138
sonra Allah buyurur: «Mələklər şəfaət etdilər,
Peyğəmbərlər şəfaət etdilər,
möminlər şəfaət etdilər. Şəfaət etməyən bir
Ərhamur-Rahimin qaldı.
Bundan sonra atəşdən bir camaatı toplayır və dünyada ikən heç bir xeyr
işləməyib cəhənnəmdə kömürə dönmüş bir çox kimsələri çıxarır. Cənnətin
yolları üzərində olan «
Həyat Çayı» adı verilən bir çaya salınırlar. Onlar
selin gətirdiyi yabanı reyhan toxumları kimi çıxırlar. Görmürsünüz ki,
yabanı reyhan bəzən bir daş və ya bir ağac dibində (kölgədə bitdiyi kimi)
necə olur. Günəşə doğru olanı sarı, yaşıl olur.
Kölgədə olan hissəsi isə
açıq olur. (Başqa rəvayətdə «Ey Cənnət əhalisi! Bunların üzərinə bol su,
Cənnət sularından tökün!» deyiləcəkdir). Cənnət əhalisi onları tanıyır. Heç
bir yaxşılıq etməmiş, xeyr əməllər işləməmiş halda Allahın Cənnətə
saldığı kəslər bunlardır. Allah buyurur: «Cənnətə girin! Gözünüzün görə
bildiyi hər nə varsa sizindir». Onlar: «Ey Rəbbimiz! Sən aləmlərdə heç
kəsə vermədiyin yaxşılığı bizə verdin!» Onlara: «Sizə bundan
gözəl bir
şey vardır!» Onlar: «Ey Rəbbimiz! Bundan da gözəl?!» Allah buyurur:
«Mənim rizam! Artıq bundan sonra sizə əbədiyyən qəzəb
etməyəcəyəm»
414
.
7. Peyğəmbər
- sallallahu aleyhi və səlləm – Cənnətə girən bir qrup
insanların əməllərinin mükafatı olaraq Cənnətdə dərəcələrinin artırılması
üçün ediləcək şəfaət. Ənəs b. Məlik –
radıyallahu anhu – rəvayət etdi ki,
Peyğəmbər
- sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «Şəfaətim ümmətim
arasında böyük günah etmiş kimsələrə olacaqdır»
415
. Osman –
radıyallahu
anhu – rəvayət edir ki, Rəsulullah
- sallallahu aleyhi və səlləm - buyurdu:
«Qiyamət günü üç sinif insan şəfaət edəcəkdir: «Peyğəmbərlər, alimlər,
şəhidlər və möminlər»
416
.
Bütün bu şəfaətlərdən başqa Qiyamət
günü qulun tutduğu oruc, oxuduğu
Quran da şəfaət edəcəkdir. Peyğəmbər
- sallallahu aleyhi və səlləm –
buyurdu: «Oruc və Quran Qiyamət günü qula şəfaət edəcəkdir»
417
. Əbu
Umamə –
radıyallahu anhu – rəvayət etdi ki, Peyğəmbər
- sallallahu
aleyhi və səlləm – buyurdu: «Quranı öyrənin, çünki o,
qiyamət günü əhli
üçün şəfaətçi olacaqdır»
418
. ən-Nəvvas b. Səman –
radıyallahu anhu –
rəvayət etdi ki, Peyğəmbər
- sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu:
«Qiyamət günü Quran və ona əməl edənlər gətiriləcək. İrəlidə əl-Bəqərə
və Ali-İmran surələri gedəcəklər. Oxuyub əməl edənlərə şəfaət
414
Müslim.
415
İmam Əhməd «Musnəd» 3/213.
416
Heysəmi «Məcmuu Zəvaid» 10/381.
417
əl-Albani «Səhih Hədislər Silsiləsi» 3882.
418
Müslim.
139
edəcəklər»
419
. Əli –
radıyallahu anhu – rəvayət edir ki, Peyğəmbər
-
sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «Kim Quran oxuyar, onu
əzbərləyər, halal saydığını qəbul edər, haram etfdiyi şeyi
də haram edərsə
Allah o, kimsəni Cənnətə salar. Ayrıca Cəhənnəmə girmələri əmr edilmiş
ailəsindən on kimsəyə şəfaətçi olar»
420
.
Qiyamət günü baş verəcək hadisələrdən sonra Cənnətliklər Cənnətdə,
Cəhənnəmliklər də Cəhənnəmdə qərar tutduqdan sonra: Əbu Səid –
radıyallahu anhu – rəvayət etdi ki, Peyğəmbər
- sallallahu aleyhi və
səlləm – buyurdu: «Qiyamət günü (Cənnət əhli Cənnətə, Cəhənnəmliklər
də Cəhənnəmə ayrıldıqdan sonra) ölüm, qara bir qoyun surətində gətirilir.
Cənnət ilə Cəhənnəm arasında dayandırılır və: «Ey Cənnət əhli! Sizlər
bunu tanıyırsınızmı?» deyilir. Cənətliklər dərhal boyunlarını uzadıb
başlarını ona doğru qaldırırlar və ona (qoyuna) baxırlar; «Bəli, tanıyırıq!
Bu ölümdür» deyirlər. Sonra: «Ey Cəhənnəm əhli!
Sizlər bunu
tanıyırsınız?» deyilir. Onlar da başlarını qaldıraraq baxırlar və: «Bəli,
tanıyırıq! Bu ölümdür» deyirlər. Bundan sonra qoyunun kəsilməsini əmr
edirlər və dərhal qoyun kəsilir. Sonra: «Ey Cənnət əhli! Cənnətdə əbədi
yaşayacaqsınız, artıq sizə ölüm yoxdur! və ey Cəhənnəm əhli! Sizlər də
Cəhənnəmdə əbədisiniz, artıq ölüm yoxdur!» deyilir. Bundan sonra
Peyğəmbər
- sallallahu aleyhi və səlləm – bu ayəni oxudu:
(Ya
Muhəmməd!) Qəflətdə olanları və iman gətirməyənləri işin bitmiş
olacağı (haqq-hesab çəkilib möminlərin cənnətə, kafirlərin isə Cəhənnəmə
girəcəyi) peşmançılıq günü (insanın pis əməllərinə görə peşman olacağı,
lakin bu peşmançılığın heç bir fayda verməyəcəyi qiyamət günü) ilə
qorxut! (O, gün bütün) yer üzünə və onun üzərində olan hər şeyə yalnız
biz varis olacağıq. Onlar bizim hüzurumuza qaytarılacaqlar». (Məryəm
39-40)
421
QƏZA VƏ QƏDƏRƏ İMAN
Əhli Sünnə vəl Cəmaat hər xeyr və şərrin Allahın Qəza və Qədəri ilə
meydana gəldiyinə, Allahın dilədiyi hər şeyi
etdiyinə kəsin olaraq
inanırlar. Hər şey onun iradəsi ilədir. Heç bir şey onun istəməsindən
kənara çıxa bilməz. O, olmuş və olacaq hər şeyi olmazdan əvvəl əzəldən
bəri bilir. Onun elmi külli və cüzi olan hər bir şeyi əhatə edir.
«(Rəbbin)
onların keçmişini də, gələcəyini də bilir. Onların elmi isə onu əhatə edib
qavraya bilməz». (Ta ha 110). «Göylərdə və yerdə zərrə qədər bir şey
419
Müslim.
420
Tirmizi 2907.
421
Müslim.