Microsoft Word \304\356\352\363\354\345\355\3621

 
 
 
256 
Örnek tümceler; 
a)
  Смею  заметить,  профессию  выбирают  как  жену,  один  раз  и  на  всю 
жизнь. В нашем возрасте это следует зарубить на носу. (Ю.Бондарев)
437
 
Şunu belirtmeliyim ki, meslek, bir eş gibi, bir kez ve yaşam boyu için seçilir. 
Bizim yaşımızda bunu aklımızın bir köşesine yazmak gerekir. 
b)
  Заруби себе на носу: в жизни рассчитывай только на самого себя.  
Aklının bir köşesine yaz: bu hayatta sadece kendine güvenmelisin. 
c)
  Сырость  для  детей  так  же  вредна,  как  голод.  Заруби  себе  на  носу  и 
выбирай квартиру посуше. (А.Чехов)
438
 
Çocuklar  için  nem,  açlık  gibi  zararlıdır.  Aklının  bir  köşesine  yaz  ve  evi 
seçerken rutubetli olmamasına dikkat et. 
d)
  Тот,  кто  часто  говорит  «дурак»,  чаще  всего  сам...  не  слишком  умный 
человек. Заруби это себе на носу. (В.Катаев)
439
 
“Aptal”  kelimesini  sık  sık  söyleyen  bir  kişi,  genelde  kendisi  de  fazla  akıllı 
olmayan bir insandır. Aklının bir köşesine bunu yaz. 
 
Deyim konuşma dilinde karşımıza çıkmaktadır. 
Tümce içinde yüklem (örnek a, b, c) görevini üstlenmektedir. Fiil geçmiş ve 
gelecek zamanda hem tekil halde hem de çoğul halde, bazı fiillerle birlikte ise mastar 
halinde  kullanılmaktadır.  sim sadece tekil halde kullanılır. 
 
 
 
                                                 
437
 Ö.Aydın Süer, 1999, s. 88 
438
 .A. Bıstrova, 1998, s. 91  
439
 V.M.Mokiyenko, 2004 s. 357 

---

 
 
 
257 
Зубы заговаривать / заговорить (кому-либо) 
Türkçe anlamı = ağrıyı geçirmek için dişe okuyup üflemek; 
Türkçe karşılığı = maval okumak, laf kalabalığına getirmek, kıvırtmak; 
Aslı =  Asıl Rusça. 
Asıl  Rusça  olan  bu  deyim,  hastaları  büyülü  sözlerle  ve  okuyup  üfleyerek 
iyileştirmekle bağlantılıdır. Bu tür büyülü sözlerin bazılarının diş ağrısına iyi geldiği 
düşünülmekteydi.  Üfürükçüler  ya  da  kocakarılar  dişe  okuyarak  hastanın  etrafında 
fısıldaşır ve su serperlerdi. Bu şekilde diş ağrısının geçmesi gerekirdi. Tıptan çok bu 
tür  büyücülere  inanan  insanlar  her  zaman  var  olmuştur.  Ancak,  bu  tür  büyülere 
inanmayanlar da çoktu. Bu  nedenle  bu deyimin ironik  anlamı  buna  inanmayanlarla 
bağlantılıdır.  Bu  deyim  bir  kişiye  inanılmadığı  zaman,  konuşmayı  durdurmak 
amacıyla kullanılmaktadır.
440
 
 
Örnek tümceler; 
a)
  Хватит! Ты не хитри, не плачь тут и зубы нам не заговаривай. Говори 
прямо: зачем приехал? (Шолохов)
441
 
Yeter! Kurnazlığa kalkışma, ağlama ve bize maval okuma. Açıkça söyle; niçin 
geldin? 
b)
  Ты,  товарищ  Непряхин,  мне  зубы  не  заговаривай..,  не  трать  попусту 
красивых слов. (М.Алексеев)
442
  
Sen, yoldaş Nepryahin,  bana  maval okuma, güzel sözleri de boşa harcama. 
 
Deyim konuşma dilinde karşımıza çıkmaktadır. 
                                                 
440
 N.M.Şanskiy,  1987, s. 56 
441
 Ö.Aydın Süer, 1999, s. 85 
442
 R. .Yarantsev, 1981, s. 250 

---

 
 
 
258 
Tümce içinde yüklem (örnek a, b) görevini üstlenmektedir.  ki ögeli tümcede 
fiil şimdiki ve geçmiş zamanda  ya da “стать” (stat’) - başlamak, “начать” (naçat’) 
– başlamak gibi fiillerle birlikte  mastar halinde kullanılmaktadır. Öznesiz tümcede 
ise  mastar  halinde  “нечего”  (neçego)  -  faydasız  sözcüğüyle  birlikte  kullanılır. 
Olumsuz  “не” (ne) - siz ekiyle birlikte fiil emir kipinde kullanılmaktadır. Fiil hem 
tekil halde hem de çoğul halde kullanılabilmektedir.  sim ise sadece çoğul haldedir. 
 
Колоть глаза 
Türkçe anlamı =  göze batırmak; 
Türkçe karşılığı = 1. başına kakmak, yüzüne vurmak, azarlamak; 
                              2. göze batmak, rahatsız etmek; 
Aslı =  Asıl Rusça. 
Bu deyim “Правда глаза колет” (pravda glaza kolet) – doğruluk göze batar 
atasözünün  temelinde  ortaya  çıkmıştır.  Birinin  hatasını  adil  bir  şekilde  kendisine 
anlatırken hatalı kişinin gözlerini kaçırmasıyla ya da indirmesiyle bağlantılıdır. 
443
 
 
Örnek tümceler; 
a)
  Я твёрдо решил: если не поступлю – уйду из дому, не стерплю, чтобы 
глаза кололи неудачей. (М.Лужанин)
444
 
Kesin karar verdim: eğer bir yere giremezsem evden gideceğim, başarısızlığı 
başıma kakmalarına dayanamam. 
 
                                                 
443
 V.M.Mokiyenko, 2005, s. 139 
444
 Ö.Aydın Süer, 1999, s. 115 

---

 
 
 
259 
b)
  Дайте честное слово, что вы предадите вечному забвению мои глупости 
и перестанете колоть мне ими глаза. (Гончаров)
445
  
Yaptığım  aptallıkları  hiç  olmamış  sayacağınıza  ve  bunları  başıma  kakmayı 
keseceğinize dair şeref sözü veriniz. 
 
Deyim konuşma dilinde karşımıza çıkmaktadır. 
Tümce içinde yüklem (örnek a, b) görevini üstlenmektedir. Fiil hem geçmiş, 
hem  şimdiki  hem  de  gelecek  zamanda  ya  da  “перестать”  (perestan’)  –  bitirmek  
fiiliyle  ve  “хватит”  (hvatit)  -      yeter,  “не  надо”  (ne  nado)  –  gereksiz  gibi 
sözcüklerle birlikte mastar halinde kullanılmaktadır. Fiil  hem tekil durumda, hem de 
çoğul durumda kullanılmaktadır.  sim ise sadece çoğul haldedir. 
 
Куры денег не клюют 
Türkçe anlamı = tavuklar parayı gagalamıyor; 
Türkçe karşılığı = haddi hesabı yok, çok zengin, paraya para dememek, 
denizde kum onda para; 
Aslı =  Asıl Rusça. 
Bu deyimde ilk önceleri “деньги” (den’gi) - para yerine “зерно” (zerno) – 
yem
, tahıl, hububat  sözcüğü kullanılmaktaydı. Bu deyimin “У него зерна столько, 
что и куры не клюют” ( u nego zerna stol’ko, çto i kurı ne k’uyut) – onun o kadar 
çok  yemi  var  ki,  tavuklar  bile  yemiyor  (gagalamıyor)  ş
eklinde  kullanıldığı 
sanılmaktadır.  Yani,  bu  insan  o  kadar  zengin  ki  onun  tok  tavukları  bile  yem 
                                                 
445
 A. .Molotkov, 1978, s. 202 

---