Microsoft Word \304\356\352\363\354\345\355\3621

 
 
 
248 
cehennemde  kazan  ateşleri  yakılıncaya  kadar  bu  günahkarları  sigara  dumanını 
içlerine çekmeye zorlatarak eziyet çekecekleri konusunda korkutmuşlardır.
415
 
 
Örnek tümceler; 
a)
  Я  тогда  ботальоном  командывал.  Дали  мы  фашистам  прикурить  у 
одной реки в Белоруссии.(В.Мильчагов)
416
 
O  zamanlar  tabur  komutanıydım.  Beyazrusya’da  bir  nehrin  kenarında 
faşistleri perişan ettik. 
b)
  Лодейное поле – тихий городок. Отсюда фрегаты спустились в Балтику 
и дали прикурить шведам. (В.Конецкий)
417
 
Lodeynoye  pole  sessiz  bir  şehirdir.  Buradan  firkateynler  Baltiğ’e  indiler  ve 
sveçlilere günlerini gösterdiler. 
c)
  Вот придёшь ты домой, я тебе дам прикурить. 
Eve gelirsin, canına okurum. 
 
Deyim konuşma dilinde karşımıza çıkmaktadır. 
Tümce  içinde  yüklem  (örnek  a,  b)  görevini  üstlenmektedir.  “Дать”  (dat’)  - 
vermek
 fiili genelde geçmiş ve gelecek zamanda olup hem tekil halde hem de çoğul 
halde  kullanılmaktadır.  “Прикурить”  (prikurit’)  -  ateş  vermek,  sigarasını  yakmak 
fiili ise mastar halde kullanılmaktadır. 
 
 
 
                                                 
415
 Gruşko, Medvedev, 2000, s. 116-117 
416
 Ö.Aydın Süer, 1999, s. 66 
417
 A. .Molotkov, 1978, s. 128 

---

 
 
 
249 
Дело в шляпе 
Türkçe anlamı = iş şapkanın içinde; 
Türkçe karşılığı = işler yolunda, çantada keklik, mesele halloldu bil, iş 
avucumda;  
Aslı =  Asıl Rusça. 
Bu deyim, eski zamanlarda her türlü tartışmalı işlerin çözümlenmesi için kura 
çekilmesiyle bağlantılıdır. Eskiden bir şapkanın içine bozuk para, kurşun parçacıkları 
ya  da  buna  benzer  nesneler  konur,  bunlardan  biri  işaretlenirdi.  Kura  çekenlerden 
hangisi işaretli nesneyi bulursa şanslı olur ve bu işi kazanırdı.
418
 
 
Örnek tümceler; 
a)
  Да,  Костя.  Дело  наше,  как  говорится,    дело  в  шляпе.  Сообщение  моё 
слушали  с  большим  интересом.  Вся  твоя  программа  принята. 
(Г.Матвеев)
419
 
Evet, Kostya. Bizim iş, nasıl derler, çantada keklik. Haberimi büyük bir ilgi 
ile dinlediler. Tüm programın kabul edildi. 
b)
  Встречается  мне  сам  Кондрашкин-папенька  и  говорит,  что  ваше  дело 
уже  в  шляпе,  что  только  переедете  с  дачи  в  город,  то  сейчас  же  и 
свадьба. (Чехов)
420
 
Kondraşkin,  kayınpederim  karşımıza  çıktı  ve  siz  yazlıktan  şehre  taşınır 
taşınmaz hemen düğün olacağını, bu işin çantada keklik olduğunu söyledi. 
 
Deyim konuşma dilinde karşımıza çıkmaktadır. 
                                                 
418
 V.M.Mokiyenko, 2005, s. 179 
419
 Ö.Aydın Süer, 1999, s. 68 
420
 R. .Yarantsev, 1981, s. 224 

---

 
 
 
250 
Tümce içinde tümce (örnek a, b) görevini üstlenmektedir.  
Deyim tekil halde kullanılmaktadır. 
 
Для отвода глаз 
Türkçe anlamı =  gözünü ayırmak için; 
Türkçe karşılığı = göz boyamak için, görünüşü kurtarmak için, ağzına bir 
parmak bal çalmak için; 
Aslı =  Asıl Rusça. 
Bu  deyim  üfürükçülerin  büyü  yaparken  söylediği  sözlerle  ve  yaptığı 
hareketlerle  bağlantılıdır.  Üfürükçülerin  dünyasında  “отводить  глаза”  (otvodit’ 
glaza) ifadesi doğrudan anlam taşımakta ve “aldattığı kişinin inanmasını sağlayan bir 
halüsinasyon  yaratmayı”  ifade  etmekteydi.  Bu  büyü  sadece  kandırmak  için  değil, 
aynı 
zamanda 
hastanın 
dikkatini 
hastalıktan 
uzaklaştırmak 
için 
de 
kullanılmaktaydı.
421
 
 
Örnek tümceler; 
a)
  А  для  отвода  глаз  переведите  небольшую  сумму  и  другим  лидерам 
русской эмиграции. (В.Ардамацкий)
422
 
Göz boyamak için, küçük bir miktarı Rus göçmenlerinin diğer liderlerine de 
dağıtınız. 
 
 
                                                 
421
 V.M.Mokiyenko, 2005, s. 504 
422
 Ö.Aydın Süer, 1999, s. 71 

---

 
 
 
251 
b)
  Многие депутаты парламента лишь для отвода глаз говорят о народных 
проблемах,  на  самом  же  деле  их  беспокоит  только  личное 
благосостояние. (из прессы)
423
  
Meclisin  milletvekilleri    sadece  göz  boyamak  için  halkın  problemleri 
hakkında  konuşuyorlar,  gerçekte  ise  onları  sadece  kendi  çıkarları 
ilgilendiriyor. 
 
Deyim konuşma dilinde karşımıza çıkmaktadır. 
Tümce içinde hareket belirteci niteliyeni (örnek a, b) görevini üstlenmektedir. 
Deyim değişime uğramamaktadır. 
 
Душа в пятки ушла 
Türkçe anlamı = canı topuklarına kadar indi; 
Türkçe karşılığı = aklı çıkmak, yüreği üç buçuk atmak, çok korkmak; 
Aslı =  Asıl Rusça. 
Bu deyim, Homeros’un “ lyada” yapıtıyla bağlantılıdır. Bu yapıtta Hektor’un 
Yunanlılar üzerinde oluşturduğu izlenim, bir avcının beklemediği bir anda bir aslanla 
karşı  karşıya  geldiğinde  duyduğu  korkuya  benzetilmiştir.  O  anda  Homeros  şöyle 
demiştir: “Herkes titredi ve herkesin cesareti ayaklarına kadar indi.” Rus deyimi ise 
bu  ifadeye  benzeterek  ortaya  çıkmıştır.  Rusça’daki  bu  deyimin  tam  anlamı  ise 
ansızın bir korku hissedildiği zaman  tüm düşüncelerin  ve hislerin sadece o yerden  
kaçmasıyla ilgilidir. 
424
 
 
                                                 
423
 N.V.Basko, 2002, s. 64 
424
 Gruşko, Medvedev, 2000, s. 134 

---