Microsoft Word Ahmadli Omur U

F^zuli, Cwbray\l, Qubadl\ getdi. A`dam, La[\n ona qwdwr verilmi]di. Ermwnilwr F^zulinin

D=rdlwr kwndi, Cwbray\l-Da` Tumasadwk geni] bir miqyasda h^cuma ba]lam\]d\lar. O

g^nlwrdi ki, m^wllim Kamilin “Jiquli”sindw Haram\dan ke[ib Cwbray\la ^z qoymu]du.

Whmwdbwyli yax\nl\`\nda idilwr. Beylwqanda icra ba][\s\ onlara bildirdi: “Qaraba`a getmwk

olmaz! Ermwnilwr D=rdyolay\r\c\n\ vururlar.”

Whali ba] al\b t=k^lm^]d^ eni]w. Kimin wli nwyw [atm\], g=t^rw bilwrdi, twlwsik y\`\]\b,

dwhmwrlwmi]di qa[s\n, can\n\ qurtars\n, namusunu qorusun, anas\, bac\s\, k=rpw colma -

cocuq az`\n d^]mwn wlindw qalmas\n. Ma]\nla, atla, “KA-600” traktorla, yal\n wllw =zlwrini

vurmu]dular Araza, orada yolu kwsmi]di. Odur ki, Mwrcanl\, Maralyan swmtdwn kim

ba]ar\rd\, [ay\ ke[ib [\x\rd\ o taya—Irana.

Bizim qurulu evlwrimizi, avadanl\`\m\z\, bir zaman hwswdlw baxd\qlar\ m^lklwrimizi sonra

ermwnidwn sat\n alan o tayl\ qarda]lar\m\z =l^mdwn qurtulmaq, d^]mwndwn xilas

olmaqdan =tr^ =z^n^ Araza [atd\rm\], suya at\lm\] bu tayl\ qa[q\nlara  wl tutmu],

bo`ulan-batan arvad-u]a`\ Araz sular\ndan [\xarm\]d\lar.

Onda bizim h=kumwt, d=vlwt ba][\lar\ whalini q\nama`a ba]lam\]d\: “Qoyub qa[d\lar.

M^qavimwt g=stwrmwdilwr.” Wliyal\n qalm\] el tanklarla, hwrbi ma]\nlarla cumub gwlwn

d^]mwnw necw m^qavimwt g=stwrw idi? Zwngilan\ =y^r, twriflwyirdi qwzetlwr, televiziya,

Ba][\lar Zwngilan\ =rnwk g=stwrir, onlar\n hwlw dw rayonu twrk etmwdiklwrini alq\]lay\rd\lar.

Bu, Zwngilan whalisinw olduqca baha ba]a gwldi. Onlar yuband\lar. O vaxt rayonu twrk

etmwyw ba]lad\lar ki, Arazdan ke[dilwr—yollar kwsildi. +zlwrini Araza atan Zwngilan

whalisindwn xeylisi [ay burul`anlar\nda bo`ulub, batd\…Zwngilan da getdi.

Belwliklw, ermwni Qaraba`\n daha d=rd rayonunu tutmu]du. F^zuli, Cwbray\l, Qubadl\,

Zwngilan. Ba]l\cas\, ruslar Sovet vaxt\, ondan qabaq Nikolay hakimiyywti, [ar imperiyas\

ayam\nda dayand\qlar\ araya, Iranla k=hnw, qwdim swrhwdw  yenidwn [\xa bilmi],

Mwrcanl\dan M\`r\yacan wlw ke[irmi]dilwr. Indi Arazboyunda SSRI da`\ld\qdan sonra

=z^n^ m^stwqil respublika sayan Azwrbaycan\n deyil, Rusiyan\n qo]unu, hwrb[ilwri

dayan\rd\. Bu, onlar\n ^mdw istwyi idi. Wldwn [\xm\] torpaqlar, swrhwdlwr geri qaytar\l\rd\.

B^t^n bu canfw]anl\qda ruslar ermwnini qorumaqdan, onlar\n Qaraba`a yiywlwnmwkdwn

art\q, =zlwrinin k=hnw wrazi istwklwrini yeridirdilwr.

Whalinin var-yoxu, b^t^n olan\ qalm\]d\ twrk edilmi] yurdlarda. Bi[ilmi] tonlarla tax\l,

]wrab zavodlar\, mal-qara s^r^lwri, davar-qoyun, ba`-ba`at ke[mi]di ermwnilwrin wlinw.

Min tonlarla barama qalm\]d\ mwntwqwlwrdw, g=t^r^b [\xa bilmwmi]dilwr. Bu, swliqw-

swhmanla [wkilmwk yox, “Asta qa[ana imam qwnim olsun”du.

…Hwlw ermwnilwr gwlmwmi], bizimkilwr, =z quldur dwstwlwrimiz ba]lam\]d\lar whalisiz

qalm\] yurdlar\m\z\, kwndlwri, obalar\ soyub talama`a. Bir La[\nl\ quldurba]\ vard\:

g^lwbirtli Vaqif. Onun adamlar\ ermwnidwn qabaq kwnd-kwswyimizi talamaqda idi. Whali

---

aras\nda ]ayiw yay\r, onlar\ kwnddwn [\xar\rd\lar: “Iki saata ermwnilwr buradad\r. Qa[\n,

can\n\z\ qurtar\n! Mal-m^lkw satmay\n namusunuzu. Ana-bac\lar\n\za g=z^n^z^n

qaba`\nda sata]acaqlar. U]aqlar\n\z\n ba]\n\ g=z^n^z^n qaba`\nda kwswcwklwr!”

Deyir, qorxudur whalini kwndlwrdwn qa[\r\rd\lar. Sonra ermwni gwlmwmi] dara]\rd\lar

yiywsiz ev-e]iyw. Kwnddw iki-^[ k^lw] evw, ot tayas\na od vurur, aral\dan g=stwrirdilwr:

“Bax\n! Odur, ermwni kwndw girib, yand\r\r evlwri”. Whalini qa[aq sal\b arxay\nca,

d^]mwndwn qabaq soyurdular yiywsiz sahibsiz ev-e]iyi, oba-oyma`\. +r^]dw, k=v]wndw

[obans\z qalm\] s^r^lwri, mal-heyvan\ ermwnidwn wzwl g^lwbirtli o`lunun gwdwlwri s^r^b

apar\rd\…

Ki]i evin qaba`\nda dayan\b, hwndwvwrw g=z gwzdirdi. Bak\daykwn e]itmi]di: ermwnilwr

tutduqlar\ kwnd, ]whwrlwrdw b^t^n dwywrli a`aclar\, qoz a`aclar\n\ kwsirlwr. Ki]i bu wmwli

g=rmwzdwn g=rm^] kimiydi. Onun hwywtindw ^[ c=v^z kwsilmi]di. Yax]\ bws yem]an,

qarella, itburnu-hwmwrs^n, da`da`an\ ermwnilwr nw niyywtlw kwsmi]dilwr? Yoxsa, a`aclar

ayaq a[m\], ba] g=t^r^b qa[m\], insanlar\n ard\nca getmi]dilwr?

Ki]i ba]qa gumana da gwldi. Rayon mwrkwzi dinckwn, qrad atw]i ba]lamazdan, dostu

icrakom k=mwk[isi onun hwywtinw gwlmi], evw baxm\], bitkilwrw g=z dikmi]di. Ki]iyw

demi]di: “Gedwndw hwywtin bir a[ar\n\ qoyars\n\z qalar mwndw. Mwn buran\ qaydaya

salacam.” O, ywqin mwdwni ^sulla ba`[a salacaq, yaban\ bitkilwrin wvwzinw polimed

wkwcwkdi. Ki]i mwmnun olmu], ondan bircw xahi] etmi]di: “Yaban\ a`aclara dwymw!”

{=ldw bitwn a`aclardan onun xo]u gwlirdi. Indi ki]inin a`l\na gwldi ki, bwlkw onun

hwywtindwki a`aclar\ dostu kwsmi]di. G=rd^ yox, o, iri, qwdim c=v^zlwrw toxunmaz, pir

say\lan da`da`ana, yemi]ana da q\ymazd\. Hwm dw ki]i yana]\b—qol-qanad\ hwywti saran

a`aclardan qalma qal\`a baxanda, onlarda i]\qla i]lwywn mi]ar izlwrini se[di.

C=v^z a`aclar\n\ ermwni mebel, parket, ev w]yalar\ d^zwltmwkdwn =tr^ kwsmi]di. Bak\n\n

=z^ndw dw twzw milyonerlwr tikdiklwri qwsrlwrin qap\-pwncwrwsini, pillwkwni-s^rahini,

parketi c=v^z a`ac\ndan d^zwltdirirlwr.

Ermwnilwr bu yolla c=v^z a`aclar\ndan qazan\rlar. Bws yemi]an\, qarellw, da`da`an\ niyw

mi]arlam\]d\lar? Buradaca, bunu ara]d\rd\`\ yerdw s=k^lm^] taxtapu]dan bir sws e]itdi:

“Ara, musarman! Siz hwr ]eyw inan\rs\n\z. Mohumat sizi geri qoyub. A`aclar\ pir

say\rs\n\z. A`o`lan ba]\nda, Goduda da] armudlar\n, yemi]anlar\n qol-buda`\ wsgi,

c\nd\rla doludur. Gwlwn wyin-ba]\ndan c\r\b, a`ac\n qol-buda`\na ba`lay\r. Bak\da da bu

dwb d^]^b. G=r^rswn, Yasamalda, Xutorda a`aclar\n qol-buda`\na o qwdwr wsgi

ba`lay\blar, elw bil bitgilwr c\nd\r yarpaqlay\b. Bunlar da pirdir?”

Ki]i Bak\da belw a`aclar\ g=rm^]d^. Onlara pir say\ld\`\ndan wsgi ba`lamam\]d\lar. Yox,

bu, tamamilw ba]qa idi. &st mwrtwbwlwrdw ya]ayanlar wllwrinw ke[wni at\rd\lar a]a`\. T=r -

t=k^nt^, q\r\q-quruq, sintetik-etilen torbalar d^]^rd^, ili]ib a`aclar\n qol-buda`\na,

---