130
Quran və Sünnə ilə isbat olunan şəfaətin (qiyamət günü) bir
neçə növü
vardır.
1. Bu ən böyük şəfaət olacaqdır. Bu şəfaət də Peyğəmbər
- səllallahu
aleyhi və səlləm – ə məxsusdur. Allahın ona vəd etmiş olduğu Məqami-
Mahmud da budur.
«Ola bilsin ki, Rəbbin səni (qiyamət günü hamı
tərəfindən) bəyənilib təriflənən bir məqama (axirətdəki ən böyük şəfaət
məqamına) göndərsin». (əl-İsra 79). Abdullah b. Amr b. əl-As –
radıyallahu anhu – rəvayət edir ki,
Rəsulullah - saəllallahu aleyhi və
səlləm - buyurdu: «Azanı eşitdikdə müəzzinin ardınca onun dediklərini
təkrarlayın. Sonra mənə salavat gətirin. Mənə bir dəfə salavat deyənə
Allah on dəfə rəhmət deyər. Bundan sonra Allahdan mənim üçün vəsiləni
istəyin. Allah onu istədiyi qullarından birinə verəcəkdir və mən ümüd
edirəm ki, o mənəm. Mənim üçün Allahdan bunu istəyəcək olana
Qiyamət
günü mənim onun üçün şəfaət etməyim vacib olar»
403
. Cabir b.
Abdullah
–
radıyallahu anhu – rəvayət edir ki, Rəsulullah
- sallallahu aleyhi və
səlləm - buyurdu: «Mənim şəfaətim vacib olar o, adama ki, azanı
eşitdikdən sonra deyər: «Ey kamil dəvətin və qılınacaq namazın Rəbbi
olan Allahım Muhəmmədə vəsilə dərəcəsini və fəzilətini bəxş et. Onu vəd
etdiyin tərifə layiq məqama yüksəlt»
404
.
2. Peyğəmbər
- sallallahu aleyhi və səlləm – Cənnətliklərin cənnətə
girməsi üçün şəfaət edəcəkdir. Yəni onlar Cənnətə girməyi haqq qazanmış
olmaqla
birlikdə, ancaq onun şəfaətindən sonra Cənnətə girmələri üçün
onlara izn veriləcəkdir. Əbu Hureyrə –
radıyallahu anhu – rəvayət edir ki,
bir gün Rəsulullah
- sallallahu aleyhi və səlləm – ə ət yeməyi gətirildi və
qol tərəfindən bir parça ayrılıb qabağına qoyuldu. Çünki Rəsulullah
-
sallallahu aleyhi və səlləm – ətin bu hissəsini daha çox xoşlayardı. Ondan
qabaq dişləri ilə bir dişdəm dişlədikdən sonra buyurdu: «Mən Qiyamət
günü bütün insanların seyyidiyəm. Bu nədən belədir bilirsiniz? Dünyada
gəlib-getmiş nə qədər insanlar varsa bunların hamısını Allah Qiyamət
günündə düz və geniş bir sahədə toplayır. Elə düz və geniş bir sahə ki,
carçı səslədikdə səsini hər kəs eşidir və baxan bir kişinin gözü məhşər
xalqını bir baxışda görə bilir. Günəş insanlara yaxınlaşdırılır. Artıq
insanları qəm-qüssə bürüyür. Dəhşətli və ağır (istiyə) dözməkdə onlarda
nə güc, nə də səbr qalır. İnsanların bir qismi digərinə: «Bizim başımıza
gələn bu faciəni görmürsünüz!? Bəlkə bizim bu halımıza Allah yanında
şəfaət edəcək birisini axtaraq!» deyəcəklər. İnsanların bir qismi: «Adəm
–
əlehissəlam – ın yanına gedək?» deyəcəklər. İnsanlar onun yanına gəlib:
403
Müslim.
404
Buxari – bu haqda «Müsəlmanın qalası» kitabına baxa bilərsiniz. Azan bölümü. Səid əl-Qahtani.
131
«Ey Adəm! Sən insanların atasısan. Allah səni əli ilə yaratdı və öz
ruhundan sənə həyat verdi. Sonra mələklərə əmr etdi, onlar da sənə səcdə
etdilər. Bizim üçün Rəbbimizdən şəfaət dilə. Ey atamız!
Sən bizim bu
vəziyyətimizi görmürsən? Başımıza gələn bu müsibəti görmürsən?»
deyəcəklər. Adəm
– əlehissəlam – da: «Şübhəsiz ki,
Rəbbim bu gün bərk
qəzəblənmişdir. O, dərəcədə ki, nə bundan
qabaq belə bir qəzəb etmişdir,
nə də bundan sonra belə bir qəzəb edəcəkdir. Allah bu ağacdan yəməyi
mənə qadağan etmişdir. Mən isə ona asi oldum (artıq sizə şəfaət edə
bilmərəm, indi mən özümü düşünürəm). Vay nəfsim, nəfsim! Siz məndən
başqa bir şəfaətçiyə gedin. Nuh
– əlehissəlam – ın yanına» deyəcəkdir.
İnsanlar Nuhun yanına gələrək: «Ey Nuh! Sən Allahın insanlara
göndərdiyi ilk rəsulsan. Allah səni (Quranda)
«Çox şükr edən qul». (əl-
İsra 3) deyə vəsf edir. Bizim üçün Rəbbimizdən şəfaət dilə. Sən bizim bu
vəziyyətimizi görmürsən? Başımıza gələn bu müsibəti görmürsən?»
deyəcəklər. Nuh: «Şübhəsiz ki, Rəbbim bu gün bərk qəzəblənmişdir. O,
dərəcədə ki, nə bundan qabaq belə bir qəzəb etmişdir, nə də bundan sonra
belə bir qəzəb edəcəkdir. Heç şübhəsiz ki, mənə (dünya həyatımda
Rəbbimə) bir dəfə dua etmək fürsəti verilmişdir. Mən də onu öz
qövmümün əleyhinə etdim (artıq sizə şəfaət edə bilmərəm, indi mən
özümü düşünürəm). Vay nəfsim, nəfsim! Siz məndən başqa bir şəfaətçiyə
gedin. İbrahim
– əlehissəllam – ın yanına» deyəcəkdir. İnsanlar İbrahim
–
əlehissəlam – ın yanına gələrək: «Ey İbrahim! Sən yer üzündə Allahın
Peyğəmbəri və Allahın dostusan. Bizim üçün Rəbbimizdən şəfaət dilə.
Sən bizim bu vəziyyətimizi görmürsən? Başımıza gələn bu müsibəti
görmürsən?» deyəcəklər. İbrahim: «Şübhəsiz ki,
Rəbbim bu gün bərk
qəzəblənmişdir. O, dərəcədə ki, nə bundan qabaq belə bir qəzəb etmişdir,
nə də bundan sonra belə bir qəzəb edəcəkdir. (O ki, qaldı mənə) Mən üç
dəfə yalan danışmışam
405
(artıq sizə şəfaət edə bilmərəm, indi mən özümü
düşünürəm). Vay nəfsim, nəfsim! Siz məndən başqa bir şəfaətçiyə gedin.
Musa
– əlehissəlam – ın yanına» deyəcəkdir. İnsanlar Musa
– əlehissəlam
– ın yanına gələrək: «Ey Musa! Sən Allahın peyğəmbərisən. Allah sənə
risalətini verməklə və səninlə vasitəçisiz danışmaqla insanlar üzərində
fəzilətli etdi. Bizim üçün Rəbbimizdən şəfaət dilə. Sən bizim bu
405
Əbu Hureyrə –
radıyallahu anhu – rəvayət edir ki, Peyğəmbər
- sallallahu aleyhi və səlləm –
buyurdu: «İbrahim
– əlehissəlam – bu üç hal müstəsna əsla yalan danışmamışdır. Bu yalanlardan iksi
Allahın zatı və rizası üçündür. Birinci: «Bütpərəstlərə mən xəstəyəm deməsi, ikincisi isə bütün bütləri
sındıraraq öz qövmünə: «Bəlkə bu işi bütlərin bu böyüyü edib?!» deməsidir. Üçüncüsü isə İbrahimin
yanında Sara olduğu halda zalım hökmdarın ərazisindən keçərkən yoldaşına əgər səndən kim
olduğunu soruşarsa de ki, sən mənim bacımsan. Şübhəsiz ki, «Sən mənim İslamda bacımsan». Daha
geniş məlumat üçün bax: Buxari 1412,1543, Müslim.