144
da vardır. Onun hər iki qapağı qırmızı bir yaqutdandır.
Qələmi nurdur,
yazısı da nurdur. Hər gün ona üç yüz altımış dəfə baxar. Bu baxışların hər
birində yaradır, ruzi verir, həyat verir, öldürür, rəhm edər, zəlil edər və hər
nə diləyərsə onu da edər və bu ayəni oxudu:
«O, hər gün (hər an) bir
işdədir». (ər-Rəhman 29)
430
.
3. Yəni bu kainatda meydana gələn hər bir şey rəhmət və hikmətlə
Allahın iradəsi və qüdrəti ilə meydana gəlir. Kainatda Allahın diləməsi
olmadan heç bir şey vücuda gəlməz. O, dilədiyini rəhməti
ilə hidayətə
yönəldir, dilədiyini hikməti ilə sapdırır.
«Allah iman gətirənləri dünyada
da, axirətdə də möhkəm bir sözlə (şəhadətlə) sabitqədəm edər. Allah
zalimləri (haqq yoldan) sapdırar. Allah istədiyini edəndir». (İbrahim 27).
«Əgər Allah istəsəydi sizi (eyni dində olan) tək bir ümmət edərdi. Allah
dilədiyini yoldan çıxardar, dilədiyini isə doğru yola salar. Sözsüz ki,
etdiyiniz əməllərə görə sorğu-sual olunacaqsınız». (ən-Nəhl 93).
«Rəbbin istədiyini yaradar və seçər. Onların heç bir ixtiyarı yoxdur».
(əl-Qəsəs 68). «Allah istədiyini (haqq yoldan) azdırar, istədiyini isə düz
yola yönəldər». (əl-Ənam 39). «(Ya Məhəmməd!) Şübhəsiz ki, sən
istədiyini doğru yola yönəldə bilməzsən. Amma Allah istədiyini doğru
yola salar. Doğru yolda olacaq kəsləri daha yaxşı o, bilir». (əl-Qəsəs 56).
Dilədiyi hər bir şey qaçınılmaz olaraq onun qüdrəti ilə olur. Olmaması
mümkün deyildir. Olmasını diləmədiyi isə olmaz.
«Bir şeyi yaratmaq
istədiyi zaman Allahın buyurduğu ona ancaq: «Ol!» deməkdir. O, da
dərhal olar». (Yasin 82).
O, qulları üçün nəyi dilərsə o, da olur. Nəyi də diləməzsə, insanların
hamsı bunun olmasını diləsələr də belə onun olması mümkün deyildir.
«Əgər Allah sənə bir zərər yetirsə, səni ondan Allahdan başqa heç kəs
qurtara bilməz. Əgər Allah sənə bir xeyr diləsə, heç kəs onun nemətinə
maneçilik edə bilməz. Allah onu bəndələrindən istədiyinə nəsib edər. O,
bağışlayan və rəhm edəndir». (Yunus 107). «(Ey insanlar! Onu da bilin
ki) Allah istəməsə, siz (bunu) istəyə bilməzsiniz. Həqiqətən Allah (hər
şeyi) biləndir, hikmət sahibidir». (Dəhr 30). «Eləcə də sizdən doğru-düz
(yolda) olmaq istəyənlər üçün. (Onu da bilin ki) aləmlərin Rəbbi olan
Allah istəməsə, siz (bunu) istəyə bilməzsiniz». (ət-Təkvir 28-29). İbn
Abbas
- radıyallahu anhu – rəvayət edir ki, Rəsulullah
– sallallahu aleyhi
və səlləm – mənə bir neçə nəsihət verərək buyurdu: «...Bunu da bil ki,
əğər bütün insanlar sənə xeyir vermək üçün bir yerə yığışsalar Allahın
yazdığından artıq sənə heç bir xeyir verə bilməzlər.
Bunu da bil ki, əğər
sənə zərər vermək üçün bir yerə yığışsalar yenə də Allahın yazdığından
430
əl-Həkim «Mustədrək» 2/519.
145
artıq sənə zərər verə bilməzlər. (Çünkü) qələmlər qaldırılmış, səhifələr (in
mürəkkəbi) qurumuşdur»
431
.
«Allahın insanlara əta etdiyi mərhəmətə
(verdiyi nemətə, ruziyə) heç kəs mane ola bilməz. Onun vermədiyi bir
şeyi də özündən başqa heç kəs göndərə bilməz. O, yenilməz qüvvət və
hikmət sahibidir». (Fatir 2). «O, istədiyini edəndir». (əl-Buruc 16).
Abdullah b. Amr b. əl-As
- radıyallahu anhu – rəvayət edir ki, Rəsulullah
– sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «Adəm oğullarını qəlbləri
Rəhmanın barmaqlarından iki barmağı arasında bir tək qəlb kimidir.
Rəhman onları dilədiyi (istədiyi) yerə çevirib döndərir»
432
.
Rəsulullah –
sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «Uca Allah istədiyi vaxt ruhlarmızı
aldı və istədiyi vaxt onları geri qaytardı»
433
. Peyğəmbər
– sallallahu
aleyhi və səlləm – buyurdu: «...Allah istəsə və filan kişi istəsə deməyin.
Yalnız Allah istəsə deyin»
434
. O, etdiyi heç bir şeydən soruşulmaz,
yaratdıqları isə soruşulurlar. Heç bir şey onun istədiyindən kənara çıxa
bilməz.
«Allah gördüyü işlər barəsində sorğu-sual olunmaz. Onlar
(bütün bəndələr) isə sorğu-sual ediləcəklər». (əl-Ənbiya 23). «…Əgər
Allah istəsəydi, bu peyğəmbərlərin ardınca gələn insanlar onlara
göndərilən aşkar dəlillərdən sonra bir-birləri ilə vuruşmazdılar. Fəqət
(bununla belə yenə də) ixtilafa düşdülər. Onlardan bəziləri Allaha iman
gətirdilər, bəziləri isə kafir oldular. Əgər Allah istəsə idi, onlar bir-
birləri ilə vuruşmazdılar. Lakin Allah öz istədiyini edəndir». (əl-Bəqərə
253). «Anaların bətnində sizə istədiyi surəti verən odur. O, qüdrət və
hikmət sahibindən başqa heç bir ilah yoxdur». (Ali İmran 6). «Beləcə biz
hər bir Peyğəmbər üçün insan və cin şeytanlardan düşmənlər yaratdıq.
Onlar aldatmaq məqsədilə bir-birinə təmtərqlı sözlər təlqin edərlər. Əgər
Rəbbin istəsəydi onlar bunu etməzdilər. Onları uydurduqları yalanlarla
boşla getsin». (əl-Ənam 112).
4. Uca Allah hər şeyin yaradıcısı olduğuna, göylərdə və yerdə onlar
arasında olan hər şeyi onun yaratdığına inanmaqdır. Ondan başqa bir
yaradıcı, ondan başqa Rəbb yoxdur. Ondan
başqa hər nə varsa
yaradılmışdır. O, əməldə olan hər kəsi və onun əməlini, hərəkət edən hər
bir varlığı və hərəkətini yaradandır.
«Halbuki sizi də, sizin düzəltdik-
lərinizi də Allah yaratmışdır». (əs-Saffat 96). «And olsun nəfsi (insanı və
ya insan nəfsini) yaradana». (əş-Şəms 7). «Sizi (yoxdan) yaradan, sonra
sizə ruzi verən, sizi öldürən və daha sonra (qiyamət günü) dirildən məhz
431
Tirmizi 2516, əl-Albani «Səhih əl-Cəmi» 7834-cü hədis.
432
Müslim.
433
Buxari, Müslim.
434
Əbu Davud 4/295, Musnəd 5/384,394,398.
