Microsoft Word 06 Env Description Final az

Şahdəniz 2 Layihəsi 
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin 
Qiymətləndirilməsi 
Fəsil 6 
Ətraf mühitin təsviri 
 
Noyabr 2013-cü il 
Yekun variant
 
6/19
Cədvəl 6.4 ŞD2 Layihəsinin sahildəki sahələri daxilində və qonşuluqda torpağın tərkibi 
- üzvi təhlil 
 
Analit 
Vahid 
Boru kəmərinin quruya 
çıxma hissəsi və dəhliz 
ŞD2 Kondensat çəni 
ŞD2 Genişlənmə 
sahəsi 
Min 
Orta 
Maks. 
Min 
Orta 
Maks. 
Min 
Orta 
Maks. 
CNK 
 
  
  
  
  
  
  
  
  
  
Yay CNK 
mq/kq 
<2 26.4 
403 <2 10 49 <2 30 611 
Alifatik EC6-8 
mq/kq 
<1 <1 <1 <1 <1 <1 <1 <1 <1 
Alifatik EC8-10 
mq/kq 
<1 <1 <1 <1 <1 <1 <1 <1 <1 
Alifatik EC10-12 
mq/kq 
<1 <1 <1 <1 10 11.9 <1 <1 <1 
Alifatik EC12-16 
mq/kq 
<1 1.7 5.7 <1 13 16.2 <1  2  2.3 
Alifatik EC16-35 
mq/kq 
<1 33.8 317  <2  5.2 14.9 <1  12 94.9 
Aromatik EC5-7 
mq/kq 
<0.1 0.53  1.0  <0.1 <0.1 <0.1 <0.1 <0.1 <0.1 
Aromatik EC7-8 
mq/kq 
<0.1 0.37  0.67 <0.1 <0.1 <0.1 <0.1 <0.1 <0.1 
Aromatik EC8-10 
mq/kq 
<0.1 0.60  1.0  <0.1 <0.1 <0.1 <0.1 <0.1 <0.1 
Aromatik EC10-12 
mq/kq 
<2 2.5 10.8 <2 <2 <2 <2 <2 <2 
Aromatik EC12-16 
mq/kq 
<2 13.6 67.6 <2  <2  <2  <2  4  4.2 
Aromatik EC16-21 
mq/kq 
<2 <2 <2 <2 <2 <2 <2  8  7.8 
Aromatik EC21-35 
mq/kq 
<2 <2 <2 <2 <2 <2 <2 16 15.9 
BTEX 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Benzol mq/kq 
<0.01 <0.01 <0.01 <0.01 <0.01 <0.01 <0.01 <0.01 <0.01 
Toluol mq/kq 
<0.1 <0.1 <0.1 <0.1 <0.1 <0.1 <0.1 <0.1 <0.1 
Etilbenzol mq/kq 
<0.01 <0.01 <0.01 <0.01 <0.01 <0.01 <0.01 <0.01 <0.01 
Yay ksilon 
mq/kq 
<0.02 <0.02 <0.02 <0.08 <0.08 <0.08 <0.08 <0.08 <0.08 
PAK 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Naftalin mq/kq 
<0.5 1.8  8.2 <0.5 0.9  3.1 <0.5 1.6  9.5 
Asenaftilen mq/kq 
<0.5  1.0  2.6  <0.5 <0.5 <0.5 <0.5  2.0  2.8 
Asenaften mq/kq 
<0.5 1.0  2.8 <0.5 1.4  2.8 <0.5 3.3 14.5 
Flüoren mq/kq 
<0.5  4.2  18.2 <0.5  4.9  25.7 <0.5 10.0 53.1 
Fenatrin mq/kq 
<0.5  5.4  21.6 <0.5  2.5  17.8 <0.5  9.9  281 
Antrasen mq/kq 
<0.5  4.5  23.7 <0.5 <0.5 <0.5 <0.5 14.4 84.3 
Flüoranten mq/kq 
<0.5 1.7  4.9 <0.5 1.1  2.5 <0.5 4.3 68.3 
Piren mq/kq 
<0.5 2.7  8.4 <0.5 1.6  7.2 <0.5 3.7 64.9 
Benzo(a)antrasit mq/kq 
<0.5 1.9  9.2 <0.5 0.7  1.1 <0.5 7.5  29 
Xrizen/Trifenilen mq/kq 
<0.5 6.3 24.3 
<0.5 2.8  7.7 <0.5 11.2 322 
Benzo(b+j+k)fluora
nten 
mq/kq 
<0.5  5.4  19.9 <0.5  2.9  10.7 <0.5  5.1  56.3 
Benzo(a)piren mq/kq 
<0.5 1.6  5.8 <0.5 0.9  1.5 <0.5 2.8 15.7 
Indeno(1,2,3-
cd)piren 
mq/kq 
<0.5 1.5  4.6 <0.5 1.0  2.8 <0.5 1.4 13.8 
Benzo(qi)perilen mq/kq 
<0.5 3.1 11.2 <0.5 1.8  8.9 <0.5 2.0 17.7 
Dibenzo(a)antrasit mq/kq <0.5 1.4  4.6 <0.5 1.0  3.2 <0.5 1.0  6.7 
Cəmi EPA 16 PAK 
mq/kq 
<0.5 24.8  102  4.5  13.8 32.7 <0.5  36  941 
Fenollar 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Cəmi Fenol 
mq/kq 
<0.03 0.3  0.6 <0.03 1.7  6.6 <0.03 1.1  5.0 
Orta kəmiyyətlər analitik AeL-n yuxarıda olan bütün məlumat nöqtələrinin orta riyazi qiymətidir
 
Qalın yazılmış dəyərlər tətbiq olan limit dəyərlərindən yüksəkdirlər - Əlavə 6E istinad edin 
 
Cədvəl 6.3-də göstərilir ki, torpağın tərkibində metal və metalloid konsentrasiyalarına  ŞD2 
layihəsinin quruda olan ərazilərində davamlı  şəkildə rast gəlinir.  Əlavə  təhlillər göstərdi ki, 
nəticələr bölgə boyu daha geniş  ərazidən toplanmış toz və torpaq tərkibinə dair verilənlərlə 
eynidir.  ŞD2 Layihəsinin qurudakı sahələrində qeydə alınmış konsentrasiyaların kəmiyyəti 
nisbətən yüksək sayılsa da (yəni arsen və dəmir), bunun səbəbi çirklənmənin nəticəsi deyil, 
mineralların təbii geoloji vahidlər daxilində havanın təsirinə məruz qalması hesab olunur.  
 
ŞD2 layihəsinə aid ərazilərdə adi hallarda üzvi çirklənmə qeydə alınmasa da, torpaq 
nümunələrinin kiçik nisbətində artmış  səviyyədə  cəmi neft karbohidrogenlərinin (CNK), o 

---

Şahdəniz 2 Layihəsi 
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin 
Qiymətləndirilməsi 
Fəsil 6 
Ətraf mühitin təsviri 
 
Noyabr 2013-cü il 
Yekun variant
 
6/20
cümlədən polisiklik aromatik karbohidrogenlərin (PAK) yüksək konsentrasiyaları  aşkar 
edilmişdir.  
 
ŞD2 kondensat çənləri ərazisində nümunələrin əksəriyyətində alçaq konsentrasiyada NKÜM 
qeydə alınmış  və yer səthindən 1 m aşağıda (ysa) BH69-da maksimum 40 mq/kq təşkil 
edilmişdir. PAK, benzol və toluen etilbenzol və ksilen (BTEX) konsentrasiyası çox aşağı 
olmuşdur. Fenol konsentrasiyaları aşkar edilməyən səviyyədən 3.3 mq/kq-a qədər dəyişir. Bu 
üzvi çirkləndiricilərin mənbəyi suyun həmin  ərazidə  və qonşu sahələrdə uzun zamandır 
texnoloji su gölməçələrinin sızması hesab olunur, lakin bu suyun yayılması geoloji şəraitlərlə 
məhdudlaşacaq. 
 
Başqa yerdə NKÜM konsentrasiyaları aşağıdır və ancaq iki nümunədə 100 mq/kq-dan artıq 
konsentrasiya qeyd edilmişdir: BH84 ŞD2 Genişlənmə  ərazisi daxilində ysa 1-2m və  ŞD2 
boru kəməri dəhlizi  ərazisində MBH25 ysa 2-8m. Bu sahələrdə karbohidrogen yüksək 
molekulyar çəkiyə malikdir (bu, keçmiş çirklənmələrin hava təsirinə məruz qaldığını göstərir) 
və yüksək səviyyədə lokallaşmışdır. Ona görə də bu çirklənmənin paylanması potensialı az 
təxmin olunur. 
 
Əldə olan məlumatlara  əsasən,  ŞD2 layihəsinin quruda olan ərazilərində keçmiş 
karbohidrogen çirklənməsinin naməlum sahələrinin ola biləcəyi təxmin olunur, lakin onların 
geniş ərazidə olması, yaxud nəzərəçarpacaq dərəcədə səyyar olacağı ehtimal edilmir.  
 
Həssaslıq 
 
Tədqiqatlar göstərmişdir ki, ŞD2 layihəsinin quruda olan ərazilərində rast gəlinən metal və 
metalloid konsentrasiyaları bu bölgə üçün tipikdir. 
 
Üzvi analitlərin konsentrasiyaları çirklənmənin geniş yayılmış hadisə olmadığını göstərir. 
Bununla belə, keçmiş çirklənmələr nəticəsində karbohidrogenlərin yüksək konsentrasiyası 
torpağın həddindən artıq lokallaşdırılmış sahələrində mövcuddur. Çirkləndiricilərin paylanması 
torpağın aşağı keçiriciliyi ilə məhdudlaşsa da, fiziki dağılma nəticəsində səyyar ola bilər. 
 
Səth torpaqlarının aşağı keyfiyyətli və  qıt bitki örtüyünə malik olduğu hesab olunur və bitki 
örtüyünü mal-qara otlayır.  ŞD2 boru kəmərinin təklif olunan dəhlizinin keçdiyi bataqlıq 
sahəsinin otlaq üçün əhəmiyyəti məhduddur (məskunlaşma sahələrinə aid xassələr üçün 
Bölmə 6.4.5.1-ə istinad edin) 
 
6.4.4 Qrunt 
sularının və səth sularının keyfiyyəti 
 
6.4.4.1 Qrunt 
suları 
 
Səthi laylar, ümumiyyətlə, nəzərəçarpacaq qalınlıqda az keçiriciliyə malik mənbələrdən və 
palçıq vulkanı gillərindən (Vahid 1 - 3) ibarətdir ki, onlardan su pis keçir. Ona görə də dayaz 
qrunt suları bu layda nadir tikişlərdə və ya daha yüksək materiallardan ibarət olan linzalarda 
gözlənilir və belə hesab olunur ki, ayrı-ayrı hissələrdən ibarətdir.  
 
Geniş yayılmış dayaz qrunt sularının olmaması  ŞD2 layihəsinin sahil ərazilərindən və daha 
geniş qonşuluğundan alınmış monitorinq məlumatları ilə  təsdiq edilmişdir. Monitorinq 
quyularında (yerləri  Şəkil 6.6-da göstərilir), ümumiyyətlə, çox az qrunt suları qeyd edilmiş, 
yaxud aşkar edilməmişdir 
 
Qrunt suları  ŞD2 Genişlənmə sahəsində quraşdırılmış quyu lülələri daxilində rast 
gəlinməmişdi  Bu  quyu  lülələri ümumiyyətlə yer səthindən 8-15m aşağıya (ysa), Blok 2 
torpağına uzanır, bəziləri təxminən 40 m ysa keçmiş və Blok 3 torpaqlarına daxil olmuşdur. 
 
Təklif olunan ŞD2 boru kəməri dəhlizi sahəsində qrunt sularına ancaq səthə yaxın 2-ci 
Blokunda və/yaxud bataqlıq  ərazisi daxilində  səthi sulardan qidalanan sahil çöküntü 
torpaqlarında rast gəlinmişdir. Bu ərazidə qrunt sularının dərinliyi az olub (1-3m ysa). Təklif 
edilən  ŞD2 boru kəməri dəhlizində yerləşən və  dərinliyi bəzi hallarda 40m ysa-a çatan 
quyularda qrunt suları aşkar edilməmişdi. Bununla belə, gizli qrunt suları ŞD2 boru kəmərinin 

---