Microsoft Word \304\356\352\363\354\345\355\3621

 
 
 
244 
Всякая всячина 
Türkçe anlamı = her türlü; 
Türkçe karşılığı = karmakarışık, her türlü, gelişigüzel, her telden; 
Aslı =  Asıl Rusça. 
Şanskiy’e göre bu deyim, 18. yüzyılda kraliçe II Katerina’nın yayınladığı bir 
derginin adından gelmektedir.
403
  
Mokiyenko  ise  Şanskiy’in  bu  görüşü  savunurken  bir  bilim  adamı  olan  M. . 
Mihelson’dan esinlendiğini düşünmektedir. Mihelson’un bu görüşü ortaya koyarken 
aslında  derginin  adıyla  deyim  arasında  doğrudan  bir  bağlantı  kurmadığını 
savunmaktadır.  Ona  göre,  “всякая  всячина”  (vs’akaya  vs’açina)  deyimi,  Rus  halk 
dilinde  yaygın  olarak  kullanılan  tekrarlamalı    (“всего-навсего”  (vseho-navsego)  – 
topu topu, kala kala
, “все и вся” (vse i vs’a) – herkes) gibi sözcüklere benzer olarak 
oluşturulmuştur. Dolayısıyla Mihelson bu deyimin söz edilen dergi ortaya çıkmadan 
önce  de  kullanılmakta  olduğunu  ve  derginin  adının  da  buradan  gelmiş  olduğunu 
savunmaktadır.
404
   
 
Örnek tümceler; 
a)
  Дедушка Герасим был человек старый и следовательно опытный. Много 
изведал  на  веку  своём  всякой  всячины  и  больше  всего  горестей. 
(Григорович)
405
  
Gerasim  dede  yaşlı,  dolayısıyla  da  gün  görmüş  bir  kişiydi.  Zamanında 
başından  her türlü şey, çoğunlukla da acı olaylar geçmişti. 
                                                 
403
 N.M.Şanskiy,  1987, s. 99 
404
 V.M.Mokiyenko, 2005, s. 128 
405
 Ö.Aydın Süer, 1999, s. 44 

---

 
 
 
245 
b)
  С  самого  детства  она  проводила  дни  свои  в  гостиной,  сидя  возле 
маменьки и слушая всякую всячину. (Лермонтов)
406
 
Çocukluğundan  beri  günlerini  misafir  odasında,  anneciğinin  yanında 
oturarak ve her telden konuşmaları dinleyerek geçirirdi. 
c)
  Старушка  несла  полный  кошель  всякой  всячины  –  картошки,  щавеля, 
луку. (Каверин)
407
  
htiyar  kadın  patates,  kuzukulağı,  soğan  gibi  her  türlü  şeyle  dolu  çantayı 
taşıyordu. 
 
Deyim konuşma dilinde karşımıza çıkmaktadır. 
Tümce içinde nesne (örnek a, b, c) görevini üstlenmektedir. 
Deyim tekil halde kullanılmaktadır. 
 
Вылететь в трубу 
Türkçe anlamı =  bacadan uçup gitmek; 
Türkçe karşılığı = 1. iflas etmek, topu atmak, beş parasız kalmak; 
                              2. ziyan olmak, harcanıp gitmek; 
Aslı =  Asıl Rusça. 
Bu deyim  soba  bacasının  tamamen açık  bırakılması  sonucunda  ortaya  çıkan 
odun  israfıyla  bağlantılı  olan  “пустить  на  ветер”  (pustit’  na  veter)  –  havaya 
savurmak
, “пустить в трубу” (pustit’ v trubu) – bacaya savurmak ifadeleriyle aynı 
anlamdadır.
408
  
 
                                                 
406
 A. .Molotkov, 1978, s. 86 
407
  a.g.e. s. 87 
408
 V.M.Mokiyenko, 2005, s. 699 

---

 
 
 
246 
Örnek tümceler; 
a)
  Вдруг мне говорили, что Краснопёрый вылетел в трубу с дефицитом в 
два миллиона. (Боборыкин)
409
 
Birdenbire herkes, bana Krasnopyorıy’ın iki milyon açık vererek iflas ettiğini 
söylemeye başladı. 
b)
  Многие  коммерческие  банки  вылетели  в  трубу  после  финансового 
кризиса. (из прессы)
410
 
Ekonomik krizden sonra pek çok ticari banka iflas etti.  
c)
  Наше  такое  дело:  сегодня  богат,  всё  есть,  а  завтра  в  трубу  вылетел. 
(Мамин-Сибиряк)
411
 
Bizde  işler  şöyledir:  bugün  zenginsin,  her  şeyin  var,  ama  yarın  beş  parasız 
kalırsın. 
 
Deyim konuşma dilinde karşımıza çıkmaktadır. 
Tümce içinde yüklem (örnek a, b, c) görevini üstlenmektedir. Fiil daha çok 
geşmiş  zamanda  ve  hem  tekil  halde  (örnek  a,  c)  hem  de  çoğul  halde  (örnek  b) 
kullanılabilmektedir.  sim ise sadece tekil haldedir. 
 
Губа не дура 
Türkçe anlamı = dudak aptal değil; 
Türkçe karşılığı = ağzının tadını bilir, seçmesini bilir, işini bilir; 
Aslı =  Asıl Rusça. 
                                                 
409
 Ö.Aydın Süer, 1999, s. 49 
410
 N.V.Basko, 2002, s. 49 
411
 A. .Molotkov, 1978, s. 94 

---

 
 
 
247 
Bu  deyim  “У  него  губа  не  дура,  язык  не  лопатка:  знает  где  горько, 
где сладко” (u nego duba ne dura, yazık ne lopatka: znayet gde gor’ko, gde sladko) 
–  dudağı  aptal  değil,  dili  de  kürek  değil:  nerede  acı  nerede  tatlı  olduğunu  bilir 
deyişinin kısaltılmasıyla ortaya çıkmıştır.
412
  
 
Örnek tümceler; 
a)
  А  у  тебя  Миша,  губа  не  дура.  Прекрасное  место  выбрал  ты  себе  для 
работы. (Чехов)
413
  
Sen işini bilirsin Mişa, Çalışmak için kendine çok iyi bir yer seçtin. 
b)
  Молодой, молодой, а губа-то у тебя не дура! (В.Богомолов)
414
 
Genç olmasına genç ama ağzının tadını bilir! 
 
Deyim konuşma dilinde karşımıza çıkmaktadır. 
Tümce içinde 
Deyim tekil halde kullanılmaktadır. 
 
Дать прикурить 
Türkçe anlamı = (sigara için) ateş vermek; 
Türkçe karşılığı = hezimete uğratmak, perişan etmek, canına okumak, gününü 
göstermek; 
Aslı =  Asıl Rusça. 
Eski  Rusya’da  sigara  içme  alışkanlığının  kökleşmesi  zaman  almıştır.  Din 
adamları  tütünü  şeytan  oto  olarak  adlandırmış  ve  sigara  içenleri  aforoz  edip 
                                                 
412
 Gruşko, Medvedev, 2000, s. 109 
413
 Ö.Aydın Süer, 1999, s. 62 
414
A. .Molotkov, 1978, s. 122  

---