Microsoft Word Ahmadli Omur U

Xal[a Birliyinin bwri ba]dan ikilayl\, b=y^k qap\s\ vard\, bir qwdwr aral\ saxlanm\]d\. Ki]i

a[\q qap\dan girmwyi =z^nw s\`\]d\rmay\b, istwdi q\zlardan biri ona qap\ a[s\n. Bu,

olmad\. Ki]i aral\ qap\n\ bir qwdwr geni] a[\b, girdi i[wri.

Bu, b=y^k bir salondu, d=]wmwsi torpaq, divarlar\n suva`\ par[a-par[a qopmu]du. Misgin

mwnzwrw i[indw bir m=c^zwvari alwm canlanm\]d\.

Ki]i Gwywni, orada, qazmada g=rd^y^ yeniyetmw g=zwli xat\rlad\. Burada, bu uzunsov

salonda elwn[ik q\zdan iyirmisi wylw]mi]di. Qo]a-qo]a, twk-twk kwtildw oturub hana

qar]\s\nda [al\]maqda idilwr. {e]niyw bax\r, ilmw [al\r, ar`ac ke[irir, kirgidlwyir,

hwvwlwyirdilwr. Kimi ba]a [\xmaqda, xal[an\ bitirmwkdw, kimi dw yenicw ba]lamaqda idi.

M^wllimi g=rcwk, ham\s\ duruxdu. Onun salam\n\ xo]luqla, kimi swslwnib hwywcanla ald\,

utan\b s\x\lan da oldu. Yeniyetmw xal[a[\lar, m^wllimw mwktwbli [a`lar\ndan bir vaxt

kwndlwrdwn gwlib, rayon mwrkwzindw onunla oxuyan q\zlar\ xat\rlatd\.

Birliyin m^diri—o`lan gwldi. Ki]ini burada, onlar\n i] yerindw g=rmwyinw mwmnun oldu.

Ki]i iki yandan qurulmu] hanalar\n aras\yla gwzinir, s=ylwyirdi:

—Xal[a[\l\q bizim [ox qwdim swnwtimizdir! —ucadan deyirdi q\zlar da e]itsinlwr.

—…Xal[a bizim mwi]wtimizdw, ya]ay\]\m\zda wvwzsiz yer tutur. D^nyada xal[a swnwtinin

wn mahir bilicisi Lwtif Kwrimovdur. O, rwhmwtw getdi. Xal[a barwdw sanball\, g=zwl bir

kitab yaz\b… Lwtif m^wllimlw mwn tan\]d\m. Deyim ki, o, Qalal\ mwhlwsindw bizim yax\n

qon]umuz F^ruzw xalan\n do`maca qarda]\d\r! F^ruxw xalan\n u]aqlar\n\n dilindwn

“Lwtif day\” ad\ d^]m^rd^. Mwn onunla bir h^zr yerindw tan\] olmu]dum, ]wxswn…

Ermwnilwr bizim bir [ox variywtimiz twki, xal[alar\m\za da yiywlwnmwk istwmi]dilwr. Onlar\

Lwtif day\ susdurdu. Xal[an\n hans\ xalq\n oldu`unu g=stwrwn wlamwt—ni]anw olur.

Xal[a[\ dilindw belw nax\]lara “baf” deyirlwr. G=stwrmi]di Lwtif Kwrimov ermwnilwrw

Azwrbaycan xal[as\n\n “baf” kodunu. Bws ermwninki hans\d\r? Yoxdu, ermwnilwr he[ vaxt

xal[a, gwbw toxumay\blar. Bu swnwti onlar bilmir, bacarm\r. Palaz, hwrdwn dw kilim

toxuyur k=]wlwr. Bu, asand\, ona bwlwddilwr. Xal[a-gwbw wsla! Ba]armazlar.

Lwtif Kwrimov xal[aya baxcaq, onun hans\ xalq\n, hans\ =lkwnin oldu`unu, hans\ d=vrdw

toxundu`unu oradaca ay\rd edir, bilirdi. H^zr yerindw o, mwnw s=ylwdi. Onu xarici

=lkwlwrw xal[a swnwtinw hwsr olunmu] y\`\ncaqlara, mwclislwrw [a`\r\rm\]lar. Gedirmi],

bizim xal[a swnwtindwn dan\]\rm\]. Onun s=z^ m=twbwrmi]. Bir kwrw onu Italiyaya

[a`\r\blarm\]. Orada, Italiyada bir biznesmen xal[a taciri ona orada, onun ]irkwtindw

qalma`\, i] twklif etmi]di, [ox y^kswk haqla. “Mwnim i]im nw olacaq?”-soru]mu]du Lwtif

m^wllim. Xal[a biznesmeni ona bildirmi]di: “Mwn d^nyan\n xal[a bazarlar\n\ gwzwcwm.

Swn dw mwnimlw olacaqsan. Swrgilwrdw, bazarlarda, xal[a ]irkwtlwrindw baxacay\q mala,

---

xal[aya. Swn dw baxacaqsan. Hans\ dwywrli, qiymwtli olsa, oradaca mwnw

bildirwcwkswn…Bu olacaq swnin i]in!”

Xal[a[\l\q b=y^k elm say\l\r. Bir xal[a q\r\`\ ilw =lkwnin, millwtin tarixini =yrwnir, swnwtin

sirrini a[\rlar.

Bu s=hbwt onunla bitdi ki, ki]i sonda bildirdi: “Lwtif Kwrimovun” Azwrbaycan xal[as\”

kitab\nda bizim Cwbray\l xal[as\na geni] yer ayr\lm\]d\r!”

Buradaca ki]i, az qalm\]d\ rayonda e]itdiyi bir s=zw dw qay\ts\n. O da bu idi ki, rayon

daxili i]lwr ]=bwsinin rwisi “omon” komandiri buradan ba]qa yerw dwyi]ilwrkwn,

dan\]\rd\lar iki farma] xal[a apar\b. Guya, onu bir vaxt tutdu`umuz ermwni kwndlwrindwn

talay\bm\]lar.

S=ylwdi ki]i:

—Ermwnilwrdw wgwr xal[a varsa, olubsa, onu, ]^bhwsiz, azwrbaycanl\lardan alm\]lar. Ya da

Irandan wldw ediblwr.—“Omon” rwisinin apard\`\ gwbw - xal\ kim bilir, hans\ qana ba]a

gwlmi]di.

Ki]i wsla s=ylwmwk istwmwdiyini dilw gwtirdi:

—On swkkiz-iyirminci il, ermwni-m^swlmwn davas\nda, burada, bizim Cwbray\lda da

m=hkwm toqqu]malar olub, iki millwt aras\nda. Ermwnilwr bizimkilwrin xal[aya olan

mara`\n\ bilir, [\xar\b bir ne[w xal[a, gwbw swribmi]lwr e]ikdwn, eyvandan. Mirzwcanl\dan

iki ki]i bundan xwbwr tutub, gecwykwn gediblwr xal[alar\ g=t^rs^nlwr. Oradaca xal[a

arxas\nda gizlwnib, busan ermwni hwr ikisini g^llw ilw vurub, =ld^rm^]d^…

Bu whvalat\ m^wllimw u]aqkwn anas\ s=ylwmi], xal[a o`urlu`una gedwn hwr iki adam\n

ad\n\ da demi]di…

Ki]i onlar\n ad\n\ [wkmwyib susdu.

Xal[a barwdw s=hbwtdwn sonra ki]i q\zlar\n dolan\]\`\, ayl\`\, ald\qlar\yla maraqland\.

E]idib bildirdi: “Azd\r. {ox azd\r!”

— Sizin toxudu`unuz xal[alar xaricw, wcnwbi =lkwlwrw gedir, orada sat\l\r. Valyutaya!

Gwlirin bir qismini bu q\zlara verswlwr, daha ^rwkdwn toxuyarlar…Mwn bu i]lw

maraqlanacam. {al\]acam qay`\yla yana]s\nlar q\zlar\n wmwyinw.

Xal[a Birliyinin rwisi s=ylwdi:

---

 — Bizim qald\`\m\z, i]lwdiyimiz yer Mirzwcanl\ kolxozunundur. Vaxt\lw onlar\n anbar\

olub… Bizw s=z veriblwr. Yeddillik mwktwbw twzw bina tikiblwr, oraya k=[wcwk. S=z veriblwr

onlar\n binas\n\ versinlwr bizim sexw. Xahi] edirwm, Siz dw bu i]w k=mwk edin.

Ki]i s=z verdi - Xal[a[\l\q Birliyinin yeni evw k=[mwyindwn =tr^ wlindwn gwlwni

wsirgwmwywcwk.

Ertwsi g^n ki]i wzwlcw =z hwywtinw ba] [wkdi. Kommunal idarwdwn su[ular gwlmi]di. Onun

hwywtinw su [wkwcwkdilwr. Sonra ki]i y=nwldi kolxoz idarwsi swmtw.

Qurban twpwsindw tax\l bi[ilir, iri y^k ma]\nlar\ onu da]\y\r, gwtirib t=k^rd^lwr kolxoz

idarwsinin qar]\s\ndak\ meydan[aya. Dwmyw bu`das\ g^n-g^ndwn e]ikdwcw twpwlwnirdi.

Bws wgwr bir ya`\] ya`sa, leysan t=ksw, bu nar dwnwsi bu`dan\n ax\r\ necw olacaqd\… Elin

[=rwyi, bwrwkwti…

Moskvadan gwlirdi, qatarla. Wkswrwn, bu yolu twyyarw ilw u[du`undan, yer^st^

mwskwnlwri, rus ]whwr, kwndlwrini yax]\ g=rw bilmwmi]di. Istwrdi ruslar\n ya]ay\] yerlwrini,

me]wlwri, [=llwri, dwmir yol dayanacaqlar\n\ yax\ndan g=r^b tama]a etsin.

Moskvadan xeyli aralanm\]d\lar. Qatarda, dwhlizin a[\q pwncwrwsindwn ke[ib getdiklwri

yerlwrw bax\rd\. Tulada dayand\ qatar. Ki]i ad\n\ u]aql\qdan bildiyi, t^rk s=z^n^n oraya

necw gwlib [\xd\`\na heyrwtlwnib, ]whwrw, onun hwndwvwrinw baxmaqda idi. Va`zaldan bir

qwdwr arxada bir da` ucal\rd\. Ki]ini twwcc^blwndirwn o deyildi, [=llwri, me]wlwri daha art\q

olan Rusiyada, Moskva yax\nl\`\nda da` g=rm^]d^. Yox, onu [a]d\ran bu da`\n rwngiydi.

Qapqara, elw bil q\r t\`\, qurum twpwsiydi. Ki]i bu rwngdw, bu boyada da` g=rmwmi]di.

Hwm dw bu da` Misir ehram\n\ xat\rlad\rd\ o qurulu]da, ^[bucaq twkiydi.

Ki]i bax\r yax\nda bir kws bulunmurdu ondan soru]sun, bu, nw da`d\r. Bwlkw da] k=m^r,

torf y\`\n\yd\…

Elektrovoz swslwnib twrpwndi. Bunun burada swslwnmwyi, twrpwnmwyilw yax\nl\qda ucalan

da` da twrpwndi. Da`\n k=ks^ e]ildi. Ki]i g^man etdi orada he[ nw twrpwnmir, adwtwn

qatarda, vaqonda, hwtta ma]\nda gedwrkwn swn twrpwnirswn, elw g=r^n^r yer dw swninlw

twrpwnir, swnw qo]ulub gedir. Ki]i g=z^n^ qara da`dan [wkmwdi. Da`\n d=]^ daha art\q

e]ildi, elw bil qaynad\, b^t^nl^kdw s=k^ld^ da` vw qanadlanma`a ba]lad\. Qapqara da`\n

sinwsi-d=]^ q\z\l\-sar\ya [ald\…

Demw, ora da` yox… bu`da t\`\ym\]. Bi[ilmi] bu`dan\ va`zal yax\nl\`\ndak\ meydana

t=k^b, qalam\]d\lar. Tax\l y\`\n\n\ qapqara qar`alar b^r^y^bm^], dwnlwyir, yeyirmi]lwr…

Ki]i bircw onu d^]^nd^: “Ilahi! Bir =lkwdw bunca qar`a olar?”

Indi budur, da` ucal\qda olmasa da, Mirzwcanl\ kolxozunun tax\l\ da [=lw t=k^l^b

twpwlwnirdi.

---