Microsoft Word 86 Agciyerden kenar verem 4

8 

Epidemiologiya 

ACKV vərəmlə  xəstələnmənin 25%-ni təşkil edir. İİV-ə 

yoluxmuş  vərəmli xəstələr arasında ACKV 50% təşkil edir

13

.

 

Azərbaycanda 2008-2010-cu illərdə ilkin xəstələr arasında ACKV 

20,1% təşkil etmişdir.  İlkin xəstələr arasında MSS-nin vərəmi          

1,5% təşkil edir, bunların da 50%-i 14 yaşdan kiçik xəstələrin payına 

düşür. 

İnsan orqanizmində elə bir orqan yoxdur ki, o vərəmə 

yoluxmasın. ACKV-nin daha tez-tez təsadüf edilən formaları 

aşağıdakılardır: 



 

vərəm limfadeniti    

 

 

►

 miliar vərəm  



 

vərəm 

plevriti 

    

►

 urogenital sistemin vərəmi 



 

vərəm perikarditi   

 

 

►

  mədə-bağırsaq sisteminin vərəmi 



 

sümük-oynaq sisteminin vərəmi  

►

  dəri vərəmi 



 

MSS-nin vərəmi      

►

 göz vərəmi 

XBT-10 ÜZRƏ TƏSNİFAT 

A17† 

Sinir sisteminin vərəmi 

A17.0† Vərəm meningiti (G01*) 

Beyin (baş beyin) (onurğa beyni) qişalarının vərəmi 

Vərəm leptomeningiti 

A17.1† Meningeal tuberkuloma (G07*) 

Beyin qişalarının tuberkuloması 

A17.8†  Sinir sisteminin digər lokalizasiyalı vərəmi 

Baş beynin 

Onurğa beyninin 

Vərəm mənşəli: 



 

baş beyin absesi (G07*) 



 

meninqoensefalit (G05.0*) 



 

mielit (G05.0*) 



 

polinevropatiya (G63.0*) 

A17.9†  Sinir sisteminin dəqiqləşdirilməmiş vərəmi (G99.8*) 

A18 Digər orqanların vərəmi 

A18.0† Sümük və oynaqların vərəmi 

Bud-çanaq oynağının vərəmi (M01.1*) Diz oynağının vərəmi (M01.1*) 

Onurğa sütununun vərəmi (M49.0*) Vərəm mənşəli: 



 

artrit (M01.1*) 



 

mastoidit (H75.0*) 



 

sümük nekrozu (M90.0*) 

tuberkuloması 

vərəmi 

 

 

 

 

 

 

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin 

İctimai S

əhi

yy

ə v

ə 

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

r. 

---

9 



 

ostit (M90.0*) 



 

osteomielit (M90.0*) 



 

sinovit (M68.0*) 



 

tenosinovit (M68.0*) 

A18.1† Sidik-cinsiyyət orqanlarının vərəmi 

Sidik kisəsinin vərəmi† (N33.0*)  

Uşaqlıq boynunun vərəmi†(N74.0*) Böyrək vərəmi† (N29.1*) 

Kişi cinsiyyət orqanlarının vərəmi† (N51.–*) Uşaqlığın vərəmi† (N29.1*) 

Qadınların kiçik çanaq orqanlarının vərəm mənşəli iltihabı† (N74.1*) 

A18.2 Vərəm mənşəli periferik limfadenopatiya 

Vərəm adeniti 

Çıxarılıb:  limfa düyünlərinin vərəmi: 

müsariqə və peritonarxası limfa düyünlərinin vərəmi (A18.3) 

döş qəfəsi limfa düyünlərinin vərəmi (A15.4, A 16.3) 

vərəm mənşəli traxeobronxial adenopatiya (A15.4, A16.3) 

A18.3 Bağırsağın, peritonun və müsariqə limfa düyünlərinin 

vərəmi 

Anus və düz bağırsağın vərəmi† (K93.0*) Yoğun və nazik bağırsağın 

vərəmi† (K93.0*) Peritonarxası (limfa düyünlərinin) vərəm Vərəm 

mənşəli: 



 

assit 



 

enterit† (K93.0*) 



 

peritonit† (K67.3*) 

A18.4 Dəri və dərialtı toxumanın vərəmi 

İndurativ dəri vərəmi (düyünlü vaskulit) (Erythema induratum) 

Qurdeşənəyi (Lupus): 



 

vərəm 



 

ƏGO 



 

göz qapağının† (H03.1*) Skrofuloderma 

Çıxarılıb:  qırmızı qurdeşənəyi (L93.–) 

sistemli qırmızı qurdeşənəyi (M32.–) 

A18.5† Göz vərəmi 

Vərəm mənşəli: 



 

xorioretinit† (H32.0*) 



 

episklerit† (H19.0*) 



 

interstisial keratit† (H19.2*) 



 

iridosiklit† (H22.0*) 



 

keratokonyunktivit † (H19.2*) 

Çıxarılıb: göz qapağının adi qurdeşənəyi (A18.4) 

A18.8 Digər dəqiqləşdirilmiş orqanların vərəmi 

Vərəm:  



 

Endokardın +(I 39.8*) 



 

Miokardın + (I 41.0*) 

 

 

 

 

 

 

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin 

İctimai S

əhi

yy

ə v

ə 

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

r. 

---

10 



 

 Perikardın +(I 32.0*) 



 

Qida borusunun+ (K 23.0*) 



 

Qalxanabənzər vəzinin+ (E 35.0*) 

A19 Miliar 

vərəm 

Daxil edilib:  disseminasiyalı vərəm generalizə olunmuş vərəm vərəmli 

poliserozit 

A19.0 Bir 

dəqiqləşdirilmiş lokalizasiyalı kəskin miliar vərəm 

A19.1 Çox 

lokalizasiyalı kəskin miliar vərəm  

A19.2 Dəqiqləşdirilməmiş lokalizasiyalı kəskin miliar vərəm  

A19.8 Miliar 

vərəmin digər formaları 

A19.9 Dəqiqləşdirilməmiş lokalizasiyalı miliar vərəm 

AĞCİYƏRDƏNKƏNAR ORQANLARIN VƏRƏMİNİN 

AŞKARLANMASI, DİAQNOSTİKASI VƏ MÜALİCƏSİ 

PRİNSİPLƏRİ 

ACKV-nin aşkarlanmasında bütün ixtisaslar üzrə xidmət göstərən 

həkimlərinin rolu əvəzsizdir və bu onlardan ciddi diqqət və  səriştə 

tələb edir

2

. Müasir dövrdə ACKV-nin aşkarlanması prosesində 

müraciətə görə aşkarlanma üstünlük təşkil edir.  

Anamnez: ACKV-nin diaqnostikasında vərəmli xəstə ilə təmasın 

və ya əvvəllər latent və ya fəal formalı vərəmlə xəstələnmə həmçinin 

tuberkulin ilə diaqnostika aparılması haqqında məlumatın olması 

mühüm  əhəmiyyət kəsb edir. Xəstəlik mənbəyində  dərmanlara 

davamlı  vərəmin (DDV) olması  və ya pasiyentdə DDV-nin yarana 

bilməsi ehtimalı xüsusi diqqət tələb edən məqamlardandır.  

Simptomlar: ACKV-nin aşkarlanmasının ilkin mərhələsi ümumi 

və yerli simptomların qiymətləndirilməsi və bu əlamətlərə  əsasən 

vərəmə şübhənin olub-olmamasını aydınlaşdırılır. 

Ümumi simptomlara aid edilir: 



 

hərarət 



 

ümumi zəiflik 



 

dəri örtüyünün avazımağı 



 

iştahasızlıq və arıqlama 



 

gecə tərləmələri 

Yerli simptomlar prosesin lokalizasiyasından asılı olaraq 

müxtəlif və çoxsaylıdır. Yerli simptomlara əsasən prosesin lokalizə 

 

 

 

 

 

 

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin 

İctimai S

əhi

yy

ə v

ə 

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

r. 

---