Filologiya məsələləri, 2017
208
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2002-ci il 31 iyul tarixli, 740
nömrəli Fərmanı ilə yaradılmış, Azərbaycan Respublikasının dövlət
sərhədinin mühafizəsi sahəsində Azərbaycan Respublikasının
qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş səlahiyyətləri həyata keçirən mərkəzi
icra hakimiyyəti orqanıdır. Azərbaycan Xalq Cumhuriyyətinin
yaranmasından sonra 1919-cu ildə milli hökumətin qərarı ilə təsis edilən
Hərbi Nazirliyin tərkibində ölkənin bir sıra güc strukturları, o cümlədən
Sərhəd Qoşunları fəaliyyətə başlayır. Sovet İttifaqı dövründə Sərhəd Xidməti
Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin bir strukturu kimi fəaliyyət göstərib.
Müstəqillik əldə ediləndən sonra Sərhəd Xidməti Milli Təhlükəsizlik
Nazirliyinin tərkibində olub. Dövlət Sərhəd
Xidməti öz fəaliyyətində
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasını, Azərbaycan Respublikasının
qanunlarını, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərman və
sərəncamlarını, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərar və
sərəncamlarını, habelə Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı
beynəlxalq müqavilələri, bu Əsasnaməni və Dövlət Sərhəd Xidmətinin
normativ hüquqi aktlarını rəhbər tutur. Dövlət Sərhəd Xidməti ona həvalə
edilmiş vəzifələri bilavasitə və tabeliyindəki hərbi hissələr və digər orqanları
vasitəsi ilə həyata keçirir. Dövlət Sərhəd Xidmətinin strukturuna baş
idarələr, idarələr, şöbələr və digər qurumlar daxildir. Dövlət Sərhəd
Xidmətinin mərkəzi aparatı,
sərhəd dəstələri, hərbi dəniz və hərbi aviasiya
hissələri, sərhəd nəzarəti dəstələri, hərbi hissələr, habelə digər struktur
bölmələr Dövlət Sərhəd Xidmətinin vahid sistemini təşkil edir. Dövlət
Sərhəd Xidməti fəaliyyətini insan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarına riayət,
qanunçuluq, humanistlik və Silahlı Qüvvələr quruculuğunun təşkilat
prinsipləri əsasında qurur.
Birbaşa Azərbaycan Respublikası Prezidentinə tabe
olan xüsusi hərbi
hissədir.Azərbaycan Respublikasının Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti
birbaşa Azərbaycan Respublikası Prezidentinə tabe olan xüsusi hərbi
hissədir. Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidmətinin əsas vəzifələri Azərbaycan
Respublikası Prezidentinin, digər Dövlət Mühafizəsi Obyektlərinin,
həmçinin Azərbaycan Respublikasında olduqları vaxt xarici ölkələrin dövlət
və hökümət başçılarının təhlükəsizliyinin təmin edilməsi, Azərbaycan
Respublikası Prezidentinin İcra Aparatının, Milli Məclisin, Nazirlər
Kabinetinin, Konstitusiya Məhkəməsinin, Xarici İşlər
Nazirliyinin və
Mərkəzi Seçki Komissiyasının obyektlərinin mühafizəsinin təşkil və təmin
edilməsidir. Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti Dövlət Mühafizəsi
Obyektlərinin və mühafizə olunan obyektlərin təhlükəsizliyinin təmin
edilməsi sahəsində əks-kəşfiyyat fəaliyyətinin subyekti olaraq əməliyyat-
axtarış fəaliyyətini həyata keçirir, Prezident rabitəsini və Xüsusi rabitəni
təşkil edir. Həmçinin Dövlət orqanlarının internet şəbəkəsinin yaradılması və
Filologiya məsələləri, 2017
209
fəaliyyət göstərməsi Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti tərəfindən həyata
keçirilir.
Г.ШАМХАЛОВА
РЕЗЮМЕ
Национальная Армия Азербайджана Гасударственная военная
организация предназначенная для вооруженной защиты свободу
независимости и территориольной целестности Азербайджанской
Республики.Современная Национальная Армия Азербайджана состоит из
сухопутный войск,военно-воздушных сил и войск противовоздушной
обороны,а также военно-морских сил.Днем Азербайджанской Армии
является 26 июня 1918 года.
Современные Вооруженные Силы Азербайджана появились в
годы Карабахского конфликта на основе объединения местной городских
ополчений отрядов самообороны .Современная Азербайджанская Армия
была создано к концу 1993 года.
G.SHAMKHALOVA
SUMMARY
National Army Azerbaijan state military organisation has been of the
Azerbaijan Republic territorial integrity and his independance and for the
guarding freedom he have organised.He is that is consistsof the
land forces from
air strengths air attack defence and Military Sea Strengths.26 of juin 1918 years
is the day of the arising Azerbaijan Military Strengths.Modern Military
StrengthsAzerbaijan he has arisen in the years of Karabakh conflict.
Strengts of National self-defence bunches of and local defencein 1993
years joining they hava created modern National Army.From military strengths
addition there are a few military organisations they in the necessary time he will
be able to invoble for to the defence of the state.
RƏYÇİ: Yusif Suleymanov
Filologiya
üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
Filologiya məsələləri, 2017
210
SABİNA NOVRUZOVA
ASPU
THE LONG AND SHORT VOWELS IN A LANGUAGE
Açar sözlər: sait, uzunluq, keyfiyyət, kəmiyyət, vurğulu, tələffüz
Keywords: vowel, length, quantity, quality, stressed, pronunciation
Ключевые слова: гласный, длина, количество, качество, с ударением,
произношение
Vowel length is an important phonemic factor in many languages. Vowel length
plays a phonetic role in the majority of dialects of British English.
Many languages do not distinguish vowel length phonemically. They usually
distinguish between short and long vowels. A very few
languages distinguish
three phonemic vowel lengths. Some languages with two vowel lengths also
have words in which long vowels appear adjacent to other long or short vowels
of the same type. Some languages do not ordinarily have phonemic vowel
length but permit vowel hiatus may similarly exhibit sequences of identical
vowel phonemes.
Stress is often reinforced by allophonic vowel length, especially when it is
lexical. In French language long vowels always occur on stressed syllables. Two
phonemic lengths indicate the stress by adding allophonic length in Finnish
language. Four distinctive lengths and five physical lengths are distinguished:
short and long unstressed vowels,
short and long stressed vowels, a half-long
vowel.
Vowel length is sometimes better analyzed as a sequence of two identical
vowels in some languages. In some languages morphological treatment of
diphthongs is similar to long vowels. Long vowels can develop into diphthongs
in some languages.
Vowel length contrasts with more than two phonemic levels which are rare.
Several three-level vowel length can be analysed without postulating this
typologically unusual configuration.
There is complementary allophonic vowel length in most dialects of the
English language. Vowels are lengthened before a voiced consonant. For
example, the vowels phoneme /æ/ in /'hæt/ is realised as a short allophone,
because /t/ phoneme is voiceless. The same vowel /æ/ is realized as a slightly
long allophone in /'hæd/.
The English monophthongs are traditionally divided into two subclasses: 5
historically long vowels: /i: , ɑ:, ɔ:, u:, ɜ:/ and 7 historically short vowels: /ı , e,
æ, ʌ, ə, ʊ, o/
Long vowels and short vowels have always difference
in length in the same
phonetic conditions. Long vowels may occur in any position in a word: initial,
middle, final, in open and closed syllables.