ 59 ~
qəbulu və emalına görə məhsuldarlığı ildə 8 min ton, Ģərab və
Ģərab məhsulları istehsalı üzrə - 560 min dal, konyak spirti istehsalı
– gündə 800 dal, Ģərab doldurmaya görə saatda – 3,5 min butulka,
tünd içkilərin doldurulmasına görə saatda – 1,5-1,8 min butulkadır.
Müəssisənin üzüm plantasiyalarında Fransız üzüm sortları
ġardone, Merlo, Kaberne Sovinyon becərilir. Hər il üzümlüklərdən
demək olar ki, 4 min tona yaxın məhsul yığılır. Üzümün qəbulu,
emalı və Ģərab istehsalı sexləri Fransadan gətirilmiĢ avadanlıqlarla
təchiz edilmiĢdir. Konyak spirti istehsal edən sexdə isə Ġtaliya
istehsalı olan avadanlıqlar qurulmuĢdur. Bundan baĢqa müəssisədə
konyak spirtini və Ģərabı kondisiyaya çatdırmaq üçün kupaj,
filtirasiya sexləri və hazır məhsul anbarı vardır.
Şəkil 1.7. Cəlilabad Şərab ASC-nin kənardan görünüşü
ġərab və konyak spirti yeraltı və yerüstü saxlayıcılarda
yetiĢdirilir. Yürüstü saxlayıcının uzunluğu 72 metr, eni 18 metrdir.
Burada hər birinin tutumu 1600 dal olan 30 ədəd emallı
rezervuarlar yerləĢdirilimiĢdir. Xüsusi qurğunun köməyilə binada
temperatur 15–25
0
C arasında tənzimlənir. Konyak spirtinin