Microsoft Word \304\356\352\363\354\345\355\3621

 
 
 
228 
Убить / убивать время 
Türkçe anlamı = zaman öldürmek; 
Türkçe karşılığı = zaman öldürmek;  
Aslı =  “tuer le temps” Fransızca’dan geçen taklit. 
Bu  deyim  Rusça’ya  18.  yüzyılın  sonu,  19.  yüzyılın  başında  geçmiştir. 
Karamzin  bunun  Fransızca’sından  geçen  bir  taklit  olduğunu  “Письма  русского 
путешественника”  (pis’ma  russkogo  puteşestvennika)  –  Rus  Gezgininin 
Mektupları
’nda açıkça belirtmekte ve şöyle demektedir: “Zürih’te oyun kağıtlarının 
satılıp satılmadığını bilmiyorum. En azından buralarda kimse kağıt oynamıyor. Ben 
ise  zaman  öldürmek  için  (bu  galitsizm
365
  için  beni  affedin)  daha  iyi  bir  araç 
bilmiyorum…” (Zürih, 1789)
366
 
 
Örnek tümceler; 
a)
  Я, убивая время, шатался по городу... (И.Бунин)
367
 
Zaman öldürmek için şehirde dolaşıyordum. 
b)
  С  час  наблюдал,  как  работали  старатели.  Жаль  было  смотреть,  как 
даром убивали время. (Д.Мамин-Сибиряк)
368
 
Bir  saattir  altın  arayıcılarının  nasıl  çalıştığını  gözlüyordum.  Nasıl  başa 
zaman öldürdüklerini izlemek çok açıydı. 
 
Deyim konuşma dilinde karşımıza çıkmaktadır. 
                                                 
365
  galitsizm  (lat.  gallicus  –  гальский)  Rus  diline  Fransızca’dan  alıntılanmış  sözcükler,  ifadeler  ve 
yapılar hakkında kullanılan terim. Daha fazla bilgi için bkz. D.E. Rozental’, M.A. Telenkova, Slovar’ 
lingvistiçeskih terminov, Moskva, Oniks 21 vek, 2003, s. 77   
366
 V.M.Mokiyenko, 2005, s. 127 
367
 E.A. Bıstrova, 1998, s. 229 
368
 a.g.e. s. 229 

---

 
 
 
229 
Tümce  içinde  yüklem  (örnek  b)  ve    hareket  belirteci  niteliyeni  (örnek  a) 
olarak kullanılmaktadır. Fiil genelde geçmiş ve şimdiki zamanda kullanılır. Fiil hem 
tekil halde, hem de çoğul halde kullanılabilmektedir.  sim ise sadece tekil haldedir. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
 
 
230 
3.10. Asıl Rusça Deyimler 
 
Без пяти минут (кто-либо) 
Türkçe anlamı = beş dakikasız; 
Türkçe karşılığı = neredeyse, -masına bir şey kalmadı; 
Aslı =  Asıl Rusça. 
Birinin yakında mesleğinde yükseleceği ya da diploma alacağı v.b. hallerde 
kullanılır. 
 
Örnek tümceler; 
a)
  И папа мой врач, и мама тоже, и я, как известно, врач без пяти минут. 
(В.Аксёнов)
369
 
Babam  doktor,  annem  de  öyle.  Ben  ise,  bildiğiniz  üzere,  neredeyse  doktor 
sayılırım. 
b)
  Я  без  пяти  минут  профессор  и  почётный  член  французского  города 
Нура. (Токарева)
370
 
Ben neredeyse profesörüm ve Fransız şehri olan Nur’un fahri üyesiyim. 
c)
  Женя лениво сообщил, что он без пяти минут врач. (Ю.Герман)
371
 
Jenya neredeyse doktor olduğunu üşenerek bildirdi. 
 
Deyim konuşma dilinde karşımıza çıkmaktadır. 
Tümce  içinde  hareket  belirteci  niteliyeni  (örnek  a,  b,  c)  görevini 
üstlenmektedir. 
                                                 
369
 Ö.Aydın Süer, 1999, s. 4 
370
 N.V.Basko, 2002, s. 10 
371
 E.A. Bıstrova, 1998, s. 20 

---

 
 
 
231 
Deyim değişime uğramamaktadır. 
 
Битый час 
Türkçe anlamı = tam bir saat;  
Türkçe karşılığı = saatlerce, çok uzun süre, tam bir saattir; 
Aslı =  Asıl Rusça. 
Büyük  prens  (knyaz)  Vasiliy  Dmitriyeviç  1404  yılında  Moskova’da 
Avrupa’nın  ilk  kulelerinden  biri sayılan  saat  kulesini  inşa etmeleri  konusunda  emir 
vermiştir. Ve o zamanlardan beri bu deyimin ortaya çektiğini inanmaktadır. 
 “Час”  (ças)  –  saat  sözcüğü  eskiden  “время”  (vrem’a)  –  zaman  anlamına 
gelmekteydi.  Dolayısıyla    “битый  час”  (bitiy  ças)  –  saatin  bir  vuruşundan  diğer 
vuruşuna kadar geçen zamanı göstermektedir.
372
 
 
Örnek tümceler; 
a)
  Мы  прождали  в  очереди  битый  час,  но  так  и  не  попали  на  приём  к 
чиновнику.
373
 
Uzun süre kuyrukta bekledik, ama yine de memurun yanına kabul edilmedik. 
b)
  Подавленный своей неудачей, сижу у окна битый час. (Ю.Юрьев)
374
 
Başarısızlığın ezikliği altında saatlerdir pencerenin kenarında oturuyorum. 
c)
  Битый час простояли мы на дороге ожидая попутную машину. 
Aynı yöne giden arabayı bekleyerek saatlerce yolda durduk. 
 
Deyim konuşma dilinde karşımıza çıkmaktadır. 
                                                 
372
 N.M.Şanskiy,  1987, s. 16 
373
 N.V.Basko, 2003, s. 37 
374
 Ö.Aydın Süer, 1999, s. 6 

---