paylananda, onlar da ba]qa a`aclar twki, d^]m^]d^ yer yiywsinw. Evlwr dw oradaca
tikilmi]di. C=v^z a`aclar\ evlwrw deyil, evlwr onlara yavuqla]m\]d\…
M^wllimin hwywtindw ^[ c=v^z a`ac\ndan savay da`da`an, bir yemi]an, qarellw,
hwmwrs^n—itburnu vard\. Bu a`aclar\n he[ birini o wkmwmi]di. Ondan qabaq bu yer
kolxozun olmu]du, onlar da wkmwmi]di bu a`aclar\. Yaban\ bitkidwn m^wllimin xo]u
gwlirdi. Da`da`an ocaqd\, Mirzwcanl\, Yarwhmwdli ba`lar\nda xeyli da`da`an a`ac\ vard\.
M^wllim u]aqkwn hwmin a`aclar\n twpwsinw d\rmanm\], uc budaqlardan son bar\
dwrmi]di. Da`da`an meyvwsi q\rmaya bwnzwyir; yupyumru, x\rdaca, qur]un twki bwrk.
Qoy t^fwngin l^lwsinw, [ax d^]mwnin ba]\na, =ld^rs^n!
Da`da`an a`aclar\ndan wt k=t^y^, araba topu, boyunduruq, qolavan, daha ke[mi]lwrdw
x\] d^zwldirmi]lwr. Da`da`an ulu ocaq-pir say\l\r, ona and i[ir, nwzir deyirdilwr. M=hkwm
a`acd\, qol-qanad\ filw bwnzwyirdi. Bircw sapla`\ndan salla], swni saxlas\n. Da`da`ana dua
yazd\r\r k=rpwnin yaxas\ndan as\r, bilwyinw ba`lay\rd\lar.
Ki]i ke[di evin qwn]wrinw. O, tikdiyi evlw birgw hwywtindwki a`aclarla =y^n^r, onlar\n
qwdrini bilirdi. Ev indi tikilsw dw, hwywtdw otuz-q\rx ilin yetirmwlwri vard\. Hwmwrs^n,
yemi]an qwdimlik, safl\q timsal\yd\ vw elw bil [=llwrdw, ucsuz-bucaqs\z torpa`\n ^zwrindwki
asudwliyi bu bitkilwr buraya, ki]inin ki[ik hwywtinw dw gwtirib, onu geni]lwndirmi]dilwr.
Hwywtindwki b^t^n a`aclar\ i]`al[\lar mi]arla kwsmi]dilwr. Ki]i wyilib k=t^klwrw baxd\.
Kwsilmi] yerlwrdw i]\qla i]lwywn mi]ar izlwri, mi]ar di]lwrinin yeri sezilirdi.
Hwywtin ortas\nda ucalan iri qozun qol-qanad\ az qal\rd\ ^st qat\n pwncwrwsindwn i[wri
ota`a girsin…
Yenicw ba]a gwlmwkdw olan evin taxtapu]unu, alt-^st b^t^n pwncwrwlwri [\xarm\],
g=t^rm^]d^lwr. Hwlw Bak\da e]itmi]di, ermwnilwr i]`al etdiklwri ya]ay\] yerlwrindw,
]whwrlwrdw, kwndlwrdw evlwrin ^st^n^, taxtapu]lar\ s=k^b apar\blar. Taxtapu] s=kmwk i]ini
onlar vertolyotla g=r^rm^]lwr. “Nwrildwywn c\rc\ramalar enirmi] evlwrin ^st^nw, taxtapu]u
=z^nw ba`lay\b, qalx\r, dart\b qopar\r, cayna`\nda apar\rm\].
Xeyli aral\daykwn, ki]i duyanda onun da evinin taxtapu]unu s=k^blwr…nw vays\nd\, nw
yan\b-yax\ld\. &rwyindw bir inan\lmaz twswlli ba] qald\rd\.
Qa[q\nl\qdan bwri paytaxt\n az qala yar\s\ rayonlular, qaraba`l\lard\. Halbuki o vaxt,
twlwbwliyw ba]layanda Bak\ va`zal\na [atanda, vaqondan d^]wndw qal\rd\n haraya ^z
tutasan. {amadan\ qoyma`a, bircw g^n gecwlwmwyw yer—d^]wrgw yoxdu. Qwribdwn-qwrib
san\rd\ =z^n^. Elw ki, qatar Bak\ va`zal\na [at\b dayand\, yeniyetmwni a`lamaq tuturdu…
Ya]land\qca ki]i ]whwrdwn daha art\q soyuyur, wl ^z^rd^. “Belw dw ev olar? hwr ]ey ]wrik,
ortaq. B^t^n bu dola]\ql\q, twrklw]mw swnin m^stwqilliyini al\r, as\l\ hala sal\r swni, =zcw
evinin i[indw. Ki]inin =z hwywti, evi olar. A[d\ darvazas\n\, girdi evw, hw, buran\n yiywsi,
a`as\ swnswn! Swndwn savay\ he[ kim. G=r^n^r hwr bir a`ac, bitki, bir tala torpaq, nw varsa
ham\s\ ancaq swnindir. Swn =z^n dw =z^nlwswn!”
Sovet Ittifaq\ da`\lm\], kwnddw, ]whwrlwrdw yeni-yeni evlwr, imarwtlwr tikilmwyw ba]lam\]d\.
Ki]inin kwnddw yurd salmaq, ev tikmwk istwyi ger[wklw]mi]di. }whwrdw ya]ayan, wslwn
kwnddwn, wyalwtdwn olan bir [ox ziyal\, imkanl\ do`ma yerlwrdw ev tikmwyw hwvwsimi],
ba]lam\]d\lar yurd salma`a.
Iyirmi ildi, hwlw sovet vaxt\ bu ki]iyw do`ma yerdw, [ayla`\n o tay\, Mirzwcanl\ torpa`\nda
hwywtyan\ vermi]dilwr. Imkan\ olmur, qwrara gwlw bilmir, onun hwywtyan\s\, bir par[a
torpaq oradaca yetim twki qal\rd\.
Bir yay ki]i do`ma yurda ger[wk bir hwvws, niyywtlw gwldi. Iyirmi ildwn bwri bo] qalm\],
nisgilli yeri doland\, gwzib baxd\. Oradaca onun ev tikmwk istwyi dir[wldi. Ki]ini bir i]
yuband\rd\. Bura, bu yer, hwndwvwr b^t^n qohum-wqrwba, bac\s\gilw, =vrwtgilin dw ata
m^lk^nw yax\n, ]whwrw biti]ikdi. Bu ki]i seyrwklik, kwnddw dw ucqar axtar\rd\. Anas\
hwrdwn onun twklwnmwyindwn yana deyirdi: “Swn twnhal\q, yalq\zl\q axtar\rsan. Twklidwn
adam\n ba`r\ [atlar!”
Ki]inin yalq\zl\q ke[irdi k=nl^ndwn. }whwr civar\nda belw bir yer vard\: Yal Balacan\n
yurdu. Ora ]whwrin s=ykwndiyi Hwswnl\ yamac\nda twk, yalq\z bir mwskwndi. Onun yiywlwri
dw qocalm\]d\, aral\ ya]ay\]a son verib, el-obaya yana]maq istwyirmi]lwr. Onlar ki]i ilw
yurdlar\n\ dwyi]mwyw raz\l\q verdilwr. Ki]i bir g^n dostu, icrakom swdri k=mwk[isi ilw
yolland\ oraya. Dostunun torpaq, ev-m^lk i]indw ba]\ i]lwyirdi. Gwldilwr, onun ma]\n\nda
[\xd\lar Yal Balacan\n yamac\na. Onlar\ ev yiywlwri xo] qar]\lad\, nwdwn yana gwldiklwrini
bilir, onlar\ g=zlwyirdilwr. Gwzdilwr, doland\lar. M^lk k=hnw idi, ^st^n^n taxtapu]u dwmir
olsa da, art\q [^r^mwyw ^z qoymu]du, ev dw iki otaqd\, ki]i buraya gwlsw, ]^bhwsiz, s=k^b
twzwsini tikmwliydi. O, ya]anm\] mwnzildw ya]ama`\ =z^nw s\`\]d\rm\rd\. B^sb^t^n twzw,
yaln\z =z^n^n aya`\ dwywn ev quracaqd\…
Onu ev yox, hwywt, onun sakit, yalq\zl\qda olma`\ [wkirdi. Ki]i hwywtin aya`\na do`ru
getdi, yuband\, dostunun da oraya gwlmwyini g=zlwdi.
Hwywtin aya`\nda, bir par[a yerdw bir ne[w da] dikwlmi]di. Kwsmw, yonulmu] da] deyildi,
amma, belwcw dik dayanm\]d\lar. Buradaca ayd\nla]d\ ki, =l^lwrini ev yiywlwri buradaca,
hwywtdw basd\r\rlar. Bunlar mwrhumlar\n ba]da]\d\r.
Bununla da ki]i Yaldak\ yurddan g=z^n^ bilmwrrw y\`d\. O, diriykwn qwbiristan sakini
olmaq istwmwdi.
E]idib bilwn, wrki [atan qohum-qarda] onu qand\rd\. Qon]uluqda qan[wkwnlwrin olma`\
yax]\d\r. Bir dwrdin-odun olsa, dad\na [atarlar. Yalq\zl\qda =lwrswn, ne[w g^n ortal\qda
qalar, soraq tutan olmaz.
Ki]inin k=nl^ndwn bir yer dw ke[mi]di.
Bizimkilwr Iranla birlikdw Xudafwrindw su elektrik stansiyas\ tikirdilwr. Bu da Nax[\vanda
tikilwndwndi, amma ondan xeyli g^cl^ olacaqd\. Ki]i Araz^stwki tikinti ilw maraqlan\r, hwr
dwfw rayona gedwndw Xudafwrinw, Qumla`a ba] [wkir, i]in gedi]ini izlwyirdi. Araz ^stw
qwdim Xudafwrin k=rp^lwrindwn ba]qa yeni k=rp^lwr sal\nm\]d\, o tay-bu tay bu yeni
k=rp^ ilw ba`lan\rd\. Yeni k=rp^, wlbwttw, qwdim k=rp^lwrin memarl\`\ndan, g=zwlliyindwn
uzaqd\, amma tikintidw yax]\ca wllwrindwn tuturdu. K=hnw k=rp^lwrdwn ma]\n ke[mirdi,
avadanl\q, get-gwl bu yenilwrlw g=r^l^rd^. Geni], m=hkwmdi. Burada, Arazbasarda da bir
ne[w kwnd yeni yaranacaq dwnizin altda qalas\yd\.
Tikinti wrazisindw bir twpw vard\. Diri da`\n, o tay da`lar\n =n^ndw bu twpw x\rdaca
g=r^nsw dw, G=ywn d^zwnliyindwn =tr^ y^kswklikdi. Twpwnin ^st^ndw bir twk ev vard\.
Tikinti tresti orada yerlw]irdi. M^wllim trestin ba][\s\ ilw oraya [\xd\. Twpw ^stdwn Diri
da`, o tay-bu tay torpaqlar a[\q g=r^n^r, wtraf\n mwnzwrwsi a[\l\rd\. B^t^n bu aran\ alas\
dwnizin h^dudlar\n\ hwlw dwniz yoxkwn, buradan yozmaq, g=z =n^nw gwtirmwk olurdu.
Ki]i trest rwisinw ^z tutub, ona s=ylwdi: “Tarixi bir i] ba]lam\s\n\z. Mwn istwrdim yaranacaq
Araz dwnizinin sahilindw, bax, hwmincw twpwnin ^stdw evim olsun, orada ya]ay\m.
In]allah, elektrik stansiyas\n\ tikib ba]a gwtirwndwn sonra twpw ^st^ndw qalan evi satars\n\z
mwnw.
Trest rwisi m^wllimin istwyini bwywndi vw oradaca ona “hw” verdi…
Ermwni h^cumlar\ ba]lad\, Qaraba`\n bir [ox yerlwri twki, Arazbar da hwmlw, i]`al qeyli -
qal\na tu] gwldi. Ermwnilwr Iranla ortaq tikdiyimiz stansiyan\n =z^l^n^, k=rp^lwri atw]w
tutdular. Daha sonrak\ h^cumlarda Arazq\ra`\n\ tutan ya`\lar Araz ^stdw yar\m[\q qalm\]
stansiyaya da yiywlwndilwr. I]`al edildi ora. Araz ^stw twpwdwki ev ke[di ermwnilwrin
ixtiyar\na. Twkcw bu balaca evmi? Arazbar\ i]`al etdikdwn sonra ermwnilwr Iranla
dan\]d\lar vw Azwrbaycanla Azwrbaycan torpa`\nda tikilwn b=y^k elektrik stansiyas\n\ Iran
indi Ermwnistanla tikmwyw, birgw in]a edib, ba]a gwtirmwyw qol qoydu. Bu da olsun
m^swlmanl\`\n twwss^b^n^ [wkwn Iran\n qarda] dediyi Azwrbaycanla hwmrwyliyi!
Belwliklw, m^wllimin Diri da`, Araz ^stw ev arzusu da g=z^ndw qald\…
Ki]i m^haribwdwn [wkinmwdiyini, ermwnilwrin he[ nwyw nail ola bilmwywcwyini [oxlar\na
qand\rs\n deyw, hwm dw whalini, el-oban\ inama gwtirmwk, ]wkk-]^bhwdwn qurtarmaqdan
=tr^ do`ma yurdda evinin =z^l^n^ qoydu.
Illwrdwn bwri hwnirsiz qalm\] yurdda i] ba]lad\, ilk ma]\nlar oraya yol ald\. Ki]inin yerinw
tikinti avadanl\`\ da]\nma`a ba]land\.
Dostları ilə paylaş: |