Microsoft Word \304\356\352\363\354\345\355\3621

 
 
 
240 
Влезть / влезать в душу 
Türkçe anlamı =  canın içine girmek; 
Türkçe karşılığı = 1. içini okumak, çok iyi tanımak; 
                              2. kalbini fethetmek, güvenini kazanmak, kafaya almak; 
Aslı =  Asıl Rusça. 
Bu deyim hakkında bir kaç görüş vardır.  
Şanskiy’in görüşüne göre bu deyim asıl Rusça’dır ve bir hırsızın yabancı bir 
eve girmesiyle ilgili olan “влезть в дом” (vlezt’ v dom) ifadesiyle bağlantılıdır.
391
  
Mokiyenko’nun görüşüne göre ise bu deyim bir insanın ruhuna girmenin ya 
da  ruhunu  okumanın  olanaksız  olmasıyla  bağlantılıdır.  Çünkü  bir  insanın  ruhunu 
ancak  Tanrı  okuyabilir.  Ama  şeytan  da  bunu  ister.  Dolayısıyla  deyimin  olumsuz 
anlamda kullanımı bu “şeytani” istekle bağlantılıdır.
392
 
 
Örnek tümceler; 
a)
  Он  до  такой  степени  влез  к  ним  в  душу,  до  такой  степени  стал 
пользоваться  их  доверием,  что  я  и  сестра  решились  во  что  бы  то  ни 
стало избавить то него дядю и тётку. (Григорович)
393
 
Onların  gönlünü
  öylesine  fethetmiş,  öylesine  güvenlerini  kazanmıştı  ki,  kız 
kardeşimle ben, ne pahasına olursa olsun dayımla halamı ondan kurtarmaya 
kararlıydık. 
 
 
                                                 
391
 N.M.Şanskiy,  1987, s. 28 
392
 V.M.Mokiyenko, 2005, s. 212 
393
 Ö.Aydın Süer, 1999, s. 33 

---

 
 
 
241 
b)
  Я тебя свезу сегодня к Купавиной; подружись с ней, да в душу-то к ней 
влезь; она женщина не хитрая, а тебя учить нечего. (Островский)
394
  
Bugün seni Kupavina’ya götüreceğim. Onunla dostluk kur, gönlünü fethet. O 
kurnaz bir kadın değildir. Bu konuda seni eğitmeye gerek yok. 
 
Deyim konuşma dilinde karşımıza çıkmaktadır. 
Tümce  içinde  yüklem  (örnek  a,  b)  görevini  üstlenmektedir.  Fiil  şimdiki  ve 
geçmiş  zamanda  kullanılmalı  ve  yanında  mutlaka    kimin    kalbini  fethetmek  ve 
güvenini kazanmak istenirse  belirtilmelidir (к кому? ya da кому?). Fiil hem tekil 
halde hem de çoğul halde kullanılabilmektedir.  sim ise sadece tekil haldedir. 
 
Во весь дух (мах, опор) 
Türkçe anlamı =  tüm nefesiyle; 
Türkçe karşılığı = çok çabuk, son hızla, var gücüyle, dolu dizgin gitmek, 
arkasından kurşun yetişmemek;   
Aslı =  Asıl Rusça. 
Deyimde bulunan “дух” (duh) – ruh  sözcüğü bu deyimin içinde  “дыхание” 
(dıhaniye) – nefes anlamına gelmektedir. Deyimin tam anlamı nefesin yettiği kadar, 
yani  çok  çabuk,  var  gücüyle  koşmaktır.  Eskiden  “опор”  (opor)  sözcüğü  sadece 
atların ön ve arka ayaklarını aynı anda yerden keserek dört nala koşmaları anlamında 
kullanılmaktaydı.  Günümüzde  ise  “опор”  (opor)  sözcüğü  aynı  anlamıyla    insanlar 
için de kullanılmaktadır.
395
 
 
                                                 
394
 R. .Yarantsev, 1981, s. 249 
395
 Gruşko, Medvedev, 2000, s. 74 

---

 
 
 
242 
Örnek tümceler; 
a)
  Лошадь неслась во весь опор, словно ей передалось бешенство хозяина, 
словно поняла она, что надо спешить, надо, надо. (Н.Вирта)
396
 
At  var  gücüyle  koşuyordu;  sanki  sahibinin  telaşı  ona  da  geçmiş  ve  acele 
etmenin gerekliliğini anlamıştı.  
b)
  Они дорогой самой краткой  
Домой летят во весь опор. (Пушкин.)
397
 
Onlar en kısa yoldan 
Dolu dizgin uçarcasına eve gidiyorlar. 
c)
  Мальчик поднял кольцо, во весь дух пустился бежать – и в три минуты 
очутился у заветного дерева. (А.Пушкин)
398
 
Oğlan yüzüğü yerden aldı, dolu dizgin koşmaya başladı ve üç dakika içinde 
gizli ağaca ulaştı.  
 
Deyim konuşma dilinde karşımıza çıkmaktadır. 
Tümce  içinde  hareket  belirteci  niteliyeni  (örnek  a,  b,  c)  görevini 
üstlenmektedir.  “Бежать”  (bejat’)  -  koşmak,  “ехать”  (yehat’)  -  araçla  gitmek, 
“мчаться” (mçat’s’a) – çok hızlı gitmek fiilleriyle birlikte kullanılmaktadır. 
Deyim değişime uğramamaktadır. 
 
Водой не разольёшь (кого-либо) 
Türkçe anlamı =  su ile ayıramazsın; 
Türkçe karşılığı = aralarından su sızmaz, çok sıkı fıkı; 
                                                 
396
 Ö.Aydın Süer, 1999, s. 34 
397
 R. .Yarantsev, 1981, s. 261 
398
 E.A. Bıstrova, 1998, s. 50 

---

 
 
 
243 
Aslı =  Asıl Rusça. 
Bu  deyim  Rus  köylerinde  köylülerin  kavga  eden  hayvanları  (öküzleri) 
birbirinden başka türlü ayıramadıkları zaman hayvanlara su dökmesiyle bağlantılıdır. 
Buradan  deyimin  mecazi  anlamı  da  ortaya  çıkmaktadır.  Her  zaman  sıkı  dost  olan 
arkadaşları su bile ayıramaz.
399
 
 
Örnek tümceler; 
a)
  Вот  мы  с  Костькой  стали  соперниками,  -  язвительно  заметил  Алёшка 
Зинаиде...  А  были  друзья...  Да  ещё  какие  –  водой  не  разлить. 
(Е.Белянкин)
400
 
Al’oşka,  Zinaida’ya  iğneli  bir  şekilde:  “ şte  Kost’ka  ile  rakip  olduk…  Oysa 
bir zamanlar dosttuk. Hem de ne dost, - aramızdan su sızmazdı” dedi. 
b)
  Мы  с  Сергеем  настоящие  друзья  ещё  со  школьных  лет,  нас  водой  не 
разольёшь.
401
 
Okul yıllarında beri Sergey ile gerçek dostuz, aramızdan su sızmaz
.  
c)
  А какими они друзьями были, водой не разлить. (И.Эренбург)
402
 
Ne arkadaştılar, aralarından su sızmazdı. 
 
Deyim konuşma dilinde karşımıza çıkmaktadır. 
Tümce  içinde  yüklem  (örnek  a,  b,  c)  görevini  üstlenmektedir.  Fiil  genelde 
şimdiki zamanda ya mastar halinde ya da ikinci tekil şahıs olarak kullanılmaktadır. 
 
                                                 
399
 N.M.Şanskiy,  1987, s. 29 
400
Ö.Aydın Süer, 1999, s. 37  
401
 N.V.Basko, 2002, s. 40 
402
 E.A. Bıstrova, 1998, s. 53 

---