Filologiya məsələləri, 2017
142
Analoji olaraq azərbaycan sözü “ayaq”da bütöv aşağı ətrafda ingilis
dilinin 2 sözü uyğundur-leg-ayaq,pəncə istisna etməklə və “foot”-pəncə.
Azərbaycan dilində “barmaq” sözünə insan bədəninin hissəsi mənasına
ingilis dilində 3 söz uyğundur.“finger”-əldə barmaq “thumb”-əldə baş
barmaq və “toe”-insanların və heyvanların ayaqlarında barmaq.
Belə analoji misallar çox gətrmək olar.
Saat {watch,clock,alarmclockYorğan {blanket,quilt
Dan {dawn,evening glow,sunsetVelosiped {bicycle,tricycleYeməkxana
{dining-room,mess,canteen,refectorySıyıq {porridge,gruel,Rahat
{comfortable,convenient
İmtina etmək {abstain,Özünü saxlamaq {refrain
Ayrı hallarda,azərbaycan sözləri ilə müqayisədə semantik cəhətdən
diferensiya olunmayan ingilis sözləri var.
Stove{soda,pilətə(mətbəx),Cold
{zökəm,soyuqlama,Cherry{albalı,gilas
Strawberry{bağ çiyələyi,meşə
çiyələyi,Story{hekayə,povest,Poem{şer,poema
Blue{mavi,göy,Stale{boyat,ağır hava,To wash{qab yumaq,paltar
yumaq
To draw{aralamaq)
Qeyd etmək lazımdır ki,söhbət sözlərin çoxmənalılıqlarından getmir
demək olmaz ki,azərbaycan sözləri əl və ayaq-ın 2 mənası var və yaxud
ingilis cherry-nin 2 müxtəlif albalı və gilas mənasını daşıyır.Yuxarıda qeyd
olunmuş halda bu sözlərin ancaq 1 mənası var,lakin bu mənanın həcmi ayrı
dildə olan uyğunlaşmalardan fərqli olaraq bütövlüklə genişdir.
Tərcümə üçün çoxmənalılıq kimi, belə hal o mənada, çətinlik törədir
ki, semantik cəhətdən diferensial olmayan sözün verilməsi zamanı,mümkün
olan uyğunluqlar arasında seçim aparmaq lazımdır.
ƏDƏBİYYAT
1. O.I.Turksever, E.I.Hajıyev, A.R.Huseynov. «A Practical Grammar of
Contemporary English», Bakı-Qismət. 2009.
2. Y.seyidov. «Azərbaycan dilinin qrammatikası». 2002.
3. L.M.Xanbutayevaç: Müasir Azərbaycan və ingilis dillərində infinitiv
(ümumi tipoloji tədqiqat)
[ Mətn] : filologiya e.n.al.dər.a. üçün təq. ed.
dis.: 10.02.20/L.A.D.U.
Filologiya məsələləri, 2017
143
Ф.ПАНАХОВА,
Х.ЗЕЙНАЛОВА
СЕМАНТИЧЕСКАЯ КООРДИНАЦИЯ АНГЛИЙСКОГО ЯЗЫКА
В ПРОЦЕССЕ ПЕРЕВОДА НА РОДНОЙ ЯЗЫКЕ
РЕЗЮМЕ
В статье рассматриваются семантическая координация англий-
ского языка в процессе перевода на родной язык, их трудности и пути
их преодоление в семантике английского языка, а также некоторые
проблемы синхронного перевода в литературе и лингвистики. В статье
также анализируются разные виды перевода в современном английском
языке, их семантики и лексические варианты перевода на родной язык.
В данной статье также рассматривается роль и значение перовода в
межкультурной коммуникации,некоторые мысли и философские
оценки и переводнической деятельности в современной лингвистике,а
также о стилистике перевода о литературе и в гуманитарной сфере.
В данной статье анализируется некоторые фрагьенты перевода о
современной литературе Азербайджана и литературе Западноевропейс-
кие страны и России.
F.PANAKHOVA,
KH.ZEYNALOVA
SEMANTIC AGREEMENT ON THE PROCESS FROM ENGLISH
TO THE NATIVE LANGUAGE
SUMMARY
The article is devoted to the semantic agreement on then process from
English to the native language its difficulties in the ways of elimination in
semantic of English also some problem of synchronous translation in
literature and linguistic. The article also analyses various kinds of
translation imp modern English, ips semantical and lexic variants of
translation the nature language.
The article is devoted to the role and the maning of the translation in
bicultural communication,some thoughts and philosophical appreciating of
translation in modern linguistics also about stylis tically translation in
literature and humanitarian shere. In the given article some parts of
translation in contemporary literature of Azerbaijan and literature Western
European countries and Russia are analised.
Rəyçi: Yusif Süleymanov
filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
Filologiya məsələləri, 2017
144
RÜBABƏ MUSAYEVA
ADİU
rübabə.@.mail.ru.
MÜASİR İNGİLİS DİLİNDƏ SİFƏT DÜZƏLDƏN ŞƏKİLÇİLƏR
VƏ ONLARIN AZƏRBAYCAN DİLİNDƏ İFADƏ ÜSULLARI
Açar sözlər: suffiks, grammatika, produktiv, sifət düzəldən, morfoloji, leksika,
semantika.
Ключевые слова: Суффиксы, грамматика, продуктивнсть, образование
прилагательных.
Key words: suffix, grammar, productive, creating adjectives, morphological,
lexics, semantics.
Tədqiqat məqsədindən asılı olaraq, suffikslərin müxtəlif təsnifatından
istifadə olunub və təkliflər olunub. Suffikslər öz mənşəyinə görə, yaratmalı
olduqları nitq hissəsinə görə, işlənmə tezliyinə görə (nə qədər tez-tez ona rast
gəlinir), praktik olmağına görə, xarakteristikalarına görə təsnif olunurlar.
Suffikslər sözün sonunda tam yeni söz əmələ gətirmək üçün yerləşən
sözdüzəldici şəkilçilərdir. Suffiksin semantik dəyəri vardır, amma ona müstəqil
nitq hissəsi kimi rast gəlinmir Nitq hissələri içərisində suffikslər leksik-
qrammatik qruplarina əsasən semantik cəhətdən təsnif olunurlar və nəhayət
amma ən azı olmadan onların əlavə olunduğu kök (stem)-lərin növündən asılı
olaraq təsnif olunurlar. Sinxron yanaşma ilə uyğun olaraq biz müasir ingilis
dilində tez-tez rast gəlinən nitq hissələrinə görə təsnif etməyə başlayaraq bu
daha bu daha məqsədəuyğun olardı. Leksik qrammatik sinif eyni leksik-
qrammatik məna daşıyan leksik elementlər sinifi kimi və həmçinin bu
vahidlərin içərisində ifadə olunan qrammatik kateqoriyalar daxil olan ümumi
formalar sistemi kimi təyin edilə bilər. Bir sinifin elemetləri eyni uyğun söz ilə
əvəz oluna bilər və özünə xas morfoloji nümunə ilə və ümumi sözdüzəldən
affikslər ilə xarakterizə oluna bilərlər.
Sırf sifət əmələ gətirən suffikslərlə yaxından tanış olaq. Hər nitq
hissəsinin öz sözdüzəldici suffiksləri olduğu kimi sifətin də özünə məxsus
sözdüzəldici suffiksləri vardır. Bu suffikslər də müxtəlif qrulara bölünürlər.
Sifət əşyanın əlamətini bildirir və “what”, “what kind of” (necə),
“which” (hansı) suallarına cavab olur. Quruluşuna görə sifətlər:
sadə (big, large, red, niece, etc);düzəltmə (historical, hopeless,
wonderfull);
mürəkkəb (dark-blue, good-looking, brand-new) olurlar.Sadə sifətlər bir
kökdən ibarət olur və onlara heç bir suffiks artırılmır.
Dostları ilə paylaş: |