Microsoft Word \304\356\352\363\354\345\355\3621

 
 
 
232 
Tümce  içinde  zaman  belirteci  niteliyeni  (örnek  a,  b,  c)  görevini 
üstlenmektedir. 
Deyim değişime uğramamaktadır. 
 
Бить баклуши 
Türkçe anlamı = çubuk kesmek; 
Türkçe karşılığı = sinek avlamak, kaldırım mühendisliği yapmak, aylak aylak 
dolaşmak, avarelik etmek; 
Aslı =  Asıl Rusça 
Bu  deyim  halk  ifadesidir.  Nijegorod  eyaletinde  yaygın  olan  zanaatkarlıkla 
bağlantılıdır. Bu eyalette ahşaptan kaşık, fincan gibi kaplar yapılırdı. Bu tür kapları 
yapmak için ağaç kütüklerinden kesilen odun parçacıklarına lehçelerinde “баклуша” 
(bakluşa) adı verilmekteydi Bu deyimin mecazi anlamı, yapılan bu işin, halk arasında 
güç  ve  yetenek  gerektirmediğine  inanılmasıyla  bağlantılıdır.    “баклуша”  (bakluşa) 
ise tek başına önemsiz bir şey olduğu için basit bir iş yapmayı çağrıştırmaktadır. Bu 
görüş V. .Dal’ tarafından önerilmiş ve daha sonraları pek çok etimolog ve etnograf 
tarafından benimsenmiştir.
375
 
Fakat bu deyimle ilgili tek görüş bu değildir. Bu deyimin kökenleri  hakkında   
son  zamanlarda  çok  sayıda  yeni  görüşler  ortaya  çıkmaya  başlamıştır.  Bu  görüşler 
hakkında  V.M.Mokiyenko’nun  “Russkaya  frazeologiya”  –  Rus  Deyim  bilimi 
kitabında ayrıntılı bir şekilde verilmektedir. 
 
 
 
                                                 
375
 Gruşko, Medvedev, 2000, s. 30 

---

 
 
 
233 
Örnek tümceler; 
a)
  Теперь  можно  ни  о  чём  не  думать  и  бить  баклуши  до  сентября. 
(В.Осеева)
376
 
Artık hiçbir şey düşünmeyip Eylül’e kadar aylak aylak dolaşsak da olur. 
b)
  Папа сказал, что будет нам в деревне баклуши бить, что мы перестали 
быть маленькими и что пора нам учиться. (Л.Толстой)
377
 
Babam,  köyde  yeterince  aylak  aylak  dolaştığımızı,  artık  küçük  çocuk 
olmadığımızı ve öğrenim görmemiz gerektiğini söyledi. 
c)
  Пробовал поступить в институт, провалился, теперь баклуши бьёт.
378
 
Enstitüye girmeye denedi, giremedi, şimdi aylak aylak dolaşıyor
. 
 
Deyim konuşma dilinde karşımıza çıkmaktadır. 
Tümce  içinde  genelde  yüklem  (örnek  a,  b,  c)  görevini  üstlenmektedir.  Bu 
yapı  iki  ögeli  tümcelerde  şimdiki  ve  geçmiş  zamanda    ya  da  mastar  halinde 
“привыкнуть”  (privıknut’)  -  alışmak,  “начать”  (naçat’)  -  başlamak, 
“продолжать”  (prodoljat’)  –  devam  etmek,  “перестать”  (perestat’)  –  kesmek, 
vazgeçmek
  gibi  fiillerle  birlikte  kullanılığında.  Öznesiz  tümcede  ise  mastar  halinde 
ve  “хватит”  (hvatit)  –  yeter,  kes  ve  “нечего”  (neçego)  -  faydasız  sözcükleriyle 
birlikte  kullanılmaktadır.  Fiil  hem  tekil  halde  hem  de  çoğul  halde 
kullanılabilmektedir.  sim ise sadece çoğul haldedir.  
 
 
 
                                                 
376
 E.A. Bıstrova, 1998, s. 21 
377
 Ö.Aydın Süer, 1999, s. 6 
378
 R. .Yarantsev, 1981, s. 148 

---

 
 
 
234 
Быльём поросло 
Türkçe anlamı = otla kaplandı; 
Türkçe karşılığı =  geçmişe mazi derler, üzerinden çok zaman geçti, 
köprülerin altından çok sular aktı; 
Aslı =  Asıl Rusça. 
Bu  deyim  Rusça  ve  Beyaz  Rusça’da  bilinmektedir.  “Было  да  быльём 
поросло”  (bılo  da  bıl’yom  poroslo)  –  oldu,  ama  üzerinden  çok  zaman  geçti.    Bu 
deyiş  ise    “было  да  прошло,  и  быльём  поросло”  (bılo  da  proşlo,  i  bıl’yom 
poroslo)  atasözünün  kısaltılmasıyla  meydana  gelmiştir.    “Быльё”  (bıl’yo)  sözcüğü 
pek çok Slav dilinde bilinmekteydi ve “быльём поросло” (bıl’yom poroslo) deyimi 
içinde  eskiden  kullanılan  anlamıyla  ortaya  çıkmaktadır.  “Быльё”  (bıl’yo)  sözcüğü  
“быть”  (eski  anlam  –  “расти”  (rasti)  –  büyümek)  fiilinden  türetilmiştir  ve  bitki 
anlamına  gelmektedir.  “поросло”  (poroslo)  –  (ot)  filizlendi  ve  büyüdü  fiili  bu 
deyimin  bitkiyle  ilgili  olduğunu  açık  bir  şekilde  göstermektedir.  lk  zamanlarda 
“быльём поросло” = “заросло травой” (zaroslo travoy) – otla kaplandı ifadesi: 
kullanılmayan,  üzerinde  uzun  süredir  dolaşılmayan  toprak  parçası  için 
kullanılmaktaydı.  Zamanla  uzun  süre  önce  yapılan  işler  ifade  etmek  için 
kullanılmaya  başlamıştır.    Bu  deyim  17.  ve  18.  yüzyıllarından  itibaren  edebi  dilde 
kullanılmaktadır.
379
 
 
 
 
 
                                                 
379
 Daha fazla bilgi için V.M.Mokiyenko, 2005, s.75-76 

---

 
 
 
235 
Örnek tümceler; 
a)
  Ведь то, что случилось в гимназии, с лишком десять лет назад, быльём 
поросло. (Боборыкин)
380
 
Lisede  olanların  üstünden  on  yıldan  fazla  bir  zaman  geçti  ve  köprülerin 
altından çok sular aktı. 
b)
  – А вы на мой отряд не сердитесь, что так встретили. Не разобрали. 
- Ну, кто старое помянет ... Было и быльём поросло. 
381
 
- Birliğime, sizi bu şekilde karşıladılar diye kızmayın. Sizi tanıyamadılar. 
- Eskilere dönmeyelim… Tamam oldu, ama geçmişe mazi derler. 
 
Deyim konuşma dilinde karşımıza çıkmaktadır. 
Tümce içinde genelde yüklem (örnek a, b) görevini üstlenmektedir.  
Deyim  değişmemektedir. 
Çağdaş Rusça’da “быльё” (bil’yo) - ot sözcüğü sadece bu deyim içerisinde 
kullanılmaktadır. 
 
Валять дурака 
Türkçe anlamı =  aptalı bir  yandan bir yana yuvarlamak; 
Türkçe karşılığı = 1. avarelik, aylaklık etmek; 
                              2. gayri ciddi davranmak, soytarılık etmek; 
                              3. işi aptallığa vurmak, anlamamazlıktan gelmek; 
Aslı =  Asıl Rusça. 
                                                 
380
 Ö.Aydın Süer, 1999, s. 15 
381
 R. .Yarantsev, 1981, s. 220 

---