21
Sağda: Stiv Voznyak (Stephen Wozniak).
Solda: Stiv Cobs (Steve Jobs).
1976-cı ilin əvvəlində artıq nəticə var idi: Apple 1 - 4kb əməli
yaddaş, 1Mhz prosessor – MOS 6502, ağac korpus, klaviatura.
Apple 1 işlək vəziyyətdə satılan ilk fərdi kompüter idi.
APPLE- 1 kompüteri.
1977-ci ilin aprelin 17-də dostlar (Stiv Voznyak və Stiv
Cobs) ilk amerikan kompüter yarmarkasında yeni model -
"Apple 2"-ni təqdim etdilər.
Fərdi kompüterlərin kütləvi istehsalına isə 1981-ci ildən İBM
firması tərəfindən başlanmışdır. XX əsrin 70-ci illərindən FK-
lərin yayılması kiçik, orıa və böyük kompüterlərə olan tələbatı
azaltdı. Bu da bilavasitə belə kompüterlərin əksəriyyətinin
istehsalı ilə məşğul olan IBM firmasının əməkdaşlarını çox
22
narahat etməyə başladı. Ona görə də, bu firmanın əməkdaşları
1978-ci ilin əvvəllində FK-lər üzərində müəyyən işlər aparmağa
məcbur oldular. IBM firması ilk FK-nı 1981-ci ildə yaratdı (IBM
PC) və ondan sonra bütün dünyada onlardan geniş istİfadə
edilməyə başlandı. Hal-hazırda bütün dünyada istifadə edilən
kompüterlərin 80 faiziə qədəri IBM platforması ilə istehsal
edilən kompüterlərdir.
APPLE – II kompüteri
IBM PC (Model 5150). IBM PC/AT
Bu firmanın ikinci fərdi kompüteri IBM PC/XT olmuşdur.
XT -eXtended Technology- genişləndirilmiş texnologiya
deməkdir. Bu kompüter 10 Mbaytlıq sərt diskə malik olmuşdu.
Sonra isə IBM PC/AT tipli kompüter istehsal edilmişdi. Bu daha
yaxşı xarici görünüşə, böyük tutumlu diskə malik olmuş və onun
cəld işləmə xarakteristikası daha yaxşı olmuşdu. AT-nin mənası
- Advanced Technology - təkmilləşdirilmiş texnologiya
downloaded from KitabYurdu.org
23
deməkdir. Bundan sonra 1987-ci ildə FK-lərin PS/2 (Personal
System – 2-ci nəsli) tipli növbəti nəsilləri meydana gəlir. Bütün
bu kompüterlərdə "Intel" firmasının prosessorlarından istifadə
edilmişdi.
Fərdi kompüterlərin istehsalı ilə əsasən iki kompaniya: IBM
və Apple məşğul olur. Bu firmaların kompüterlərində əməliyyat
sistemləri köklü surətdə bir-birlərindən fərqlənir.
IBM firmasının istehsal etdiyi fərdi kompüterlərdən ən çox
Afrika və Asiya qitəsinin ölkələrində istifadə olunur. IBM PC
tipli fərdi kompüterlərdə Microsoft firmasının istehsalı olan MS
– DOS, Windows xx və s. əməliyyat sistemlərindən istifadə
olunur. IBM firmasının kompüterləri «Pentium» adı ilə satışa
çıxarılır.
Apple firmasının istehsal etdiyi fərdi kompüterlərdən əsasən
ABŞ-ın daxili bazarında geniş istifadə olunur. Apple firmasının
kompüterlərində Mac X.0., Mac OSx Server əməliyyat
sistemlərindən istifadə olunur. Apple firmasının kompüterləri
«Macintosh» adı ilə satışa çıxarılır.
Apple firmasının kompüterləri konstruktiv olaraq IBM
firmasının kompüterlərindən fərqlənir. Bu firmaların eyni tezliyə
malik olan kompüterlərində Apple firmasının kompüterlərinin
məhsuldarlığı IBM firmasının kompüterlərinin məhsuldarlığın-
dan 30% çox olur və bunun hesabına onun qiyməti də baha olur.
Hazırda dünya fərdi kompüter parkının 10%-ni «Macintosh»,
80%-ni isə IBM PC fərdi kompüterləri təşkil edir. Ümumiyyətlə
dünya kompüter parkının 90% -nı fərdi kompüterlər təşkil edir.
1.5. Müasir fərdi kompüterlərin platformaları
Kompüterlərin təsnifatının əsas əlamətlərindən biri də
platformalarına görə aparılan təsnifatdır.
Kompüter platforması - proqramı işlətmək üçün təchizat
arxitekturasıdır.
Özündə müxtəlif
əməliyyat
sistemləri,
proqramlaşdırma dilləri, istifadəçi interfeysi və s. sistemləri
24
cəmləşdirir. Əməliyyat sistemlərinin platformalarına misal
olaraq Microsoft Windows platformasını göstərmək olar. Müasir
kompüterlərin təsnifat əlamətlərindən biri də platformadır. Fərdi
kompüterlərin müxtəlif platformaları mövcuddurlar. Onlar bir-
birilərindən həm təyinatına görə, həm də istifadə etdiyi aparat
(hard ware) və proqram təminatına (soft ware) görə fərqlənirlər.
Bir qayda olaraq, kompüterlərin müxtəlif platformaları öz
aralarında uyuşmurlar. Bəzi hallarda yalnız bir tip kompüter
üçün yazılmış proqramı digər kompüterdə işə salmaq üçün
xüsusi ''emulyatorlardan" islifadə olunur. Bu bölmədə biz ən
geniş yayılan "İBM" və "Apple" platformalarını nəzərdən
keçirəcəyik. "Sun" və sırf peşəkar "Silicon Grapfiks" tipli
platformalar xüsusi ədəbiyyatlarda şərh olunurlar.
1.5.1."İBM" platforması
"İBM-lə uyuşan" kompüterlərin platforması sadə ev fərdi
kompüterindən tutmuş mürəkkəb serverlerə qədər müxtəlif tip
kompüterlərin spekterini əhatə edir. Əksər hallarda biz məhz
"İBM-lə uyuşan" kompüterlərlə işləyirik. Məhz bu səbəbdən də
bu dərs vəsaitində bu plalformalı kompüterlardən bəhs ediləcək.
Bir faktı qeyd etmək yerinə düşər ki, "İBM-lə uyuşan"
kompüterlərin hamısının İBM firması tərəfındən istehsal
olunması heç də vacib deyildir, onları digər firmalar da istehsal
edə bilərlər. Sadəcə olaraq, İBM firması fərdi kompüter istehsal
edən çoxlu sayda firmalardan ən böyüyüdür.
Fərdi kompüterlərin meydana gəldiyi andan indiki zamana
qədər onların bir çox növləri mövcud olmuşdur. Lakin hal-
hazırda fərdi və ev kompüterlərinin əksəriyyəti "İBM PC ilə
uyuşan" kompüterlərə aiddirlər.
Bu termin özü də kifayər qədər paradoksaldır. Artıq on
illərdir ki, dünyada ilk kütləvi kompüter yaradan İBM firması bu
sahədə öz hegemonluğunu itirmişdir: son illr İBM firması öz
üstünlüyünü Dell və Compaq kimi firmalara vermişdir. İBM
firmasının hökmranlıq etdiyi bu illərdə texnika həddindən çox
downloaded from KitabYurdu.org