Mdb-nin qərb qrupu ölkələri

 

16 

təsərrüfatında  dənli bitkilər  və  soya  istehsalı, heyvandarlıq əsas  yer  tutur.  İqtisadi 

əlaqələrində nəqliyyatın bütün növlərindən istifadə olunur.  

 

 

 

  

Bu derslik behruzmelikov.com saytindan yuklenmisdir

---

 

1

MDB-nin iqtisadi və sosial coğrafiyası 

 

Coğrafiya  fakültəsinin Qiyabi şöbəsinin IV-V 

kurslarında 32 saat (26 saat mühazirə, 6 saat məşğələ) 

həcmində tədris olunur. 

 

 

Mövzular 

Cəmi 

O cümlədən 

Müh. 

Məşğ

. 

1 

  

MDB-nin iqtisadi və 

sosial coğrafiyasının 

predmeti, tərkibi və 

vəzifələri  

2 

2 

– 

2 

RF-nin  coğrafi  mövqeyi, 

ərazisinin  böyüklüyü  və 

təbii ehtiyatları. 

2 

2 

– 

3 

 

RF-nin əhalisi və əmək 

ehtiyatlarının sosial 

coğrafiyası 

2 

2 

– 

4 

Rusiya 

təsərrüfatının 

ümumi  səciyyəsi  və  əsas 

sahələrinin coğrafiyası. 

4 

2 

2 

5 

RF-nin daxili fərqləri. 

2 

2 

– 

6 

Belorusiyanın  iqtisadi  və 

sosial coğrafıyası 

2 

2 

– 

7 

Ukrayna və Moldaviyanın  4 

2 

2 

iqtisadi-sosial coğrafiyası 

8 

Azərbaycanın 

MDB 

məkanında 

yeri 

və 

əhəmiyyətinin 

iqtisadi 

coğrafiyası.        

2 

2 

– 

9 

 

Gürcüstan və 

Ermənistanın iqtisadi və 

sosial coğrafiyası 

2 

2 

– 

10  Qazaxıstan  iqtisadi  və 

sosial coğrafiyası 

2 

2 

– 

11 

 

Özbəkistan 

və 

Türkmənistanın 

iqtisadi 

və sosial coğrafiyası 

4 

2 

2 

12 

 

Qırğızıstanın və 

Tacikistanın iqtisadi və 

sosial coğrafiyası 

2 

2 

– 

13 

 

Baltikyanı ölkələrinin 

iqtisadi və sosial 

coğrafiyası 

2 

 

2 

– 

14  Cəmi 

32 

26 

6 

 

1.  MDB-nin  iqtisadi  və  sosial  coğrafiyasının  predmeti, 

tərkibi və vəzifələri. 

 

Kursun  predmeti  Müstəqil  Dövlətlər  Birliyinin  sosial 

və  iqtisadi  ərazi  sistemlərinin  tərkibini  və  formalaşması 

mərhələləri.  Bu  kursda  əsasən  ayrı-ayrı  ölkələrin  geosiyasi 

vəziyyəti,  inkişafına  təsir  göstərən  iqtisadi  coğrafi  mövqeyi, 

Bu derslik behruzmelikov.com saytindan yuklenmisdir

---

 

2

təbii  ehtiyatları,  əhalisinin  demoqrafiyası,  əmək  ehtiyatları, 

sosial  vəziyyəti,  təsərrüfatının  coğrafiyası,  daxili  fərqləri  və 

inkişaf  istiqamətləri  öyrənilir.  Azərbaycanın  uzun  illərdən 

bəri    bu    məkanda  olması  və  hazırda  birlik  ölkələri  ilə 

inteqrasiyası və s. öyrənilməsinin də əhəmiyyəti böyükdür.   

 

MDB-nin  tərkibinə    1.  Avrasiyanın  şimal-şərqində 

yerləşmiş Rusiya Federasiyası (RF); 2) Qərb qrupu ölkələri –

Belorusya,  Ukrayna,  Moldaviya;  3)  Qafqaz  qrupu  ölkələri-

Gürcüstan,  Azərbaycan,  Ermənistan;  4)  Cənub-Şərqi  Asiya 

qrupu 

ölkələri-Qazaxıstan, 

Özbəkistan, 

Qırğızıstan, 

Türmənistan, Tacikistan daxildirlər. 

MDB-yə 

daxil 

olmayan-Estoniya, 

Latviya, 

Litva 

respublikalarıdır. 

Mövzu ətrafında tələbə bilməlidir: 

1.

 

MDB-nin iqtisadi və sosial coğrafiyası nəyi öyrənir; 

2.

 

Vaxtı  ilə  vahid  siyasi  və  iqtisadi  məkanın  dağılması 

səbəblərini; 

3.

 

MDB  məkanında  hansı  ölkələr  qrupu  və  onların 

geosiyasi məsələlərini nədən ibarət olması; 

4.

 

MDB-nin əlaqələndirici orqanlarının olmasını; 

5.

 

Bu ölkələrdə baş verən iqtisadi tənəzzülün səbəblərini; 

6.

 

Müasir  siyasi  və  iqtisadi  inteqrasiyası  məsələlərini  və 

s. 

Ə

dəbiyyat: 1, I hissə, 1 bəndi (S. 9-17); 3, I Fəsil (S.3-23) 

 

2. RF-nin coğrafi mövqeyi, ərazisinin böyüklüyü və 

təbii ehtiyatları. 

Sahəsi-17 mln. km

2

. Əhalisi-141,7 mln. 

Coğrafi  mövqeyində  və  geosiyasi  şəraitində  baş  verən 

yeniliklər:    

Ərazisinin  böyüklüyü  və  təbii  şəraitinin  sərt  ölmasını  və  s. 

məskunlaşmaya  və  təsərrüfatın  inkişafına  təsiri.  Daha 

mülayim qərbinin sıx məskunlaşması, nisbətən soyuqşərqinin 

seyrək  məskunlaşması.  Təbii  şəraiti  və  təbii  ehtiyatlarının 

ölkə iqtisadiyyatında əhəmiyyətli yer tutması. 

 

RF  müxtəlif  növ  təbii  ehtiyatlarla  çox  zəngindir: 

kömür  ehtiyatları,  neft-qaz,  qara,  əlvan  və  nadir  metal 

filizləri,  kimyəvi  xammaları  və  s  ərazisində  qeyri-bərabər 

yerləşməsi,  onların  mənimsənilməsi  vəziyyəti.  Faydalı 

qazıntıların iri rayonları-Ural, Sibir, Uzaq şərq və b. Meşə, su 

və  torpaq  ehtiyatlarının  yayılması  xüsusiyyətləri.  Ekoloji 

vəziyyətin regional fərqləri.  

Mövzu əhatəsində tələbə bilməlidir: 

1.

 

RF-nin  iqtisadi  və  geosiyasi  mövqeyində  baş  verən 

dəyişiklikləri; 

2.

 

Ərazinin 

böyüklüyü, 

sərhədləri 

və 

qonşuluq 

münasibətlərini; 

3.

 

Təbii şəraitinin əhalinin təsərrüfat fəaliyyətinə təsirinin 

coğrafi fərqlərini; 

4.

 

Təbii  ehtiyatlarının  növləri  və  regionlar  üzrə 

paylanmasını; 

5.

 

Ekoloji vəziyyətinin ərazi fərqlərini; 

 Ədəbiyyat:  1.  II  hissə,  1-ci  bənd  2.  (S.  75-78) 

Содружество 

независимых 

Государств. 

http//:www.cisstat.orq  səh.470-518; 4.  I  və  II  Fəsillər  (S  14-

45). 

3. RF-nin əhalisi və əmək ehtiyatlarının sosial coğrafiyası. 

Demoqrafik  vəziyyəti  ,  müasir  mərhələdə  əhalisinin  təbii 

artımının kəskin aşağı düşməsi. Əhalinin orta sıxlığı, qeyri –

Bu derslik behruzmelikov.com saytindan yuklenmisdir

---